publikacja 26.05.2005 04:50
Dwadzieścia lat temu abp Henryk Gulbinowicz i abp Andrzej Maria Deskur otrzymali z rąk Jana Pawła II birety kardynalskie.
Na tym samym konsystorzu, trzecim za pontyfikatu Jana Pawła II, kardynałami zostało także 26 innych duchownych z całego świata.
W uznaniu swych zasług 5 marca 2004 roku otrzymał tytuł honorowego Dolnoślązaka. Był on pierwszą osobą wyróżnioną takim odznaczeniem. W uzasadnieniu radni napisali między innymi, że "metropolita wrocławski swoją pracą i postawą przyczynia się do budowania i kształtowania tożsamości regionalnej". Znany jest także ze współpracy z przedstawicielami innych wyznań. - Zawsze szukałem tego, co łączy a nie tego, co dzieli - zaznacza kardynał. Za jego rządów archidiecezją dwukrotnie odbyło się Europejskie Spotkanie Młodych organizowane przez ekumeniczną wspólnotę z Taizé. Wrocław był też świadkiem dwukrotnej wizyty Papieża Jana Pawła II, tu odbył się 46. Międzynarodowy Kongres Eucharystyczny, a w tym roku gościła Rada Konferencji Episkopatów Europy. Kardynał słynie też z poczucia humoru. Gdy w 2001 roku odbierał order uśmiechu, zgodnie z orderowym zwyczajem wychylił kielich cytrynowego soku i śpiewał piosenki, m.in. "Śmierć bladej twarzy, niech się usmaży. Czy w sutannie, czy w habicie, niech się smaży znakomicie". Dzieci ze świdnickiego Stowarzyszenia Przyjaciół Dzieci Chorych "Serce" wnioskując do kapituły o przyznanie kardynałowi dziecięcego odznaczenia napisały, że jest "człowiekiem, który otacza dzieci wielką opieką, nigdy nie zapomina o podopiecznych Centrum Przyjaźni Dziecięcej w Świdnicy i Żarowie. Jest też wielkim przyjacielem dzieci chorych na nowotwory. Mówimy o Nim - ksiądz Gulbi - tak z przyjaźni zdrobniale". Kard. Gulbinowicz urodził się 17 października 1923 roku w rodzinie Antoniego i Walerii w Szukiszkach. Szkołę podstawową i jezuickie gimnazjum ukończył w Wilnie. Pod koniec wojny, w 1944 roku wstąpił do Arcybiskupiego Seminarium Duchownego w Wilnie, i już jako kleryk w lipcu 1945 roku zdawał - opóźnioną z powodu działań wojennych - maturę. Gdy po wojnie władze radzieckie zlikwidowały wileńskie seminarium duchowne, alumn Gulbinowicz przeniósł się do Białegostoku, gdzie ukończył tamtejsze Wyższe Seminarium Duchowne i 18 czerwca 1950 roku przyjął święcenia kapłańskie z rąk abp. Romualda Jałbrzykowskiego. Na pierwszą parafię trafił do Szudziałowa (koło Puszczy Knyszyńskiej), gdzie przez rok był wikariuszem.
Potem w latach 1951-1955 studiował na Wydziale Teologii Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, gdzie uzyskał najpierw licencjat (1953) a następnie doktorat z zakresu teologii moralnej (1955). Jego zainteresowania naukowe koncentrowały się wówczas wokół problematyki niewolnictwa, własności i pracy w pismach św. Ambrożego. Po studiach prowadził duszpasterstwo akademickie w Białymstoku. W 1959 roku podjął wykłady z teologii moralnej i etyki w Wyższym Seminarium Duchownym "Hosianum" w Olsztynie. Tam też pełnił kolejno funkcje: prefekta alumnów (1960-62), wicerektora (1962-68), rektora (1968-70). 12 stycznia 1970 roku papież Paweł VI podniósł go do godności biskupa tytularnego Acci na Korsyce i powierzył stanowisko administratora apostolskiego archidiecezji w Białymstoku. Święcenia biskupie przyjął 8 lutego 1970 roku w ówczesnej prokatedrze białostockiej z rąk kard. Stefana Wyszyńskiego. Jego dewizą stały się słowa "Patientia et caritas", czyli "Cierpliwość i miłość". Pięć lat później - 15 grudnia 1975 roku - papież Paweł VI mianował go arcybiskupem metropolitą wrocławskim, a 10 lat później - 25 maja 1985 roku - Jan Paweł II kreował go kardynałem (kościół tytularny w Rzymie - Immacolata Concezione di Maria a Grottarossa). Od tego czasu aż do ukończenia 80. roku życia był członkiem watykańskich kongregacji Kościołów Wschodnich, Duchowieństwa i Ewangelizacji Narodów. 3 kwietnia 2004 roku Jan Paweł II przyjął jego rezygnację z obowiązków arcybiskupa wrocławskiego, złożoną w związku z osiągnięciem wieku emerytalnego. Jako emeryt kard. Gulbinowicz zamieszkał w Henrykowie.
W 1952 roku rozpoczął pracę w watykańskim Sekretariacie Stanu. Dwa lata później został mianowany podsekretarzem Papieskiej Komisji ds. Kinematografii, Radia i Telewizji. Był inicjatorem pierwszej transmisji religijnej przy pomocy sztucznych satelitów. Pracował jako teolog Soboru Watykańskiego II przy opracowaniu konstytucji "Gaudium et spes" i deklaracji "Inter mirifica". Wraz z kilkunastoma najbardziej zasłużonymi teologami koncelebrował z papieżem Pawłem VI Mszę św. na zakończenie Soboru. W 1964 roku został podsekretarzem, a po sześciu latach sekretarzem Papieskiej Komisji ds. Środków Społecznego Przekazu. Od 1973 do 1984 roku był jej przewodniczącym. Wiele podróżował po świecie, angażując się w rozwój katolickich mediów. Na Filipinach doprowadził do powstania Radia Veritas, które nadaje audycje katolickie na całą Azję, m.in. do Chin. Towarzyszył arcybiskupowi Agostino Casaroliemu, przewodniczącemu Zespołu ds. kontaktów Stolicy Apostolskiej z Rządem PRL, w jego podróżach do Polski. 30 czerwca 1974 roku otrzymał z rąk Pawła VI sakrę biskupią (tytularna diecezja Tene w Tunezji). 16 października 1978 roku, w dniu wyboru Jana Pawła II, bp Deskur doznał częściowego paraliżu. Po rekonwalescencji był emerytowanym przewodniczącym Papieskiej Rady ds. Środków Społecznego Przekazu i członkiem Kongregacji Spraw Kanonizacyjnych. 15 lutego 1980 roku Jan Paweł II podniósł go do godności arcybiskupa, a 25 maja 1985 roku do godności kardynała (kościół tytularny w Rzymie - San Carlo in Palatio). Kard. Deskur jest od 18 lat prezesem Papieskiej Akademii Niepokalanego Poczęcia. W maju 2003 roku kard. Deskur przekazał w darze dla warszawskiej parafii św. Katarzyny różaniec, na którym Jan Paweł II modlił się po zamachu na swoje życie w 1981 r. Kilka lat wcześniej hierarcha otrzymał ten różaniec od Papieża. Kard. Deskur mieszka w Palazzo San Carlo w Watykanie.