publikacja 16.06.2005 12:10
Hymn ufności ludu do swego Pana, zawarty w Psalmie 123 (122), był przedmiotem katechezy Benedykta XVI podczas audiencji ogólnej 15 czerwca na Placu św. Piotra.
Mimo deszczowej pogody przybyło na nią ok. 32 tys. pielgrzymów z całego świata. Było to kolejne nauczanie papieskie z rozpoczętego jeszcze w ub.r. cyklu o miejscu Nieszporów w Liturgii Godzin Kościoła. Po wygłoszeniu katechezy Ojciec Święty streścił ją w kilku językach, pozdrowił pielgrzymów w różnych językach (m.in. po polsku), odmówił z nimi Modlitwę Pańską i udzielił wszystkim błogosławieństwa apostolskiego. Publikujemy cały tekst przemówienia papieskiego: 1. W Ewangelii Jezus w sposób zwięzły stwierdza, że oko wyraża głębię naszego ja, jest zwierciadłem duszy (por. Mt 6, 22-23). Otóż Psalm 123 (122), który przed chwilą usłyszeliśmy, w całości oparty jest na krzyżowaniu się spojrzeń: wierny podnosi wzrok ku Panu i oczekuje Bożej reakcji, by dojrzeć w niej przejaw miłości, spojrzenie życzliwości. Nierzadko Psałterz mówi o wzroku Najwyższego, który "spogląda z nieba na synów ludzkich, badając, czy jest wśród nich rozumny, który szukałby Boga" (Ps 14, 2). Jak słyszeliśmy, Psalmista odwołuje się do obrazu sługi i niewolnicy, którzy oczekują od swego pana decyzji o wyzwoleniu ich. Chociaż scena ta związana jest ze światem starożytnym i jego strukturami społecznymi, myśl jest zrozumiała i znacząca: ten obraz przejęty od świata wschodniego antyku chce uwypuklić przylgnięcie ubogiego, nadzieję uciskanego i gotowość sprawiedliwego wobec Pana. 2. Modlący się czeka, aż ręce Boga się poruszą, ponieważ będą one działały sprawiedliwie, niszcząc zło. Dlatego tak często w Psałterzu modlący się podnosi pełen nadziei wzrok ku Panu: "Oczy me zawsze zwrócone ku Panu, gdyż On sam wydobywa nogi moje z sidła" (Ps 25 [24],15), gdy "osłabły moje oczy, gdy czekam na Boga mojego" (Ps 69 [68],4). Psalm 123 (122) jest błaganiem, w którym głos wiernego łączy się z głosem całej wspólnoty: Psalm przechodzi bowiem od pierwszej osoby liczby pojedynczej - "wznoszę me oczy" - do pierwszej osoby liczby mnogiej - "oczy nasze" i "zmiłuje się nad nami" (por. ww. 1-3). Wyraża nadzieję, że dłonie Pana otworzą się, by rozdać dary sprawiedliwości i wolności. Sprawiedliwy oczekuje, że wzrok Boga ukaże całą swoją czułość i dobroć, jak czytamy w prastarym błogosławieństwie kapłańskim w Księdze Liczb: "Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem" (Lb 6, 25-26).
3. Jak bardzo ważne jest pełne miłości spojrzenie Boga, pokazuje druga część Psalmu, odznaczająca się prośbą: "Zmiłuj się nad nami, Panie, zmiłuj się nad nami, bo wzgardą jesteśmy nasyceni" (Ps 123 [122], 3). Współbrzmi ona z zakończeniem części pierwszej, gdzie mowa jest o ufnym wyczekiwaniu, "aż Pan, Bóg nasz, zmiłuje się nad nami" (por. w. 2). Wierni potrzebują interwencji Boga, ponieważ są w pożałowania godnej sytuacji wzgardy i szyderstw ze strony despotów. Obraz, do którego teraz ucieka się Psalmista, to sytości: "Wzgardą jesteśmy nasyceni. Dusza nasza jest nasycona szyderstwem zarozumialców i wzgardą pyszałków" (ww. 3-4). Tradycyjnemu biblijnemu nasyceniu pokarmem i latami, uważanemu za oznakę błogosławieństwa Bożego, przeciwstawia się teraz niewybaczalną sytość, jakie przynosi nadmierny ładunek wzgardy. [tu Papież dodał: Wiemy, jak wiele narodów, jak wiele jednostek jest dzisiaj rzeczywiście nasyconych szyderstwem, nazbyt nasyconych szyderstwem zarozumialców i wzgardą pyszałków. Módlmy się za nich i pomagajmy upokarzanym]. Dlatego sprawiedliwi zawierzyli swą sprawę Panu, On zaś nie pozostaje obojętny na ich błagalny wzrok, nie lekceważy ich błagania ani nie zawodzi ich nadziei. 4. Na zakończenie oddajemy głos św. Ambrożemu, który, w duchu Psalmisty, w poetycki sposób opisuje dzieło Boga, który dociera do nas w Jezusie Zbawicielu: "Chrystus jest dla nas wszystkim. Jeśli chcesz uleczyć ranę, On jest lekarzem; jeśli spala cię gorączka, jest źródłem; jeśli uciska cię niegodziwość, jest sprawiedliwością; jeśli potrzebujesz pomocy, jest siłą; jeśli obawiasz się śmierci, jest życiem; jeśli pragniesz nieba, jest drogą; jeśli uchodzisz od mroków, jest światłem; jeśli szukasz pożywienia, jest pokarmem" (La verginita, 99: SAEMO, XIV/2, Milano-Roma 1989, p. 81).