Odnawianie Drogi Krzyżowej

KAI

publikacja 10.04.2004 06:04

W Wielki Piątek w wielu kościołach w Polsce o godz. 15.00 odprawiane jest nabożeństwo Drogi Krzyżowej. Była ona traktowana do niedawna jako przejaw ludowej religijności, dziś nabożeństwo to przeżywa swój renesans.

Coraz częściej na ulicach dużych miast wytyczane są kolejne stacje, między którymi przechodzą wielotysięczne procesje, kilkumetrowe krzyże niosą przedstawiciele różnych zawodów, a nawet różnych Kościołów chrześcijańskich. Droga Krzyżowa znalazła swoje miejsce w mediach, na szlakach turystycznych i w więzieniach. Droga Krzyżowa to nabożeństwo, które ma upamiętniać wędrówkę Jezusa Chrystusa z krzyżem na ramionach ulicami Jerozolimy od miejsca wydania wyroku w pretorium Piłata do miejsca ukrzyżowania na Golgocie. Podczas nabożeństwa rozważanych jest 14 etapów (termin stacje wprowadził w 1458 roku Wiliam Wey) męki Chrystusa. Często rozważaniom towarzyszy symboliczna wędrówka od stacji do stacji - oznaczonych krzyżami i przedstawieniami wydarzeń - rozmieszczonych wewnątrz bądź na zewnątrz kościoła, niekiedy także przejście ulicami miasta. Dziewięć stacji Drogi Krzyżowej ma oparcie w ewangelicznych opisach męki Pańskiej: skazanie Jezusa na śmierć, włożenie krzyża na Jego ramiona, pomoc Szymona z Cyreny, rozmowa z niewiastami - przytaczana tylko przez Łukasza - zdjęcie szat z wyjątkiem płótna przepasującego biodra, ukrzyżowanie, śmierć na krzyżu, zdjęcie z krzyża, złożenie na łonie Matki i złożenie do grobu. Pozostałych pięć stacji wywodzi się z przekazów pozabiblijnych - np. spotkanie z Weroniką - bądź też zostały wywnioskowane z tekstów biblijnych, np. spotkanie z Matką. W Nowym Testamencie nie ma dokładnych informacji o trasie drogi krzyżowej Chrystusa. Wiadomo z relacji pozaewangelicznych, że trasa skazanych na ukrzyżowanie przebiegała najruchliwszymi ulicami miasta. Skazańczy nieśli zazwyczaj tylko poprzeczną belkę krzyża, którą potem umieszczano na pionowym palu znajdującym się na stałe na niewielkim, pięciometrowym wzniesieniu za murami Jerozolimy, zwanym Golgotą. Pierwsi chrześcijanie otaczali trasę drogi krzyżowej Chrystusa w Jerozolimie czcią na równi z innymi miejscami upamiętniającymi Jego tam obecność. Oznaczano je kamieniami bądź budowano kościoły. Kult miejsc związanych z drogą Chrystusa na Golgotę rozwinął się dzięki pielgrzymom przybywającym do Jerozolimy. Między XI i XIII wiekiem zaczęto wyodrębniać etapy drogi krzyżowej. Pierwsze aluzje i wzmianki o "bolesnej drodze" zawierają dzieła Ernula z 1228 roku i dominikanina Ricoldo z Montecroce z 1294 roku. W 1320 roku franciszkanie, którym została powierzona opieka nad świętymi miejscami w Jerozolimie, ustalili porządek zwiedzania drogi krzyżowej, ale aż do końca XVIII wieku lokalizacja ani kolejność stacji nie była ustalona. Dopiero w XVIII wieku przyjął się w Jerozolimie zwyczaj odprawiania odrębnego nabożeństwa Drogi Krzyżowej w obecnym kształcie.

Więcej na następnej stronie

Do rozpowszechnienia Drogi Krzyżowej przyczynili się franciszkanie i odpusty przyznawane za odprawianie tego nabożeństwa. Początkowo odpusty dotyczyły tylko zakonników, jednak franciszkanie raz w miesiącu odprawiali także Drogę Krzyżową z udziałem wiernych i w 1726 roku papież Benedykt XIII rozciągnął odpusty na wszystkich wiernych uczestniczących w nabożeństwie. Franciszkanie otrzymali też prawo do erygowania stacji drogi krzyżowej w kościołach i kaplicach za zgodą ordynariusza miejsca od papieża Klemensa XII w 1731 roku i papieża Benedykta XIV w 1741 roku. Zabraniano też erygowania drogi krzyżowej w kościołach sąsiadujących ze świątyniami i klasztorami franciszkańskimi, w których były już jej stacje. Zakaz ten uchylił papież Pius IX w 1871 roku. W 1931 roku papież Pius XI udzielił pozwolenia na odprawianie nabożeństwa Drogi Krzyżowej przed krzyżykiem chorym i więźniom. W Polsce kult drogi krzyżowej Chrystusa zaczął się wyodrębniać w XVI wieku i przyjmował formę nabożeństwa do dróg Jezusa. Taką formą nabożeństwa są np. dróżki kalwaryjskie. Rozważanie stacji Drogi Krzyżowej łączyło się z odwiedzinami kilku ołtarzów lub kościołów. Ksiądz Jakub Wujek zalecał w dodatku do "Postylli mniejszej" odwiedzenie 7 kościołów lub 7 ołtarzy. Liczba rozważanych stacji Drogi Krzyżowej wahała się od 10 do 18. Od 1730 roku bernardyni i reformaci w swoich klasztorach rozmieszczali obowiązkowo symboliczną 14-stacyjną drogę krzyżową w chórze, na korytarzu klasztornym, w kościele lub na dziedzińcu przykościelnym. Po 1871 roku, kiedy papież Pius IX zniósł klauzulę ograniczającą erygowanie stacji drogi krzyżowej w kościołach niefranciszkańskich, nabożeństwo rozpowszechniło się w parafiach. Odprawiano je w piątki i w niedziele. W te ostatnie dni Drogę Krzyżową stopniowo zastąpiło nabożeństwo Gorzkich Żali. Od lat nabożeństwo Drogi Krzyżowej sprawowane jest na ulicach wielkich miast. W tym roku po raz pierwszy przejdzie ulicami Tarnowa. Nabożeństwa sprawowane są w różnych intencjach, w ostatnich latach coraz częściej w intencji bezrobotnych. Duszpasterstwo Ludzi Pracy w Warszawie organizuje piątkowe nabożeństwa, podczas których krzyż od grobu ks. Jerzego Popiełuszki na Żoliborzu niosą hutnicy, górnicy, kolejarze, pocztowcy, harcerze i młodzież. Odbywają się także ekumeniczne Drogi Krzyżowe, w których biorą udział także przedstawiciele innych Kościołów chrześcijańskich. Nie wszyscy mogą wyjść z krzyżem na ulice miasta. Zamknięci na co dzień w swoich celach więźniowie odprawiają Drogę Krzyżową na dziedzińcu swojego więźienia. W ten sposób przeżywają nabożeństwo w areszcie śledczym w Krakowie. Stacje Męki Pańskiej znajdują się również na szlakach turystycznych. Nabożeństwa Drogi Krzyżowej odbywają się tradycyjnie na Górze Grzywackiej w Beskidzie Niskim i na szlaku bieszczadzkim na Tarnicę. Rozważania kolejnych stacji prowadzą turyści, którzy przyjeżdżają nierzadko z odległych części Polski.