Zdaniem niemieckiego historyka Karla Josepha Hummela potwierdzają to badania dokumentów z otwartej przed dwoma laty części Archiwów Watykańskich. Pozwoliły już one rozstrzygnąć pewne kwestie od kilku dziesięcioleci dyskutowane – uważa dyrektor bońskiej Komisji Historii Najnowszej. W wypowiedzi zamieszczonej w sierpniowym numerze norymberskiego magazynu historycznego „Geschichte” zwraca on uwagę na obiegowe, pełne uprzedzeń opinie, nie znajdujące w dokumentach żadnego potwierdzenia. Zupełnie nieuzasadniony jest zarzut, że obaj wspomniani papieże dążyli do kompromisu z nazistami, szukając w nich sojusznika przeciw bolszewikom. W połowie lat 30. zasięgnięto w Watykanie opinii niemieckich jezuitów, którzy tak samo negatywnie ocenili rasizm, nacjonalizm, komunizm i totalitaryzm. W maju 1938 roku Hitler podczas wizyty w Rzymie był zirytowany, że Pius XI demonstracyjnie go nie przyjął. Pod koniec tego samego roku Watykan planował szeroko zakrojoną akcję przeciwko narodowemu socjalizmowi, z której zrezygnowano na prośbę niemieckich biskupów, obawiających się odwetowych represji nazistów. Również „czarna legenda” o bezczynności Piusa XII w czasie wojny nie ma pokrycia w faktach. Zresztą zdaniem Hummela rozwinęła się dopiero w latach 60. pod wpływem sztuki Rolfa Hochhuta „Namiestnik”. Pius XII nie był bynajmniej bezczynny ani na polu dyplomatycznym, ani humanitarnym. W roku 1943 przyczynił się do uratowania przed zagładą trzech czwartych z 8 tysięcy rzymskich Żydów.