Pozostaje już tylko działać

Ojciec Święty postuluje wypracowanie w prawie międzynarodowym, takich instrumentów, które skutecznie będą mogły nie tylko umożliwiać zwalczanie, ale i zapobieganie pladze terroryzmu. Jednocześnie nawołuje do poszanowania prawa, traktując to jako podstawowy element wychowania społeczeństw do pokoju. Podczas warszawskiej prezentacji dokumentu rzecznik Episkopatu Polski ks. Józef Kloch nazwał orędzie elementarzem pokoju. Zwrócił uwagę, że Ojciec Święty postuluje wychowywanie do pokoju, Papież zwraca się się także do ludzi, którzy sprzeciwiają się pokojowi - do terrorystów. Obecne orędzie Jana Pawła II skoncentrowane jest przede wszystkim wokół kwestii wychowania do pokoju. Na samym wstępie papież zwraca się ze znamiennym apelem do przywódców narodów, polityków i wszystkich ludzi dobrej woli: "Jeszcze dziś, na początku 2004 roku, pokój jest możliwy. A jeśli jest możliwy, pokój jest również obowiązkiem!" Przypomina zarazem, że już w pierwszym swym pokojowym orędziu ze stycznia 1979 roku, konstatował, że "osiągniemy pokój, wychowując do pokoju". Dodaje przy tym, że wszytkie orędzia pokojowe zarówno jego własne jak i papieża Pawła VI stanowić mogą "syntezę doktryny na temat pokoju, która jest jakby elementarzem tych fundamentalnych tematów". Papież wyjaśnia przy tym, że skoro różne aspekty tego nauczania zostały tak bogato zilustrowane, to teraz pozostaje już tylko działać. Podkreśla przy tym wielką rolę Kościoła, gdyż zaangażowanie na rzecz pokoju przynależy niejako do samego "geniuszu" naszej religii. "Dzisiaj jest to bardziej konieczne niż kiedykolwiek, ponieważ ludzie wobec tragedii, które nie przestają nękać ludzkości, doznają pokusy fatalizmu, tak jakby pokój był nieosiągalnym ideałem" - dodaje papież. Powtarzając wielokrotnie tę dość oczywistą prawdę, że "pokój jest możliwy", Jan Paweł II zdecydowanie przeciwstawia się pokusie fatalistycznego patrzenia na bieg dziejów, w świetle którego nie ma już nadziei na trwały pokój na ziemi. Przypomina cztery podstawowe zasady istnienia i zachowania pokoju, nakreślone w słynnej encyklice Jana XXIII: prawda, sprawiedliwość, miłość i wolność. Jan Paweł II dodaje, że "jest to obowiązek, który dotyczy wszystkich miłujących pokój, a wypełnia się przez wychowywanie nowych pokoleń w duchu tych ideałów, aby przygotować lepszą erę dla całej ludzkości." Dalej Jan Paweł II wyjaśnia, że z wychowaniem do pokoju w sposób nierozerwalny związany jest obowiązek wychowywania ku szacunkowi dla prawodawstwa, szczególnie międzynarodowego, co traktuje jako jedną z gwarancji poszanowania i budowania pokoju. "Pokój i prawo międzynarodowe są wewnętrznie ze sobą związane: Prawo sprzyja pokojowi" - dodaje. Jako najważniejszego gwaranta prawa międzynarodowego Jan Paweł II wymienia Organizację Narodow Zjednoczonych, wraz z Radą Bezpieczeństwa. Konstatuje, że fundamentem systemu prawa miedzynarodowego tworzonego pod auspicjami ONZ jest zasada rozwiązywania wszelkich konfliktów na drodze pokojowej bez uciekania się do siły. Wyjaśnia przy tym, że zakaz używania siły ma jednak dwa wyjątki. Są nimi: naturalne prawo do słusznej obrony, które jednak może być zastosowane zgodnie z przewidzianymi zasadami i pod auspicjami ONZ oraz "system bezpieczeństwa wspólnego" - który wyznacza Radzie Bezpieczeństwa "kompetencję i odpowiedzialność w kwestii utrzymania pokoju". Podkreślając rolę ONZ papież jednakże podkreśla konieczność jej wewnętrznej reformy, tak aby mogła ona bardziej skutecznie funkcjonować. W tym zakresie mówi wprost o potrzebie "wyższego stopnia zorganizowania na płaszczyźnie miedzynarodowej". Przypomina przy tym konieczność kształtowania myślenia w kategoriach "dobra wspólnego" na płaszczyźnie międzynarodowej, a nie tylko w kategoriach interesu danego narodu czy państwa.