Tak trzeba pisać

KAI

publikacja 17.05.2004 05:58

Uściślenie dotychczasowych i wprowadzenie w kilku przypadkach nowych zasad pisowni słownictwa religijnego zatwierdziła Rada Języka Polskiego przy Prezydium Polskiej Akademii Nauk. Istota zmian sprowadza się głównie do stosowania małych i wielkich liter w odniesieniu np. do różnych pojęć i dziedzin życia religijnego, m.in. nazw sakramentów, okresów liturgicznych czy świąt.

Ujęte w 17 zasady dotyczą też pisowni godności, tytułów i urzędów kościelnych, instytucji i jednostek organizacyjnych Kościoła, budynków i obiektów, modlitw, nabożeństw, osób, tytułów utworów religijnych (np. książek, artykułów, pieśni, dokumentów itp. We wszystkich tych działach przeważa dążenie do unikania zbyt częstego stosowania wielkich liter, których nadmiar nie tylko nie spełnia swego podstawowego zadania - wydzielania danego pojęcia czy wyrażenia szacunku, ale przeciwnie, często powoduje zaciemnienie obrazu i utrudnia właściwe zrozumienie tekstu. Tak więc Rada zarządziła, że małymi literami należy pisać zasadniczo większość wymienionych powyżej pojęć, a więc np. nazwy sakramentów: chrzest, bierzmowanie, komunia święta, okresy liturgiczne: adwent, wielki post, obrzędy i zabawy: andrzejki, mikołajki, dyngus, pierwszy piątek miesiąca, godności i tytuły kościelne: ksiądz, ojciec, papież, biskup, ojciec święty itp. Jednocześnie dopuszcza się stosowanie wielkich liter ze względów emocjonalnych lub dla wyrażenia większej czci, np. Najświętszy Sakrament, I Komunia Święta, Ojciec Święty itp. Nazwy gatunkowe modlitw w rodzaju: litania, akt strzelisty, koronka, powinno się pisać małą literą, jeśli natomiast mamy do czynienia z nazwami konkretnych modlitw, wówczas należy je traktować jako tytuły literackie, w których pierwszy wyraz piszemy wielką literą, a resztę małymi: Gorzkie żale, Litania loretańska do Najświętszej Maryi Panny, Droga krzyżowa. Godzinki mogą występować w obu rolach: i jako nazwa gatunkowa, i jak własna, toteż zależnie od tego można używać małej lub wielkiej litery. Ale w nazwach takich jak Anioł Pański czy Modlitwa Pańska oba wyrazy należy zapisywać wielkimi literami, gdyż drugi człon jest przymiotnikiem dzierżawczym, czyli pochodzącym od rzeczownika, w tym wypadku będącego nazwą własną - Pan (jako Bóg). Zgodnie z dotychczasową, powszechnie stosowaną praktyką należy oczywiście pisać wielkimi literami wszelkie nazwy własne: imiona, nazwiska, nazwy miejscowe, tytuły itp. A więc ma być: Syn Boży, Duch Święty, Bóg Ojciec, Jahwe, Matka Boża (lub Boska), Bogurodzica, imiona świętych itp. Bardziej szczegółowe opisy poszczególnych norm i zasad można znaleźć na stronie internetowej Rady Języka Polskiego: ww.rjp.pl , na której swoje "podstrony" mają wchodzące w jej skład instytucje, w tym właśnie Komisja Języka Religijnego. Podano tam jej skład, przebieg dotychczasowych posiedzeń i szereg innych wiadomości, w tym właśnie tekst omawianych zasad. Zatwierdzone przez Radę Języka Polskiego zasady i normy mają charakter obowiązujący dla wszystkich użytkowników języka polskiego. Jednocześnie prawodawcy językowi liczą się z tym, co przyznał w rozmowie z KAI ks. W. Przyczyna, że przepisy te mogą wywołać, przynajmniej na początku, wiele sprzeciwów w różnych środowiskach, zwłaszcza tam, gdzie odchodzą od dotychczasowej praktyki i zwyczaju używania wielkich liter.