Co zwrócono Kościołom?

Najwięcej wniosków o rewindykację złożono do Komisji Regulacyjnej ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich - 5504. Jest ich niemal dwukrotnie więcej niż w przypadku Kościoła rzymskokatolickiego - 3063. Procentowo – jeśli chodzi o liczbę wyznawców – zdecydowanie najwięcej otrzymały gminy żydowskie.

Jako pierwsza powstała Komisja Majątkowa składająca się z 6 przedstawicieli strony państwowej i takiej samej liczby reprezentantów Kościoła katolickiego. Mianowani są oni w równej liczbie przez Ministra Spraw Wewnętrznych i Administracji oraz Sekretarza Generalnego Konferencji Episkopatu. Znalazło to wyraz w ustawie z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego, w której znalazł się rozdział nt. regulacji spraw majątkowych.

W późniejszych latach zostały powołane analogiczne komisje dla innych Kościołów: Komisja Regulacyjna ds. Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (1991), Komisja Regulacyjna ds. Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego (1994), Komisja Regulacyjna ds. Gmin Wyznaniowych Żydowskich (1997) oraz Międzykościelna Komisja Regulacyjna (2000) rozpatrująca roszczenia innych związków wyznaniowych. Wszystkie te komisje powstały na mocy ustaw regulujących stosunki państwa z danym związkiem wyznaniowym i mają podobny tryb działania jak Komisja Majątkowa.

Do Komisji Majątkowej regulującej roszczenia Kościoła katolickiego złożone zostały 3063 wnioski. Do rozpatrzenia pozostały jeszcze 215. Zgłoszone sprawy zakończyły się: zatwierdzeniem 1486 ugód przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, wydaniem 990 orzeczeń przywracających lub przekazujących własność kościelnym osobom prawnym, 666 postępowań zakończono odrzuceniem lub oddaleniem wniosku, bądź też umorzeniem postępowania przed Komisją Majątkową. W 132 postępowaniach Zespoły Orzekające nie uzgodniły orzeczenia w sprawie informując strony, iż w terminie sześciu miesięcy mogą wystąpić o rozstrzygnięcie sprawy w drodze postępowania administracyjnego bądź sądowego.

W toku postępowań regulacyjnych Zespoły Orzekające Komisji Majątkowej przekazały osobom prawnym Kościoła katolickiego nieruchomości o łącznym obszarze około 60 tys. hektarów oraz rekompensatę i odszkodowania w wysokości 107 mln zł. Przekazano także kościelnym osobom prawnym 490 nieruchomości zabudowanych, w tym: 9 przedszkoli, 8 szkół podstawowych, 18 szkół ponadpodstawowych, 8 domów dziecka, 10 domów pomocy społecznej, 19 szpitali, 15 innych obiektów służby zdrowia ( ZOZ-y), przychodnie, 3 muzea, 2 teatry, 2 biblioteki, 1 budynek izby skarbowej, 1 budynek archiwum, 1 budynek prokuratury, 1 budynek sądu rejonowego, 1 budynek operetki, 1 budynek dworca PKS, 1 browar, 45 obiektów związanych z wykonywaniem kultu religijnego (kościoły, kaplice, plebanie). W sumie - w świetle szacunków – Kościół katolicki odzyskał dotąd niecałe 20 proc. zagarniętych nieruchomości.