Historia jest ważna

KAI

publikacja 01.10.2004 05:20

Wybitny historyk prof. Piotr Stefan Wandycz otrzymał tytuł doktora honoris causa Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego.

Emerytowany profesor Uniwersytetu w Yale stwierdził w przemówieniu, że historia jest pasją jego życia, a szczególny związek czuje ze środowiskiem lubelskiego Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej, w którego ukierunkowaniu znajduje "potwierdzenie ważności dziedziny naukowej", na której się skupił. Telegramy granulacyjne dla nowego doktora honoris causa przysłali m.in. kard. Franciszek Macharski i sekretarz generalny Polskiej Akademii Umiejętności prof. Jerzy Wyrozumski. Tytuł jest "wyrazem najwyższego uznania dla ogromnego dorobku naukowego i działalności dydaktycznej" prof. Piotra Stefana Wandycza, "zaliczanego do grona najwybitniejszych znawców dziejów najnowszych Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, a także dla aktywnego i twórczego udziału profesora w życiu naukowym Europy i Ameryki" - napisano w uchwale Senatu Akademickiego. Promotor tytułu, prof. Jerzy Kłoczowski, nazwał laureata "znakomitym znawcą dziejów Polski i Polaków w XIX i XX stuleciu potraktowanych w szerokim kontekście międzynarodowym, porównawczym". Prof. Kłoczowski zauważył, że nowy doktor honoris causa potrafił łączyć historiografię "zagraniczną" z "krajową", zachowując niezależność w pracach i osądach. Podkreślił, że w prezentacji spraw polskich, ale i w całym dorobku, cechuje go "rzeczowy, obiektywny, krytyczny ton" i "niezbędna perspektywa porównawcza". Przypominając ważniejsze momenty jego dorobku naukowego stwierdził, że problematyka Europy Środkowo-Wschodniej zajmuje w tym dorobku osobne, ważne miejsce. Zaznaczył, że cała twórczość prof. Wandycza służyła pracy nad zmianą "jednostronności polskiej percepcji Rzeczypospolitej" i "przebudowie tradycyjnej wizji historii Polski poprzez porównawcze, bardzo spokojne i rzeczowe spojrzenie na tę historię, na wydarzenia i procesy". Dodał, że takiej historii bardzo dziś potrzeba. Mówiąc o współpracy prof. Wandycza z różnymi środowiskami i historykami stwierdził, że "umiał on po prostu budować mosty, autentyczne porozumienia międzyludzkie, z największym dla obu stron pożytkiem". - Historia była i jest pasją mojego życia - podkreślił prof. Piotr Stefan Wandycz. - W mojej przygodzie z historią, jeśli próbowałem w pewnym momencie uciec od dziejów Polski, to dlatego, że deprymowały mnie karty zapisane warcholstwem i prywatą, klęskami, których można było uniknąć i niespełnionymi nadziejami - mówił. Dodał, że swoją emigrację po drugiej wojnie światowej, tak jak wielu innych, traktował jako "protest i demonstrację przeciw Jałcie i narzuconemu Polsce przez Sowiety komunistycznemu reżimowi". - Chcieliśmy być tym wolnym głosem, przypominającym opinii publicznej świata, że ujarzmiona Polska jest, zwłaszcza w okresie stalinowskim, krajem, w którym nauki humanistyczne, zwłaszcza historia, są zmuszone służyć obcej ideologii, a dzieje nasze są poddawane daleko idącej rewizji metod i poglądów - mówił. Laureat opowiadał, jak w różnych krajach poznawał różne sposoby nauczania historii i uczył się odnajdywania innej perspektywy patrzenia na dzieje polskie i zrozumienia dla odmiennych punktów widzenia. Podkreślając, że starał się zawsze podtrzymywać swą tożsamość historyka - Polaka, dodał: - Uważałem i uważam, że dzieje Polski rozumie się w pełni dopiero wtedy, kiedy bada się je w szerszym kontekście Europy Środkowo-Wschodniej i historii powszechnej. Z większą dozą prawdopodobieństwa można wówczas odpowiadać na pytanie, co stanowi specyficznie polskie, a co uniwersalne drogi rozwojowe. Przyznał, że miewał momenty niewiary w sens wykonywanej pracy, jednak sytuacja zdjęcia z indeksu pozwala mu wierzyć, że jego wysiłek nie poszedł na marne. Dodał, że upadek komunizmu dał mu także możność włączenia się do działalności różnych gremiów w Polsce, z czego najbliższy jest mu Instytut Europy Środkowo-Wschodniej pod kierownictwem prof. Kłoczowskiego. - W jego ukierunkowaniu i podejściu znajduję potwierdzenie ważności dziedziny naukowej, na której się skupiłem i której poświęciłem wiele lat - powiedział.

Więcej na następnej stronie

Prof. Piotr Stefan Wandycz, historyk, emerytowany profesor Uniwersytetu w Yale. Ur. 20 września 1923 r. w Krakowie. Zdał małą maturę we Lwowie i maturę w Polskim Liceum im. Cypriana Norwida w Villard de Lans w 1941 r. Studiował historię na Université de Grenoble i Cambridge University. Doktoryzował się na Uniwersytecie Londyńskim ze studiów międzynarodowych (w London School of Economics and Politcal Science). W 1951 r. otrzymał dyplom studiów europejskich w College d'Europe w Brugii. W latach 1942-45 służył w polskich Siłach Zbrojnych w Wielkiej Brytanii. W 1944 r. został mianowany podporucznikiem w korpusie oficerów artylerii. W 1951 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie wykładał historię Europy Środkowo-Wschodniej i specjalizował się w historii dyplomatycznej, jako odpowiednik docenta i profesora nadzwyczajnego na Indiana University w Bloomington (1954-1966), a w latach 1966-97 jako profesor zwyczajny (kierownik katedry im. Bradforda Durfee) na Yale University. W latach 1963-66 był pracownikiem naukowym w Russian Research Center Harvard University, a w 1967, 1969 i 1975 r. wykładał jako visiting professor na wydziale historii Columbia University. Dyrektor studiów dyplomowych na wydziale historii i w Centrum Studiów Rosyjskich i Wschodnioeuropejskich w Yale University (1967-72, 1976-79) i dyrektor Centrum (1974-76 i 1981-83). Jest autorem około 400 artykułów, recenzji i artykułów popularnonaukowych oraz książek, m.in. "Czechoslovak- Polish Confederation and the Great Powers 1940-43"; "France and her Eastern Allies 1919-1925: French-Czehoslovak-Polish Relations from the Paris Peace Conference to Locarno"; "Zjednoczona Europa. Teoria i praktyka" (wraz z L. Frendlem); "Soviet-Polish Relations 1917-21"; "The Lands of Partitioned Poland 1795-1918", wersja polska "Pod zaborami. Ziemie Rzeczypospolitej w latach 1795-1918", "The United States and Poland"; "August Zaleski, minister spraw zagranicznych RP 1926-32 w świetle wspomnień i dokumentów"; "Stracone szanse. Stosunki polsko-amerykańskie 1939-1987"; "Z dziejów dyplomacji", "The Price of Freedom. A history of East Central Europe from the Middle Ages to the Present", wersja polska "Cena wolności. Historia Europy Środkowo-Wschodniej od średniowiecza do współczesności"; "Pax Europea. Dzieje systemów międzynarodowych w Europie 1815-1914". Członek komitetów wydawniczych periodyków, m.in. "Kosmas", "Polin", "Polish Review", "Niepodległość", "Przegląd Wschodni", serii "Annals of Communism". Prezes Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce (od 1999); członek Rady Instytutu Piłsudskiego, Czechosłowackiego Stowarzyszenia Nauk (SVU) oraz wielu stowarzyszeń zagranicznych, emigracyjnych i krajowych; członek zagraniczny Polskiej Akademii Umiejętności, Polskiej Akademii Nauk, honorowy członek Polskiego Towarzystwa Historycznego. Laureat nagrody Fundacji Jurzykowskiego, Fundacji Guggenheima, nagrody im. Lenkszewicza, Polskiego Towarzystwa Naukowego na Obczyźnie, nagrody im. O. Haleckiego Polskiego Instytutu Naukowego w Ameryce, nagrody Instytutu Piłsudskiego. Otrzymał doktorat honoris causa Uniwersytetu Wrocławskiego (1993) oraz Université Paris I - Sorbonne (1997) i Uniwersytetu Jagiellońskiego (2000). Odznaczony Medalem im. Hlavki (nadanym przez Czechosłowacką Akademię Nauk) oraz Krzyżem Komandorskim Orderu Polonia Restituta.