Udział PCK w ujawnianiu zbrodni katyńskiej

"Polski Czerwony Krzyż był pierwszą organizacją, która ujawniła czas i miejsce zbrodni katyńskiej, a także jako pierwsza wskazała NKWD jako sprawców mordu na polskich jeńcach" - powiedział PAP Stanisław Maciejewski z Komisji Historycznej PCK.

Jak przypomniał, w okresie od 15 kwietnia do 7 czerwca 1943 r. 12-osobowa Komisja Techniczna PCK brała udział w prowadzonej przez Niemców ekshumacji polskich oficerów zamordowanych i pochowanych w masowych grobach w Katyniu.

Według Maciejewskiego, ówczesne prace ekshumacyjne utrudniał fakt, że prowadzono je pod naciskiem władz III Rzeszy, którym zależało na skłóceniu sojuszników: ZSRR i aliantów z Zachodu.

"Wszystkie działania PCK w sprawie mordu w Katyniu były wówczas uzgadniane z Polskim Państwem Podziemnym" - zaznaczył Maciejewski dodając, że po 1945 r. wielu działaczy PCK, uczestniczących przy ekshumacji, musiało wyjechać z Polski z powodu stalinowskich represji. Wśród nich wymienił m.in. uczestnika ekshumacji lekarza sądowego dr Mariana Wodzińskiego i Kazimierza Skarżyńskiego, autora pierwszego "Raportu z Katynia", który to dokument do dziś stanowi fundamentalne świadectwo w sprawie zbrodni katyńskiej.

"Działacze PCK z narażeniem życia bronili prawdy, czyli tego, że zbrodnia miała miejsce w 1940 r. i została popełniona przez NKWD" - podkreślał Maciejewski.

Wśród najważniejszych dokumentów sporządzonych przez PCK po ekshumacji mogił katyńskich w 1943 r. był ogłoszony rok później w Szwajcarii wykaz obejmujący nazwiska 2805 oficerów. Według PCK, dokument ten przez długi czas był jedyną podstawą do wystawiania zaświadczeń rodzinom pomordowanych. Ponadto stanowił materiał wyjściowy do opracowania pełnej listy osób zamordowanych w Lesie Katyńskim.

PCK brał także udział w ekshumacjach prowadzonych po 1989 r. W czerwcu 1991 r. podjęto decyzję o wyjeździe do Charkowa, Katynia i Miednoje polskich ekspertów, w tym przedstawicieli PCK, którzy wzięli udział w ekshumacjach. Ekshumacje były prowadzone w roku 1991 oraz w 1994 i 1995. W ramach prowadzonych prac ekipa PCK m.in. wytyczyła cmentarz oficerów polskich w Lesie Katyńskim, a także precyzyjnie określiła osiem "dołów śmierci", gdzie NKWD w 1940 r. ukryła zwłoki.

Podsumowując Maciejewski podkreślił, że PCK "zawsze działał w interesie państwa polskiego i władzy państwowej". "Niestety po 1989 r. Polski Czerwony Krzyż nigdy nie był oficjalnie zapraszany na żadną uroczystość związaną z Katyniem. Tak jest i tym razem. Mimo niezaprzeczalnych zasług PCK, nie zaproszono nas na uroczystości w Katyniu 7 i 10 kwietnia z udziałem premiera Donalda Tuska i prezydenta Lecha Kaczyńskiego" - podkreślił.