Vademecum dla spowiedników – pomocą w spowiedzi zranionych i sprawców ich krzywdy

Ukazała się publikacja „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego. Poradnik”. Dzisiaj na Jasnej Górze otrzymali ją biskupi diecezjalni, wkrótce trafi także na parafie oraz będzie dostępna w księgarniach. Vademecum jest praktyczną pomocą duszpasterską dla księży, którzy w konfesjonale mogą spotkać się zarówno z pokrzywdzonymi wykorzystaniem seksualnym, jak i sprawcami tego przestępstwa.

Często konfesjonał staje się pierwszym miejscem, w którym osoba, która doświadczyła dramatu wykorzystania seksualnego mówi o swojej krzywdzie. Spowiednik „powinien umieć uszanować jego ból, wesprzeć go na drodze uzdrowienia oraz nie pogłębić cierpienia skrzywdzonego” – podkreślają we wstępie do publikacji jej autorzy – ks. Tomasz Liszewski i ks. Krzysztof Matuszewski. Vademecum ukazuje duchowe aspekty traumy i oczekiwania, z jakimi do spowiedzi przystępuje osoba zraniona wykorzystaniem seksualnym. Zwraca też uwagę na sytuację, gdy sprawcą wykorzystania był duchowny, co może m.in. skutkować tym, że człowiek zraniony przez księdza czy zakonnika może przypisywać spowiednikowi cechy własnego krzywdziciela.

Vademecum analizuje także sytuację, gdy do konfesjonału przychodzą osoby, które wiedzą o wykorzystaniu seksualnym innych lub je podejrzewają. Jak podkreślają autorzy, to najbardziej różnorodna grupa penitentów: od osób, które mają raczej podejrzenia o wykorzystaniu seksualnym niż wiedzę na ten temat po osoby, które nie zapobiegły przemocy seksualnej (np. rodzic, który słyszał o skłonnościach pedofilskich trenera i nadal posyłał dziecko na zajęcia sportowe z nim) bądź z różnych przyczyn zgadzały się lub nie wyrażały sprzeciwu na przemoc seksualną (np. żona z lęku przed mężem ignorowała przesłanki świadczące o wykorzystywaniu przez niego własnego dziecka). Zadaniem spowiednika jest wyjaśnić, naprowadzić spowiadające się osoby, aby zrozumiały, co się wydarzyło lub co się dzieje i jakie mogą być tego konsekwencje.

Trzecią z opisywanych sytuacji jest spowiedź sprawcy wykorzystania seksualnego. Zadaniem spowiednika jest właściwe ukierunkowanie penitenta, który niekiedy „próbuje szybko pozbyć się dręczących go wyrzutów – chce zatem zamknąć całą sprawę w sakramencie pojednania”, na potrzebę realnego nawrócenia i gotowości do poniesienia odpowiedzialności za wyrządzone zło. „Doświadczenie miłosierdzia Bożego przez krzywdziciela nie jest w żadnym wypadku równoznaczne z zapomnieniem o konsekwencjach grzechu, który może być przestępstwem, ani z rezygnacją z naprawienia przezeń krzywd. Brak zobowiązania do przyjęcia na siebie konsekwencji popełnionych czynów utwierdza sprawcę w przekonaniu, że nic strasznego się nie stało, a to z kolei sprzyja powtarzaniu grzesznych i przestępczych zachowań” – czytamy.

Dopełnieniem publikacji jest dodatek, zawierający omówienie niektórych przepisów prawnych i kościelnych dotyczących wykorzystania seksualnego, a także listę danych kontaktowych instytucji działających na rzecz osób małoletnich dotkniętych przemocą seksualną oraz ochroną dzieci i młodzieży w Kościele w Polsce.

Vademecum ukazuje się nakładem Wydawnictwa WAM. Autorami publikacji „Spowiednik wobec dramatu wykorzystania seksualnego. Poradnik” są dwaj księża: ks. Tomasz Liszewski z archidiecezji łódzkiej oraz ks. Krzysztof Matuszewski z archidiecezji katowickiej – terapeuci, duszpasterze osób pokrzywdzonych oraz koordynatorzy Fundacji Świętego Józefa, która zainicjowała powstanie publikacji i sfinansowała jej wydanie. Za pośrednictwem kurii diecezjalnych poradnik zostanie przekazany do każdej parafii w Polsce. Ma też stanowić pomoc podczas spotkań formacyjnych duchowieństwa w poszczególnych diecezjach.