publikacja 12.02.2005 16:05
Sześciu członków kierownictwa rady parafialnej polskiego kościoła św. Stanisława Kostki w St.Louis ukaranych zostało interdyktem za odmowę oddania finansów rady pod kontrolę archidiecezji - informuje Polska Agencja Prasowa.
Kara interdyktu, zwanego też klątwą kościelną, oznacza, że ukarani nie mogą otrzymywać komunii świętej i innych sakramentów. Surowsza karą w kościele katolickim jest tylko ekskomunika, czyli wykluczenie z kościoła. Arcybiskup Raymond Burke oskarżył sześciu ukaranych o "rozmyślne i publiczne podważanie jedności kościoła", ponieważ nie chcą oni podporządkować się jego nakazowi oddania rady pod władzę archidiecezji. Kościół św.Stanisława Kostki w St.Louis został założony pod koniec XIX przez polskich imigrantów i jego rada parafialna, zarządzana przez świeckich, tradycyjnie miała autonomię, zwłaszcza w sprawach finansowych. Ukarani działacze polskiego pochodzenia: Robert Zabielski, William Białczak, Joseph Rudawsky, Stanley Novak, John Baras i Edward Florek, twierdzą, że archidiecezja chce przejąć majątek parafii wartości ponad 9 milionów dolarów dla swoich celów. Uzasadniając sankcje, arcybiskup Burke podkreśla, że żadna inna parafia w archidiecezji nie ma autonomii. Powołuje się też na orzeczenie Watykanu, który nakazał radzie parafialnej podporządkować się poleceniom arcybiskupa. W styczniu jednak rada niemal jednomyślnie - głosami 299 do 5- postanowiła nie oddawać majątku parafii pod władzę arcybiskupa. Członkowie rady podkreślają, że chodzi im tylko o niezależność finansową, a nie religijną. Co to jest interdykt? Komentarz do Kodeksu Prawa Kanonicznego wydany przez KUL wyjaśnia: Nazwa interdykt pochodzi od łac. interdicere - zabraniać, zakazywać. Nazwa interdykt na oznaczenie kary kościelnej pojawiła się w źródłach prawa kanonicznego dopiero w X w. Ścisłe znaczenie nadaje jej prawo dekretałów, używając jej na oznaczenie kary poprawczej lub odwetowej. W praktyce Kościoła interdykt stosowany był często w okresie XI-XIII w. Papieże grozili tą karą zwłaszcza w celu przynaglenia władców chrześcijańskich do wojen z Turkami, lecz w praktyce stosowali ją rzadko. Począwszy od XIV w. 'następuje złagodzenie dyscypliny kościelnej, gdy idzie o posługiwanie się interdyktem. W KPK z 1917 r. interdykt został określony jako kara, na mocy której chrześcijanie pozostający we wspólnocie kościelnej pozbawieni zostają pewnych dóbr wyliczonych w kodeksie (kan. 2268 § 1). Interdykt w odróżnieniu od ekskomuniki nie wyłączał zatem chrześcijanina ze wspólnoty kościelnej, ale zabraniał mu korzystania z określonych dóbr.
W prawie przedkodeksowym, jak również w KPK z 1917 r., wyróżniano różne rodzaje interdyktów. Ze względu na przedmiot interdyktu rozróżniano interdykt personalny i lokalny w zależności od tego, czy bezpośrednio dotyczył osób, którym korzystanie z pewnych dóbr zostało zabronione, czy też miejsca, w którym osobom przebywającym w nim korzystanie z pewnych dóbr było zabronione ze względu na miejsce, w którym się znajdowali. Ze względu na zakres rozróżniano interdykt indywidualny i generalny. Interdykt personalny mógł być ogólny lub specjalny w zależności od tego, czy dotyczył wszystkich członków osoby moralnej (np. kapituła, diecezja, parafia), czy tylko poszczególnych osób fizycznych. Mogła też wystąpić kumulacja obydwu rodzajów tych interdyktów. Interdykt personalny mógł być dwojakiego rodzaju: interdykt personalny w ścisłym znaczeniu lub interdykt personalny specjalny, czyli zabraniający wejścia do kościoła (interdictus ab ingressu ecclesiae). Interdykt lokalny mógł być ogólny lub partykularny, w zależności od tego, czy rozciągał się na całe terytorium (kraj, diecezja, parafia, miasto), czy ograniczony był tylko do kościoła, kaplicy, ołtarza, cmentarza itp. Interdykt ogólny (generalny) miał niewątpliwie pewne cechy odpowiedzialności zbiorowej. Skutkami interdyktu mogły być objęte również osoby, które nie popełniły przestępstwa. W nowym KPK nastąpiła daleko idąca redukcja form interdyktów. Pozostawiony został tylko jeden rodzaj interdyktu - interdykt personalny indywidualny, którego skutki poddane zostały również pewnej redukcji. W myśl kan. 1332 interdykt jest podobny do ekskomuniki; pod względem skutków jest to jakby częściowa ekskomunika. Skutki interdyktu zależą od tego, czy delikwent jest przed wydaniem wyroku (wymierzającego lub deklarującego) czy po wyroku. Skutki interdyktu przed wyrokiem lub dekretem obejmują: a) zakaz udziału ministerialnego w sprawowaniu ofiary eucharystycznej lub w jakichkolwiek innych obrzędach kultu; b) zakaz sprawowania sakramentów i sakramentaliów lub przyjmowania sakramentów. Interdykt zabrania uczestniczenia w dobrach duchowych. Wyłączone zostały więc spod przedmiotu interdyktu wszelkie urzędy lub akty władzy zarządzania Kościołem. Interdykt wymierzony lub orzeczony wyrokiem lub dekretem pociąga za sobą - poza wymienionym wyżej zakazem - następujący skutek; gdyby osoba dotknięta karą interdyktu chciała brać udział ministerialny w ofierze eucharystycznej lub w jakichkolwiek aktach kultu, powinna być usunięta lub czynność liturgiczna powinna być przerwana, o ile nie stoi temu na przeszkodzie poważna przyczyna (kan. 1331 § 2 n. 1). Należy zatem stwierdzić, iż interdykt w nowym KPK jest jakby częściową ekskomunika. Wyłączona została możliwość pozbawiania osób dotkniętych interdyktem takich dóbr duchowych, jak urzędy, posługi lub jakiekolwiek zajęcia kościelne, oraz dóbr doczesnych, np. wynagrodzenia z racji sprawowanych urzędów kościelnych. Skutki interdyktu ulegają zawieszeniu w wypadku zaistnienia potrzeby sprawowania sakramentów lub sakramentaliów w celu udzielenia posługi wiernym znajdującym się w niebezpieczeństwie śmierci. Zakaz ten ulega nadto zawieszeniu, ilekroć wierny prosi o sakrament lub sakramentalia z jakiejkolwiek słusznej przyczyny (kan. 1335).