Ratują „Mały Wawel”

Przyczyną tych zniszczeń, które w ostatnich latach przybrały wręcz formę katastrofy budowlanej, był brak prawdziwego gospodarza zamku. Skonfiskowany Potockim wraz z dobrami krzeszowickimi, przeszedł na rzecz Skarbu Państwa. Od 1966 r. pozostawał w zarządzie Lasów Państwowych, od 14 lat zaś w użytkowaniu gminy Krzeszowice. Prowizoryczne prace zabezpieczające ruiny niewiele dały. Sławne tenczyńskie baszty, m.in. Nawojowa, Grunwaldzka, Izabela, Dorotka, są pełne dziur, resztki murowanych kurtyn grożą zawaleniem, w opłakanym stanie są też pozostałości dawnej kaplicy. Od pewnego czasu brama zamku była zamknięta na głucho, bo wejście do środka byłoby niebezpieczne dla turystów.

Wieloetapowe prace remontowe pozwolą na zahamowanie dalszego niszczenia ruin historycznego zamku, a nawet na częściowe przywrócenie mu pierwotnego blasku.

– W 2013 roku planujemy dokończenie zabezpieczenia budowli północno-zachodniej i południowo-zachodniej, przylegającej do wieży Nawojowej oraz baszty Grunwaldzkiej. Szacujemy, że na przyszłoroczne prace będziemy wnioskować do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego o kwotę rzędu 1,5–2 mln zł – mówi Andrzej Żbik, naczelnik Wydziału Inwestycji Urzędu Miejskiego w Krzeszowicach.

Zintensyfikowanie działań na rzecz uratowania ruin zamku nastąpiło za sprawą grupy pasjonatów z działającego od 2008 r. Stowarzyszenia „Ratuj Tenczyn”. To oni naciskali na władze gminy, zabiegali u lokalnych parlamentarzystów o poparcie starań o dotację ministerialną na remont, zainteresowali skutecznie media sprawą niszczejącego zamku. Ich strona internetowa (www.ratujtenczyn.org.pl) jest najpełniejszym, jak dotąd, zbiorem informacji na temat Tenczyna. Zawiera informacje o działalności stowarzyszenia, bogatą galerię fotografii (w tym także archiwalnych), fotokopie aktualnych artykułów prasowych, odnośniki do audycji radiowych, programów telewizyjnych oraz elektronicznych kopii dawnych książek i artykułów poświęconych zamkowi i rodowi Tęczyńskich. Toczą się tu też bardzo ciekawe dyskusje o przeszłości i przyszłości malowniczego zamczyska. Motorem grupy jest 37-letni ekonomista Maciej Stępowski.

– To wspaniały zabytek, świadek naszej historii, najbardziej charakterystyczny element naszego krajobrazu, bardzo cenny element kultury odróżniający nas od okolicznych gmin. Nie wszędzie przecież możemy podziwiać średniowieczne zamki, a my mamy u siebie „Mały Wawel” – mówi M. Stępowski. – Prócz działalności informacyjnej, organizujemy również imprezy edukacyjno-rekreacyjne, np. Rajd Szlakiem Teczyńskich czy Turniej Rycerski o Topór Andrzeja Tęczyńskiego. Są one okazją zarówno do prezentacji walorów zamku, jak i integracji środowiska lokalnego oraz miłośników przeszłości z całego kraju.

Najnowszą inicjatywą stowarzyszenia jest projekt edukacyjny „Nasz Tenczyn”. Z początkiem września rozpoczął się jego drugi etap. Do listopada bieżącego roku w szkołach gminy Krzeszowice odbędzie się 10 warsztatów historycznych na temat zamku Tenczyn i roli rodu Tęczyńskich w historii Polski.