Krzyż w Sejmie - szczegóły opinii ekspertów

Dr Ryszard Piotrowski z Uniwersytetu Warszawskiego w swojej ekspertyzie zwrócił uwagę, że "próby rozwiązania problemu powinny respektować godność krzyża i godność Sejmu". W jego opinii, w obecnym stanie prawnym i faktycznym "nie jest możliwe usunięcie krzyża z sali posiedzeń Sejmu na podstawie zarządzenia porządkowego wydanego przez marszałek Sejmu".

"Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego określa (...) charakter państwa jako neutralny światopoglądowo, świecki, zgodny jednak z tradycjami i współczesnymi polskimi uwarunkowaniami społecznymi, ale odpowiadający wymaganiom współczesnego państwa demokratycznego. W państwie o takim charakterze w sali posiedzeń Sejmu obecnej kadencji może znajdować się krzyż, jednak nie jako znak religijny, ale jako znak kultury, która jest +źródłem tożsamości narodu polskiego, jego trwania i rozwoju+" - ocenił Piotrowski. Zauważył też, że "ani kompromis konstytucyjny, ani standardy europejskie w sposób jednoznaczny nie wykluczają umieszczenia krzyża w sali posiedzeń Sejmu".

Piotrowski podkreślił jednocześnie, że wniosek Ruchu Palikota o usunięcie krzyża z sali obrad "dotyczy zachowania w istocie stronniczego i niezgodnego z regulaminem Sejmu wobec obowiązywania uchwały Sejmu z 2009 roku w sprawie ochrony wolności wyznania i wartości będących wspólnym dziedzictwem narodów Europy oraz wniesienia projektu uchwały przypominającej o wartościach, które wyraża obecność krzyża w sali obrad Sejmu".

W uchwale z grudnia 2009 roku posłowie podkreślili, że "znak krzyża jest nie tylko symbolem religijnym i znakiem miłości Boga do ludzi, ale w sferze publicznej przypomina o gotowości do poświęcenia dla drugiego człowieka, wyraża wartości budujące szacunek dla godności każdego człowieka i jego praw".

Według dr. Dariusza Dudka i ks. dr. Piotra Stanisza z Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, obecność krzyża w sali posiedzeń Sejmu "nie oznacza przejawu dyskryminacji i nie jest niezgodne z żadnymi przepisami prawnymi wskazanymi przez wnioskodawców, zwłaszcza z zasadami i normami konstytucji, konkordatu, konwencji europejskich oraz ustawy o gwarancjach wolności sumienia i wyznania". "Ugruntowany, długotrwały kompromis i konwenans prawny posłów kilku kadencji, polegający na akceptacji obecności krzyża w sali posiedzeń Sejmu od 1997 roku, stanowi postać urzeczywistnienia wartości i zasad konstytucji w polskiej praktyce parlamentarnej" - argumentowali eksperci z KUL.

Także oni zwrócili uwagę na uchwałę Sejmu z 2009 roku, która - ich zdaniem - "potwierdziła akceptację obecności krzyża w przestrzeni publicznej, w tym na sali posiedzeń, w oparciu o wartości i normy przyjęte w konstytucji, z pełnym poszanowaniem konstytucyjnych zasad relacji pomiędzy państwem a Kościołem". "Żądanie wydania przez marszałka Sejmu zarządzenia nakazującego usunięcie krzyża łacińskiego z sali posiedzeń Sejmu nie ma podstaw prawnym" - napisali Dudka i Stanisz.

Prof. Lech Morawski z Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu podkreślił, że "każdy ma prawo być niekatolikiem oraz dawać wyraz swoim przekonaniom i na tym właśnie polega tolerancja i przestrzeganie indywidualnych praw człowieka, ale nikt nie ma prawa żądać, by katolicka większość żyła wedle tych zasad, których ona nie uważa za słuszne, bo to oznaczałoby rażące naruszenie jej prawa do samostanowienia w swoim własnym państwie". W opinii Morawskiego, "to właśnie na tym prawie opiera się obecność krzyża w polskim Sejmie i wielu instytucjach publicznych w naszym kraju".

"Uznać należy, że wniosek grupy posłów nie jest w żadnym punkcie uzasadniony i nie zmierza do rozwiązania żadnego problemu konstytucyjnego, a wyłącznie do wywołania awantury politycznej" - zauważył ekspert z UMK.

Z kolei prof. Roman Wieruszewski z Instytutu Nauk Prawnych PAN zwrócił uwagę, że "prawo polskie, zarówno na poziomie konstytucyjnym jak i ustawowym, wymaga przestrzegania zasady bezstronności w kwestiach światopoglądowych i wyznaniowych oraz zakazuje stosowania dyskryminacji na tym tle", ale jednocześnie "nie ma prawnej regulacji odnoszącej się do eksponowania symboli religijnych w budynkach publicznych".

Wieruszewski jest więc zdania, że krzyż w sali obrad Sejmu nie narusza zasad bezstronności, m.in. gdy nie wywiera wpływu na kształt decyzji sejmowych i nie wpływa na wizerunek Sejmu jako organu światopoglądowo bezstronnego.

Wniosek o usunięcie krzyża złożył klub Ruchu Palikota. Napisano w nim m.in., że krzyż w sali obrad Sejmu został umieszczony "sprzecznie z prawem". Wnioskodawcy uważają też, że obecność symbolu religijnego w tym miejscu jest niezgodna z konstytucją, Konwencją o Ochronie Praw Człowieka i Podstawowych Wolności oraz zapisami konkordatu między Stolicą Apostolską a Rzeczpospolitą Polską.

Przeczytaj komentarz Prawo broni wartości