Francja: Kryzys i rewolucja

Rozwód z Kościołem

Kościół francuski musi też zmierzyć się z coraz bardziej agresywną islamizacją (muzułmanie mają tu już ponad 1900 meczetów, choć tych z minaretami jest na razie 10 i dwa w budowie – w Paryżu i Marsylii). Ustawa z 1905 r. nie zezwala na publiczne manifestowanie swoich przekonań religijnych ani na obecność księży w szkołach państwowych. Prymas nie wygłasza orędzia w telewizji publicznej. Kościół zachowuje natomiast prawo do wyrażania opinii w kwestii aborcji, rozwodów, eutanazji. Więcej, w wielu sytuacjach – jak ta, kiedy Nicolas Sarkozy jako minister spraw wewnętrznych wprowadził badania DNA imigrantów i zakazał sprowadzania ich rodzin do Francji – biskupi interweniują przy rue Matignion, gdzie mieści się siedziba rządu.

Ale reagują także na niektóre ruchy Watykanu. Metropolita Paryża abp André Vingt-Trois osobiście udał się do Rzymu, by wpłynąć na zmianę decyzji w tzw. sprawie z Recif (chodziło o ekskomunikę zgwałconej przez ojczyma 14-letniej dziewczynki, która usunęła ciążę). Po ogłoszeniu zdjęcia ekskomuniki z czterech biskupów należących do Bractwa św. Piusa X abp Hippolite Simon, wiceprzewodniczący CEF, zaryzykował zbyt śmiałą hipotezę: „Papież zgodził się na wszystko, czego integryści życzyli sobie w kwestii rytuałów. Jest może nawet po ich stronie”.

Francuzi nigdy nie pogodzili się z dogmatem o nieomylności papieża, buńczucznie krytykują nauczanie magisterium. Tak było za pontyfikatu Pawła VI, kiedy nawet biskupi formułowali zastrzeżenia do encykliki „Humanae vitae”. Zresztą za umowną datę rozwodu Francji z Kościołem uznaje się właśnie ten moment. Ale z tych samych powodów suchej nitki nie zostawiano we Francji na Janie Pawle II.

Francuzi nie lubią, kiedy zwraca się im uwagę. Papieskie wołanie w 1980 r. „Francjo, co uczyniłaś ze swoim chrztem?” odebrali jako afront, a nie wezwanie do rachunku sumienia. Przełomem, rodzajem zastrzyku wiary były ŚDM w Paryżu w 1997 r., okazja do pierwszej od lat publicznej manifestacji wiary. Kolejna dekada przyniosła rozkwit inicjatyw świeckich, powiększyły się szeregi wspólnot. Ale po śmierci polskiego papieża nastąpił regres.

Biskupi w napięciu oczekiwali więc wizyty Benedykta XVI. Okazał się w typie Francuzów: „intelektualista, pedagog i racjonalista”, pisali. Francuski „Le Figaro” na pierwszej stronie pod zdjęciem Benedykta XVI zamieścił podpis: „Przyjaciel Francji” i tekst pt. „Lekcja profesora Ratzingera”. Niemiecki papież przypomniał Francji o jej chrześcijańskich myślicielach: np. o Henri de Lubacu, Jeanie Daniélou. „Dumą waszą jest dar tak wielu świętych. Maryja wybrała sobie też waszą ziemię, by zakwitły tu jej sanktuaria. Nie bójcie się jak Ona powiedzieć Bogu tak” – mówił w Lourdes.

Zachwyt minął, kiedy papież w drodze do Afryki „ośmielił się” potępić stosowanie prezerwatyw, a wrócił, kiedy świat obiegły fragmenty wywiadu, jakiego Benedykt XVI udzielił Peterowi Seewaldowi. Katolicki tygodnik „La Vie” na okładce wybił prezerwatywę z tytułem „Benedykt XVI – Rewolucja seksualna”...

– Ubolewam – mówił mi prof. Réné Remond, historyk chrześcijański, autorytet w kwestiach Kościoła – że mój naród sprowadza wiarę do kwestii prezerwatyw i tego, co Kościół mówi o rozwodach. A gdzie Chrystus, Ewangelia?

Paradoksalnie głosem rozsądku w ateizującym się kraju jest Nicolas Sarkozy. Przyjmując tytuł honorowego kanonika Bazyliki św. Jana na Lateranie, francuski prezydent mówił: „Naród, który lekceważy spuściznę religijną i duchową, popełnia zbrodnię”. „To zamach na Republikę” – komentowano. 7 stycznia 2011 r. wobec przedstawicieli Kościołów pytał: „Dlaczego Republika mogłaby czuć się zagrożona, słuchając tego, co mają jej do powiedzenia ludzie Boga?”. Prezydent bez wahania przyjął propozycję otwarcia w Paryżu, w marcu br. „Dziedzińca pogan”, pierwszej platformy ewangelizacji i dialogu z niewierzącymi zainicjowanej przez Stolicę Apostolską. Biskupi upatrują w tym wielką szansę.

 – Kościół we Francji szuka nowych środków komunikacji ze społeczeństwem – mówił mi kiedyś ks. Leszek Jakoniuk, spowiednik z katedry Notre Dame. – Z inicjatywy Episkopatu Francji powstała strona internetowa poświęcona bioetyce, gdzie zachęca się do stawiana duchownym pytań. Księża dbają też o piękno liturgii.

***

Listopad, niedziela. Dwa miesiące po wizycie Benedykta XVI. Katedra Notre Dame w Paryżu wypełniona po brzegi. W procesji z kadzidłami przez gotycką świątynię sunie szpaler duchownych. Celebransi witają się z ludźmi uściskiem dłoni. Chór intonuje nieszpory. Paryżanie zagłębiają się w kartki z tekstami psalmów. Na Mszy jest jeszcze ciaśniej. Gra światła i oprawa muzyczna chwytają za serce. Biskup pomocniczy głosi homilię, przechadzając się po schodach ołtarza, podchodzi do ludzi. – Każdy z was jest drogi w oczach Boga – mówi. – Nawet jeśli o Nim zapominamy. Patrzy na ciebie i na ciebie. Przychodź do Niego. – Czy to jakaś specjalna okazja? – pytam stojących obok. – Nie! Dlaczego?! – pada odpowiedź. – My się zmieniamy...