publikacja 19.09.2007 05:58
Kongregacja Nauki Wiary podejrzewa o błędy doktrynalne ks. Petera Phana, Amerykanina pochodzącego z Wietnamu, zajmującego się relacją chrześcijaństwa z innymi religiami - podał Tygodnik Powszechny.
Jako pierwszy informację o inicjatywie KNW podał watykanista John R. Allen z amerykańskiego tygodnika National Catholic Reporter, powołując się na źródła anonimowe. Kongregacja - napisał - w 2005 r. wzięła pod lupę książkę ks. Phana „Być religijnym międzyreligijnie. Dialog międzyreligijny w czasach postmodernizmu z perspektyw azjatyckich” (2004). Peter Phan (64 1.) urodził się w Wietnamie. W 1975 r. uciekł z ojczyzny i osiadł w USA, gdzie został kapłanem diecezji Dallas. Od 2003 r. jest profesorem teologii na Uniwersytecie Georgetown w Waszyngtonie i wykładowcą Wschodnioazjatyckiego Instytutu Pastoralnego w Manili (Filipiny). W latach 2001-2002 był prezesem Katolickiego Towarzystwa Teologicznego Ameryki. Napisał 12 książek; jedna z nich „Responses to 101 Questions on Death and Eternal Life", została przetłumaczona na kilka języków, w tym na polski jako „Śmierć i życie wieczNe” (1999 r., Wydawnictwo Księży Marianów). W minione wakacje ks. Phan -jak powiedział TP - kupił ją sobie podczas wizyty w Polsce. Działania równoległe do watykańskich podjęła wobec ks. Phana Komisja Doktrynalna amerykańskiego episkopatu. Zarzuciła mu - jak miał napisać w liście do teologa abp Angelo Amato, sekretarz KNW - że w swojej pracy prezentuje poglądy niedające się pogodzić z kilkoma punktami doktryny Kościoła, wyłożonymi w Deklaracji „Dominus Iesus” z 2000 r. Zarzuty dotyczą treści trzech doktryn: o Chrystusie jako jedynym i powszechnym Zbawicielu świata; o roli Kościoła w zbawieniu i o zbawczej wartości religii niechrześcijańskich. W rozmowie z Tygodnikiem ks. Phan powiedział: - Nie potwierdzam ani nie zaprzeczam doniesieniom National Catholic Reporter. Fakt, że KNW i amerykański episkopat badają ortodoksyjność jego poglądów, potwierdzili natomiast s. Mary Ann Walsh, rzeczniczka amerykańskiego episkopatu, i o. Thomas Weinandy, kapucyn, dyrektor wykonawczy Sekretariatu ds. Doktryny i Praktyk Pastoralnych w tymże episkopacie. - Rozmowy biskupów z ks. Phanem trwają - powiedziała s. Walsh. W ostatniej dekadzie KNW wielokrotnie krytykowała poglądy teologów zajmujących się relacją chrześcijaństwo-inne religie. Byli to przede wszystkim teologowie azjatyccy: Aloysius Pieris (ostrzeżenie), Raimundo Panikkar (ostrzeżenie), Tissa Balasuriya (ekskomunikowany, ale powrócił do Kościoła), Anthony de Mello (pośmiertne potępienie niektórych poglądów), Jacąues Dupuis (zarzut niejednoznaczności). Phan w tym gronie uchodzi za teologa zgoła umiarkowanego.
Najogólniej rzecz ujmując, wszyscy oni mówią o pozytywnym zbawczym znaczeniu innych religii: tym samym w jakiś sposób relatywizują zbawczą wyjątkowość Kościoła. Utrzymują prawdę o zbawczej wyjątkowości Chrystusa, ale dopuszczają możliwość innych pośredników zbawienia. Widzą autentyczne objawienie w innych religiach czy też twierdzą, że misje w Azji, kontynencie wieloreligijnym, z niewielką, „kroplą” chrześcijaństwa (3 proc.), winny mieć kształt nie tyle przepowiadania, ile dialogu międzyreligijnego. Trzeba zgodzić się z Johnem R. Allenem, że zagadnienia relacji chrześcijaństwa do innych tradycji religijnych, zbawczej jedyności Chrystusa i zbawczej wyjątkowości Kościoła to sprawy, które w ostatnich latach szczególnie „leżą na sercu” KNW - ale i Benedykta XVI. Kard. Ratzinger jako prefekt Kongregacji nie ukrywał, że największe zagrożenie dla doktryny Kościoła nadchodzi ze strony postmodernizmu i - właśnie - teologii azjatyckich o podstawach relatywistycznych. W komentarzu do Deklaracji „stwierdził: Dezintegracja chrystologii, a więc także eklezjologii, (...) staje się (...) logiczną konsekwencją takiej relatywistycznej filozofii, stanowiącej -paradoksalnie-podłoże zarówno myśli postmetafizycznej Zachodu, jak i teologii negatywnej Azji”. Charakterystyczne, że zwykle w obronie wspomnianych podejrzanych teologów występowali biskupi Azji. Nie od dziś zresztą wiadomo o napięciach między wieloma biskupami tego kontynentu a Kongregacją w sprawie stosunku chrześcijaństwa do innych religii. W styczniu katolicki amerykański dwutygodnik Commonweal zamieścił artykuł ks. Petera Phana na temat relacji między chrześcijaństwem i innymi religiami. Teolog napisał w nim, że tylko cierpliwy dialog międzyreligijny umożliwi „wzajemne zrozumienie, korektę i wzbogacenie zarówno po stronie chrześcijan, jak i nie-chrześcijan. (...) Nawet jeśli Chrystus wciela pełnię Bożego objawienia, to kościelne rozumienie tego objawienia pozostaje niedoskonałe, a jego praktyka, w związku z tym, częściowa, czasami wręcz grzeszna”. Autor artykułu w Tygodniku powszechnym Józef Majewski korzystał m.in. z Commonweal, CNS, NCR, Washington Post.