publikacja 23.10.2005 01:26
Za zgodą Benedykta XVI w Watykanie opublikowano nieoficjalną wersję propozycji końcowych XI Zgromadzenia Generalnego Synodu Biskupów.
Zwyczajowo propozycje objęte były tajemnicą i przekazywane papieżowi do uwzględnienia w redakcji posynodalnej adhortacji apostolskiej. Benedykt XVI otrzymał łaciński oryginał propozycji. Równocześnie zdecydował, by jego włoska wersja robocza została podana do publicznej wiadomości. Tekst składa się ze wstępu, 3 części i zakończenia. W sumie obejmuje 50 propozycji.
Jednoczące działanie Eucharystii ukazane jest również w kontekście sakramentu małżeństwa. W kulturach poligamicznych synod wskazuje na potrzebę katechetycznej pomocy, aby wierni, którzy chcą przyjąć chrześcijaństwo byli gotowi otworzyć się również na radykalizm ewangelii. Natomiast tam, gdzie odczuwa się dotkliwy brak kapłanów zalecają organizowanie nabożeństw słowa, jednak w formie odmiennej od Mszy. Decyzję co do organizowania Liturgii Słowa z udzielaniem przez świeckich Komunii świętej gdy brak kapłana, ojcowie synodalni pozostawiają w gestii poszczególnych biskupów i przełożonych zakonnych. Podkreślają jednak, że wierni muszą mieć jasno wytłumaczoną różnicę między Eucharystią, a nabożeństwem z udzielaniem Komunii św. Ojcowie synodalni potwierdzili znaczenie celibatu w praktyce Kościoła łacińskiego i potrzebę wyjaśnienia jej wiernym. Zaznaczyli jednocześnie konieczność poszanowania tradycji Kościołów wschodnich. Odnosząc się do propozycji udzielania święceń kapłańskich „viri probati” ojcowie synodalni stwierdzają, że „jest to droga którą postanowiono nie iść”. Wiele miejsca poświęcono duszpasterstwu powołaniowemu. Proponuje się między innymi szczególną opiekę duchową nad ministrantami, upowszechnienie adoracji eucharystycznej w intencji powołań, organizowanie w poszczególnych diecezjach centrów powołaniowych i niższych seminariów duchownych. Ojcowie synodalni zwracają też uwagę, że młodzieży trzeba odważnie ukazywać radykalizm chrześcijańskiego orędzia prowadzącego do pójścia za Chrystusem. Wskazują też na znaczenie rodziny jako miejsca kształtującego powołania. W rozdziale poświęconym katechezie i mistagogii ojcowie synodalni proponują większą integrację sakramentów inicjacji chrześcijańskiej oraz pogłębienie teologiczne i duszpasterskie bierzmowania. Na nowo należy przemyśleć właściwy wiek, w którym udzielany jest ten sakrament oraz to, czy w obrządku łacińskim Pierwsza Komunia św. nie powinna następować po Bierzmowaniu. Ojcowie synodalni podkreślają znaczenie Eucharystii dla duszpasterstwa i proponują wprowadzanie nowych form katechezy, dostosowanych do różnych sytuacji i kultur. Zwracają uwagą na rolę rodziny we wprowadzaniu dzieci w tajemnice sakramentalne, zwłaszcza Eucharystii oraz ścisłego wiązania wiary i sakramentów. Podkreślają znaczenie rodziny w przygotowaniu do przyjęcia I Komunii św. W katechezie należy ukazywać święte obrzędy w świetle wydarzeń biblijnych, zwrócić uwagę na znak sakramentalny i związek z życiem codziennym. Postuluje się także opracowanie Kompendium Eucharystycznego. Powinno ono ukazywać elementy liturgiczne, doktrynalne, katechetyczne i pobożnościowe jeśli chodzi o Eucharystię, ze szczególnym zwróceniem uwagi na nauczanie patrystyczne. W Kompendium Eucharystycznym dobrze powinny być omówione modlitwy eucharystyczne.
Wynika to także z zasady „lex orandi, lex credendi”. Biskupi precyzują też sformułowanie: „Kościół czyni Eucharystię” na „Eucharystia czyni Kościół”. Podkreśla się także misyjny charakter Eucharystii, stąd wskazanie do opracowania takich formuł rozesłania na zakończenie Mszy św., które będą podkreślały przedłużenie Eucharystii w życiu wierzących. Biskupi zwracają uwagę, że należałoby się także zatroszczyć o bardziej aktywne uczestnictwo wiernych w liturgii, między innymi poprzez większą inkulturację. Potrzeba przy tym jednoznacznego przeciwdziałania ze strony biskupów nadużyciom w sprawowaniu Eucharystii w postaci, na przykład, zastępowania tekstów liturgicznych innymi treściami. Także architektura i sztuka otaczające miejsce celebracji powinny być odpowiednio dobrane, a miejsce przechowywania Najświętszego Sakramentu godne i widoczne. Odpowiednie miejsce sprawowania Mszy należy szczególnie uwzględniać w przypadku transmitowania liturgii przez środki społecznego przekazu. Synod ze szczególnym naciskiem podkreśla rolę niedzieli jako Dnia Pańskiego. Jego świętowanie nie ogranicza się do udziału w mszy, ale obejmuje także odnowienie relacji z samymi sobą i bliźnimi. Zakłada też, że niedziela jest dniem odpoczynku od pracy. Podkreśla się znaczenie innych rodzajów modlitwy liturgicznej czy wspólnotowej, które należy upowszechniać wśród wiernych. Podkreśla się jednocześnie, że liturgia sprawowana w małych wspólnotach zawsze musi łączyć, a nie dzielić – choćby przez używanie specyficznych gestów - ludzi biorących udział we wspólnej liturgii. Synod przypomniał także specyficzne zadania dotyczące posług liturgicznych prezbitera, diakona czy akolity i lektora. W wielokulturowych i zlaicyzowanych metropoliach należy zadbać o odpowiednie wytłumaczenie znaczenia przystępowania do Komunii świętej tak, by sakrament ten nie był udziałem osób przypadkowych. W liturgiach sprawowanych podczas spotkań międzynarodowych Synod proponuje stosowanie – zwłaszcza w modlitwach eucharystycznych – języka łacińskiego, bądź chorału gregoriańskiego. Byłoby to znakiem jedności Kościoła. Zarazem zaleca przygotowywania tak seminarzystów jak i wiernych do pełnego zrozumienia korzystania z modlitw po łacinie. Ojcowie synodalni nie wykluczają możliwości sprawowania liturgii przy dużej liczbie wiernych, jednak podkreślają, że takie celebracje muszą być szczególnie dobrze przygotowane.
Następne propozycje wskazują, że Eucharystia jest źródłem misji i przyczynia się do uświęcenia świata. Należy ułatwiać udział w Eucharystii chorym, niepełnosprawnym umysłowo i migrantom. Kolejna propozycja dotyczy „eucharystycznej konsekwencji” polityków. Jeśli chcą przystępować do komunii, nie mogą popierać ustaw niezgodnych z integralnym dobrem człowieka i prawem naturalnym. Przypomina się, że nie można oddzielać życia publicznego od jego sfery prywatnej. Dalej mowa jest o związkach Eucharystii z ekologią i jej wymiarze społecznym oraz jej znaczeniu dla pojednania narodów rozdzielonych konfliktami. Każdy kto uczestniczy w Eucharystii musi aktywnie angażować się w budowanie pokoju w naszym świecie naznaczonym przemocą i wojnami, a obecnie także terroryzmem, korupcją i wykorzystywaniem seksualnym. Warunkiem budowania prawdziwego pokoju jest przywrócenie sprawiedliwości, pojednanie i przebaczenie. Ojcowie synodalni podkreślają, że pomocą dla wiernych w budowaniu społeczeństwa opartego na prawdzie i sprawiedliwości może być katolicka nauka społeczna.