Rafalska: 110 mln zł na opiekę wytchnieniową dla opiekunów osób niepełnosprawnych

1 stycznia weszła w życie ustawa o Solidarnościowym Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych (SFWON). W ramach nowej regulacji resort rodziny przyjął pod koniec stycznia roczny plan działania na rzecz wsparcia niepełnosprawnych. Chodzi m.in. o dostosowanie mieszkań do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, tworzenia przeznaczonych dla nich usług czy zapewnienia opiekunom tzw. opieki wytchnieniowej. W sumie na dziesięć programów - resortowych i rządowych - rząd planuje w tym roku przeznaczyć 647 mln złotych.

W ramach planu rocznego pod koniec lutego minister Rafalska podpisała program usług opiekuńczych dla osób niepełnosprawnych. W rozmowie z PAP szefowa MRPiPS poinformowała o podpisaniu drugiego programu, który tym razem dotyczy opieki wytchnieniowej.

"Z programu opieki wytchnieniowej będą mogli skorzystać członkowie rodzin lub opiekunowie sprawujący bezpośrednią opiekę nad osobą niepełnosprawną" - powiedziała minister. Dodała, że program jest skierowany do opiekunów osób ze znacznym stopniem niepełnosprawności i do opiekunów dzieci niepełnosprawnych.

"Bardzo nam zależało na tym, żeby zapewnić wsparcie opiekunom, żeby mogli choć chwilę odpocząć, mając świadomość, że ich najbliższa osoba jest bezpieczna i ma zapewnioną fachową opiekę" - podkreśliła minister.

Na realizację programu z solidarnościowego funduszu wsparcia przeznaczono 110 mln złotych. Program zakłada finansowe wsparcie dla gmin i powiatów do 80 proc. kosztów realizacji zadania w zakresie świadczenia opieki wytchnieniowej - w formie pobytu dziennego, pobytu całodobowego lub w formie poradnictwa specjalistycznego (psychologicznego lub terapeutycznego) oraz w zakresie nauki pielęgnacji, rehabilitacji i dietetyki.

Minister rodziny wyjaśniła, że zgodnie z przepisami każdemu opiekunowi przysługuje 14 dni opieki wytchnieniowej nad osobą niepełnosprawną w formie pobytu całodobowego i 240 godzin opieki wytchnieniowej w formach pobytu dziennego lub specjalistycznego poradnictwa - bez kryterium dochodowego.

Po przekroczeniu tych limitów opiekunowie, których dochód nie przekracza 350 proc. obowiązującego kryterium dochodowego określonego w ustawie o pomocy społecznej, nadal będą mogli korzystać ze wsparcia. Za kolejne 240 godzin opieki oraz 14 dni opieki wytchnieniowej dziennej zapłacą połowę kosztów jej realizacji. Gmina będzie przyznawać opiekę wytchnieniową na wniosek członka rodziny lub opiekuna sprawującego bezpośrednią opiekę, wydając decyzję administracyjną.

Minister zwróciła uwagę, że ponad 1 mln osób ma prawomocne orzeczenie lub wyrok sądu o znacznym stopniu niepełnosprawności. W systemie figuruje też ponad 220,8 tys. dzieci niepełnosprawnych (do 16 lat). Ich rodzice i opiekunowie to potencjalni beneficjenci programu.

"Jest to program pilotażowy. Zobaczymy, jakie będzie zainteresowanie ze strony gmin, a potem, jak sobie też samorządy z tym poradzą" - zaznaczyła szefowa MRPiPS. "Chcemy, żeby nowe programy dotyczące wsparcia osób niepełnosprawnych zaczęły funkcjonować w tym półroczu" - powiedziała.

Rafalska przypomniała jednocześnie, że trwa opiniowanie projektu nowelizacji rozporządzenia w sprawie środowiskowych domów samopomocy. Zakłada on wprowadzenie oddzielnego typu placówki (typu D) dla osób ze spektrum autyzmu lub z niepełnosprawnościami sprzężonymi.

"Pracujemy również nad programem, który zapewni kompleksowe zabezpieczenie potrzeb dorosłych osób niepełnosprawnych ze spektrum autyzmu oraz niepełnosprawnościami sprzężonymi. Ten program również będzie finansowany ze środków funduszu solidarnościowego" - podkreśliła minister rodziny.

Źródłem przychodów Solidarnościowego Funduszu Wsparcia Osób Niepełnosprawnych jest przede wszystkim obowiązkowa składka stanowiąca 0,15 proc. podstawy wymiaru składki na Fundusz Pracy, a także danina solidarnościowa od dochodów osób fizycznych - w wysokości 4 proc. od nadwyżki dochodów powyżej miliona złotych za rok podatkowy (suma dochodów będzie pomniejszana o zapłacone składki na ubezpieczenia społeczne).

Pierwszy raz daninę najbogatsi podatnicy zapłacą w 2020 roku od dochodów uzyskanych w 2019 roku. W efekcie do SFWON trafi w 2020 roku ok. 1,15 mld zł. Razem z częścią składki na fundusz pracy rząd przeznaczy w ramach funduszu wsparcia osób niepełnosprawnych ok. 1,8 mld zł.