Pacanów: Sanktuarium Jezusa Konającego bazyliką mniejszą

Decyzję tę ogłosił 14 września w południe Prymas Polski kard. Józef Glemp podczas Mszy św. w odpust Podwyższenia Krzyża Świętego. W uroczystościach wzięło udział kilka tysięcy wiernych.

Mszę św. polową przed kościołem św. Marcina pod przewodnictwem Prymasa Polski koncelebrowali: bp Kazimierz Ryczan oraz biskupi pomocniczy diecezji kieleckiej - Marian Florczyk, który odczytał akt nadania tytułu bazyliki mniejszej, i Kazimierz Gurda. Przy ołtarzu modliło się ponad stu kapłanów.

Tytuł bazyliki mniejszej kościołowi w Pacanowie nadał papież Benedykt XVI 19 sierpnia 2008 r. To czwarta bazylika mniejsza w diecezji kieleckiej - po kieleckiej katedrze oraz świątyniach w Miechowie i Wiślicy. Ogłoszenie tytułu związane jest z obchodzonym jubileuszem 900-lecia konsekracji kościoła św. Marcina, który został erygowany przez bp. Maura.

W homilii Prymas Polski przypomniał 900-letnią historię kościoła św. Marcina, który był wielokrotnie niszczony i odbudowywany. Nawiązując do przypadającego dziś Święta Podwyższenia Krzyża Świętego, kard. Glemp zwrócił uwagę na to, że tylko w Chrystusie jest zbawienie. Jezus Chrystus ustanowił przez cierpienie i śmierć na krzyżu prawo miłości, którym to prawem powinien kierować się świat. Tymczasem, jak zaznaczył, ludzie ustanawiają własne prawa, których i tak nie potrafią respektować.

Podczas Mszy św. odczytano list od prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, w którym wyraził on radość z podniesienia kościoła św. Marcina do godności bazyliki mniejszej.

W sanktuarium pacanowskim mieści się krucyfiks ze słynącą łaskami figurą Pana Jezusa Konającego, wykonaną w XIII w., przed którą od wielu pokoleń modlą się pielgrzymi z kraju i z różnych stron świata. Wszystkie podziękowania za otrzymane łaski i prośby spisywane są w specjalnej księdze. Krucyfiks z figurą mieści się dobudowanej do kościoła w kaplicy Pana Jezusa, wzniesionej staraniem proboszcza książnickiego Sebastiana Żegalicza w 1615 r. Pierwotnie figura mieściła się w drewnianej kaplicy Świętego Krzyża sprzed 1549 r. w domu dla ubogich na przedmieściach Pacanowa. W każdy piątek ksiądz sprawował tutaj Mszę „De Passione”.

Pierwszy kościół w Pacanowie ufundował Siemian z rodu Niegodziców. W drugiej połowie XIII w. w jego miejsce wybudowano gotycki kościół. W 1600 r. dobudowano do fasady dzwonnicę, a w 1610 r. kaplicę św. Anny. Świątynia pw. św. Marcina była wielokrotnie rujnowana i odbudowywana. Największym zniszczeniom kościół uległ w 1944 r., kiedy w pobliżu przebiegała linia frontu.