Ostatnie przesłanie mistyka

Piotr Legutko

GN 09/2012 |

publikacja 01.03.2012 00:15

10 marca mija dwa lata od śmierci ojca Joachima Badeniego OP. W tym roku skończyłby sto lat! Do końca zachował jasność umysłu, dowcip i niezwykłą charyzmę.

Ostatnie przesłanie mistyka Henryk Przondziono Ojciec Joachim Badeni (1912–2010)

Wydaje się, jakby wciąż był z nami, dzięki książkom, jakie po sobie zostawił. Niedawno Znak wydał „Uwierzcie w koniec świata”, a teraz na półki trafia za sprawą Wydawnictwa Literackiego chyba już faktycznie ostatnie przesłanie (taki jest podtytuł rozmów z o. Joachimem) „Stąd do nieba”. Warto do nich zajrzeć, zwłaszcza że Artur Sporniak i Jan Strzałka musieli mieć specjalne względy u o. Joachima, skoro już wcześniej nagrał z nimi dwa tomy rozmów, w tym obszerną „Autobiografię” (2004).

Kaznodzieja, co chwalił Stalina

Jego życie to zresztą gotowy materiał na wielki film. Nie zabrakłoby w nim przygód, dramatycznych epizodów, scen tragicznych i komicznych, zaś akcja rozgrywałaby się w wielu krajach i na przestrzeni trzech różnych epok. Był wnukiem Kazimierza Badeniego herbu Bończa, premiera Austro-Węgier w latach 1895–1897. Jego matka Alicja Ancarcrona była szwedzką arystokratką. Po jej powtórnym zamążpójściu Kazimierz (tak miał na imię) zamieszkał w majątku ojczyma – arcyksięcia Karola Olbrachta Habsburga w Żywcu. Ukończył prawo na UJ i – zanim wstąpił w stan duchowny – zdążył jeszcze zaliczyć szlak bojowy. Po wybuchu wojny przedostał się bowiem na Zachód i zaciągnął do Strzelców Podhalańskich. Walczył pod Narwikiem, we Francji, przebywał w Maroku, był sekretarzem misji polskiej w Gibraltarze. Pod wpływem spotkania z o. Innocentym Marią Bocheńskim wstąpił do nowicjatu ojców dominikanów w Anglii. Święcenia kapłańskie przyjął już w Polsce, 25 czerwca 1950 r., z rąk bp. Stanisława Rosponda.

W rozmowie z Arturem Sporniakiem i Janem Strzałką wspomina ten moment z właściwym do siebie dystansem: – Dobrze pamiętam pierwsze prymicje. Obwozili mnie jak małpę w klatce po całej prowincji – byłem jedynym wyświęconym z tamtego rocznika. Kaznodzieja mówił: „oto przed wami nowo wyświęcony kapłan, który wszystko rzucił dla Chrystusa”. A ja przypadkiem nic nie rzuciłem, bo wszystko, co miałem po wojnie, zostało na Wschodzie, zabrał to Stalin. Zatem kaznodzieja pochwalił Stalina, ale grzmiał długo o moim poświęceniu.

Mistrz słowa żywego

Ogromną popularność zdobył jako duszpasterz akademicki w Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie. Z dość szczególną specjalnością: miał charyzmat kojarzenia par małżeńskich. Krążyło o nim powiedzenie: „Tylko Badeni dobrze cię ożeni”. W ostatnim przesłaniu wielokrotnie wraca do kwestii małżeństwa, w różnym zresztą kontekście. – Najgłębsza łączność między mężem a żoną powstaje przez wspólne przyjęcie Komunii św. Jeśli dochodzi do pełnego połączenia duchowego, wówczas wszelkie połączenia fizyczne nabierają innej treści. Dlatego małżeństwa, które żyją Bogiem, długo żyją ze sobą fizycznie. Pan Bóg podnosi pożycie fizyczne na wysoki poziom, o czym zwykle się nie mówiło – zauważa o. Joachim.

Dominikanin chętnie wraca do swoich doświadczeń z Ruchem Odnowy w Duchu Świętym, którego był opiekunem duchowym. Widać, że kontakty z młodymi ludźmi, jakie wówczas zawarł, dały mu wiele do myślenia. Najbardziej niezwykłe było bowiem w Badenim połączenie ogromnej wiedzy życiowej z mistyką. Fascynację mistrzem Eckhartem czy pismami św. Jana od Krzyża łączył z lekturą Tolkiena. Ale jego prawdziwym żywiołem była rozmowa z drugim człowiekiem. Nie jest przypadkiem, że dorobek literacki Badeniego to właściwie… same rozmowy. – Słowo pisane miało dla niego znaczenie tylko wtedy, gdy pobudzało wyobraźnię, dlatego nie był – i nie mógł być! – pisarzem. Był mistrzem słowa żywego, płynącego z bezpośredniej obecności tych, którzy go słuchali – pisze we wstępie do książki Jan Andrzej Kłoczowski OP.

Tak zresztą powstawały jego legendarne już homilie głoszone u dominikanów. – Z wielkim trudem napisałem pierwsze sto kazań. Przeczytałem i były tak głupie, że wszystko wyrzuciłem do pieca. I potem się do homilii nie przygotowywałem. Czytałem teksty czytań mszalnych, patrzyłem na ludzi i homilia powstawała sama. Zwykle podobała się wiernym, bo była, myślę, w jakiś sposób natchniona – wyznaje o. Badeni.

Widzenia prawdziwe i fałszywe

Niesamowity jest sposób, w jaki o. Joachim opowiada o swoich doświadczeniach mistycznych. Mówi to tak, jakby chodziło o rzeczy proste i naturalne. W książce o końcu świata opowiadał o symbolicznym widzeniu Paruzji, jakie miał podczas pobytu w szpitalu. Tym razem wspomina o darze niwelowania czyjegoś bólu, jaki posiadł, na przykładzie historii dziewczyny umierającej na raka mózgu. – Odprawiałem później za nią Mszę św., a gdy to czyniłem – jakkolwiek dla niektórych zabrzmi to dziwnie – słup światła stał przy ołtarzu. Od tamtego czasu minęło 18 lat, ale ilekroć pomyślę o tej dziewczynie, tylekroć jej serce odzywa się w moim sercu.

Pytany o prywatne widzenia zaskakuje sceptycyzmem: – Ja sam miewałem fałszywe widzenia Matki Boskiej, ale gdy je zlikwidowałem, okazało się, że za nimi krył się Czarny – wyznaje. Poszukiwaczy prawdziwej mistyki Badeni odsyła do Mszy św. To ona jest główną treścią ostatniego przesłania, to o Mszy św. opowiada z właściwym sobie natchnieniem, przekonując, że każdy z nas jest w stanie doświadczyć jej cudowności. – Na pewno jest to autentyczna mistyka, bardzo tajemnicza mistyka. Rzekomy mistyk coś tam widzi, nie wiadomo co…Często taka potoczna mistyka to fałszywki. W przypadku Mszy św. fałszywka jest niemożliwa. Diabeł tego nie może podrobić, choćby całe piekło razem się zebrało. Natomiast wszystkie inne widzenia, w które obfituje mistyka, niestety są podejrzane – przestrzega o. Badeni. Za największą przeszkodę prawdziwego przeżywania Mszy św. uznaje rutynę i przyzwyczajenie. – Myślę, że po diable to największy wróg naszej wiary – powtarza w książce kilkakrotnie. I opowiada, jak po wielu latach ćwiczeń duchowych doszedł do etapu, w którym każda Eucharystia była dla niego niesłychanym przeżyciem mistycznym. – Widzę z absolutną pewnością, że trzymam Ciało Pańskie. Nie chodzi o widzenie żywego ciała, jak to się ponoć zdarzyło w Sobótce, ale czasem wyczuwam nawet miękkość Ciała Pańskiego – wyznaje.

Jeśli czujemy, że dopada nas niedzielna rutyna, ostatnie przesłanie ojca Joachima niewątpliwie nas z niej wyrwie.

Joachim Badeni OP. „Stąd do nieba. Ostatnie przesłanie”. Rozmowy z Arturem Sporniakiem i Janem Strzałką. WL 2012

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.