Kościoły będą bezpieczniejsze

W polskim krajobrazie kulturowym drewniane kościoły to element najbardziej charakterystyczny i cenny (sześć z nich figuruje na prestiżowej Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO), zarazem jednak wyjątkowo nietrwały. Największym zagrożeniem są pożary: z tego powodu w ciągu ostatnich dziesięciu lat doszczętnemu zniszczeniu uległo 50 drewnianych budowli sakralnych. Tylko w roku 2005 w obiektach kultu religijnego odnotowano 222 pożary. W grudniu 2005 r. ogień strawił wieżę i częściowo dach gotyckiego kościoła pw. NMP w Nowogardzie w Zachodniopomorskiem, w styczniu 2006 r. w Starej Miłosnej (Mazowieckie) spalił się przedwojenny drewniany kościółek. Najdramatyczniejszym wydarzeniem z ostatniego okresu był pożar gotyckiego kościoła pw. św. Katarzyny w Gdańsku - spaliło się drewniane poszycie dachu, murowaną świątynię i znajdujące się wewnątrz cenne dzieła sztuki oraz słynny carillon (zespół dzwonów) w wieży udało się uratować. Przyczyną zaprószenia ognia często bywa nieostrożność lub zwykła głupota, jednak ponad połowa przypadków to efekt umyślnego podpalenia, które służy zatarciu śladów włamania. Dla drewnianych zabytków groźny jest nie tylko ogień - liczba kradzieży z kościołów stale rośnie, w latach 90. przekroczyła tysiąc rocznie. Sytuację pogarsza brak lub zły stan zabezpieczeń przeciwpożarowych i antywłamaniowych. Zdaniem Janusza Mroza z Ośrodka Ochrony Zbiorów Publicznych większość spośród 1700 najcenniejszych drewnianych zabytków architektury sakralnej posiada jakieś zabezpieczenia, często są one jednak niewystarczające lub przestarzałe. Pieniądze na instalację nowoczesnych systemów alarmowych, a także na edukację, przekaże PZU - właśnie rozpoczęła się druga edycja "Programu ochrony drewnianych kościołów", przygotowanego we współpracy z Ośrodkiem Ochrony Zbiorów Publicznych oraz Episkopatem Polski. W pierwszej, ubiegłorocznej edycji z dotacji skorzystało 15 drewnianych kościołów, m.in. XV-wieczne w Kosieczynie i Trzcinicy, oraz XVI-wieczny w Binarowej. Lista zabytków, które w tym roku otrzymają wsparcie od PZU, jest krótsza niż przed rokiem - liczy 12 kościołów, kwota pozostała taka sama: 800 tys. złotych. Dofinansowanie otrzymał m.in. późnogotycki XVI-wieczny kościół pw. św. Idziego w Zborówku (Świętokrzyskie) - zabytek omal nie został rozebrany na początku XX wieku, kiedy zapadła decyzja o budowie nowej, murowanej świątyni. Wyrok odroczono z powodu wybuchu I wojny światowej, a w późniejszych latach na dokończenie inwestycji brakowało pieniędzy - szczęśliwie dla zabytku. Zabytki architektury drewnianej, które otrzymają wsparcie w 2006 roku: Kościół pw. św. Andrzeja w Kromnowie (Dolnośląskie) Kościół pw. Matki Boskiej Różańcowej w Trzmielowie (Dolnośląskie) Kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny w Nowej Bystrzycy (Dolnośląskie) Kościół pw. św. Józefa w Międzygórzu (Dolnośląskie) Kościół pw. św. Piotra i Pawła w Pawłowie Trzebnickim (Dolnośląskie) Kościół pw. Zwiastowania Najświętszej Maryi Panny w Boryszynie (Lubuskie) Kościół pw. św. Anny w Nowej Wiosce (Lubuskie) Kościół pw. św. Podwyższenia Krzyża Świętego w Lubiechni Małej (Lubuskie) Kościół pw. św. Szczepana w Mnichowie (Świętokrzyskie) Kościół pw. św. Jakuba Apostoła w Probołowicach (Świętokrzyskie) Kościół pw. św. Idziego Opata w Zborówku (Świętokrzyskie) Kościół pw. Wszystkich Świętych w Cudzynowicach (Świętokrzyskie)