publikacja 21.09.2006 09:25
Nadszedł czas przezwyciężenia wielowiekowych rozłamów między starożytnymi gałęziami chrześcijaństwa i zbliżenia do siebie Wschodu i Zachodu - uważają uczestnicy rozpoczętej 18 września w Belgradzie IX sesji Komisji ds. Dialogu Katolicko-Prawosławnego.
Według Papieskiej Rady Popierania Jedności Chrześcijan, odpowiedzialnej za katolicką część komisji, w stolicy Serbii omawiany będzie projekt dokumentu przygotowanego w Moskwie w 1990 r. pt. "Eklezjologiczne i kanoniczne skutki sakramentalnej istoty Kościoła: soborowość i władza w Kościele". Dotychczas w ogóle nie był on jeszcze przedmiotem dyskusji na forum komisji mieszanej, gdyż na żądanie strony prawosławnej od tamtego czasu rozmowy skupiały się wyłącznie na sprawach tzw. "uniatyzmu", czyli katolickich Kościołów wschodnich. Komunikat Rady przypomina ponadto, że na swym posiedzeniu w Rzymie w dniach 13-15 grudnia ub.r. komitet koordynacyjny ustalił, że ogólnym tematem wznowionego obecnie dialogu będzie teologia "koinonii", czyli wspólnoty w Kościele. W tym kontekście główny wysiłek teologów obu stron winien być skupiony na dalszym zgłębianiu podstawowych zagadnień dotyczących stosunków między obu Kościołami, prymatu biskupa Rzymu, "uniatyzmu" i szeregu innych otwartych kwestii. "Jesteśmy dzisiaj świadkami tego, jak narody europejskie łączą się i tworzą jedną rodzinę. Nadszedł więc czas, aby odzyskać dawną jedność" - powiedział, otwierając obrady, współprzewodniczący komisji metropolita Jan (Ziziulas). Według niego, Wschód i Zachód chrześcijaństwa spotkały się obecnie na płaszczyźnie nie tylko teologicznej, ale także politycznej. Z kolei katolicki współprzewodniczący tego gremium, przewodniczący Rady kard. Walter Kasper zwrócił uwagę, że podzielone od tylu stuleci katolicka i prawosławna gałęzie chrześcijaństwa winny powrócić do swej "jedności w Bogu, jednej wiary i jednego chrztu". "Jesteśmy zwróceni ku przyszłości, aby tworzyć jedność Europy" - dodał kardynał. Wezwał obie strony dialogu do dążenia do "przebaczenia i uwolnienia naszej pamięci od złych wspomnień". Uczestnicy rozmów podkreślali w swych przemówieniach symboliczne znaczenie miejsca obecnego spotkania. Przypominano, że Belgrad był niegdyś stolicą jednej Jugosławii, której rozpad w 1991 dokonał się m.in. na gruncie starć między Chorwatami - katolikami a prawosławnymi Serbami. Obecnie zaś oba te narody pragną pojednania - uważają członkowie Komisji. "Zebraliśmy się w kraju, który uwalnia się od wielkich trudności i próbuje się odrodzić" - oświadczył w związku metropolita Jan. W pracach istniejącej od 1979 Międzynarodowej Komisji ds. Dialogu Teologicznego między Kościołami rzymskokatolickim i prawosławnym bierze udział ok. 60 osób - w połowie członków obu wyznań. Jej współprzewodniczącymi są obecnie wspomniani kard. Walter Kasper i metropolita Pergamonu (Patriarchat Konstantynopola) Jan (Ziziulas). Sekretarzami Komisji są podsekretarz Papieskiej Rady prałat Eleuterio Fortino i metropolita Sasimy - Genadiusz. Uczestników obrad, które potrwają do 25 bm., przyjął 18 bm. w swej siedzibie zwierzchnik Serbskiego Kościoła Prawosławnego (SKP) patriarcha Paweł. Program spotkania przewiduje - oprócz posiedzeń plenarnych - także udział ich uczestników w nabożeństwach każdego wyznania. 21 bm. będzie to liturgia prawosławna w święto Narodzenia Matki Bożej (według kalendarza juliańskiego), w sobotę 23 bm. we Mszy katolickiej w katedrze belgradzkiej, nazajutrz zaś katoliccy członkowie komisji wezmą udział w liturgii świątecznej sprawowanej przez prawosławnych.
Międzynarodową Komisję ds. Dialogu Teologicznego między Kościołami Rzymskokatolickim i Prawosławnym powołano na zakończenie podróży Jana Pawła II do Turcji w dniach 28-30 listopada 1979 i jego rozmów z patriarchą Konstantynopola Dimitriosem w jego siedzibie w Fanarze. Zapowiedziano wówczas rozpoczęcie oficjalnego dialogu, utworzono wspomnianą 60-osobową Komisję i ogłoszono jej skład. Na swym pierwszym posiedzeniu zebrała się ona na greckich wyspach Patmos i Rodos w dniach 29 maja - 4 czerwca 1980. Ustalono na nim tematy rozmów i porządek prac. Odtąd kolejne spotkania odbywały się do r. 1990 co dwa lata na przemian na terenie katolickim i prawosławnym; w latach, gdy komisje nie zbierały się, obradowały nieraz podkomisje dla omówienia np. pojawiających się trudności; jedna z takich podkomisji zebrała się w Opolu w czerwcu 1985 r. Na posiedzeniu w czerwcu 1993 w Balamandzie (Liban) uzgodniono dokument nt. "uniatyzmu", który w założeniu miał ułatwić dialog, w rzeczywistości jednak nic takiego nie nastąpiło i na następne spotkanie Komisji trzeba było czekać do 2000 r. Wtedy to, w dniach 9-19 lipca w Emmitsburgu w amerykańskim stanie Maryland spotkali się przedstawiciele obu Kościołów, ale znów bezowocnie. Dopiero teraz jest szansa na rzeczywiste posunięcie naprzód sprawy dialogu i jedności.