Rekordowa kwesta na Płockich Powązkach

KAI

publikacja 03.11.2007 06:46

W Płocku trwa kwesta w ramach akcji "Ratujmy 'Płockie Powązki'". Tegoroczna, ósma edycja akcji okazała się rekordowa: już 1 listopada zebrano ponad 27 tys. zł. Dotychczas takiej sumy nie udało się zebrać nawet podczas 2 dni kwestowania.

"Wczoraj zebraliśmy ponad 27 tys. zł, w żadnym roku dotychczas podczas obydwu dni kwesty nie uzbieraliśmy tyle" - mówi Jerzy Skarżyński, prezes stowarzyszenia "Starówka Płocka", które wraz z Gazetą Wyborczą - Płock organizuje akcję "Ratujmy >>Płockie Powązki<<". Fundusze na renowację nagrobków pochodzą nie tylko ze zbiórki w dwa świąteczne dni, ale też z późniejszych wpłat sponsorów na konto bankowe. W sumie w latach poprzednich zebrano ok. 240 tys. zł, które pozwoliły na renowację 17 nagrobków. W 2000 r. odnowiono nagrobek Teresy z Krajewskich Rodzickiej podkomorzyny zakroczymskiej, zmarłej 18 kwietnia 1828 r. Za fundusze z drugiej kwesty odrestaurowano nagrobek zmarłego w 1866 r. radcy kolonialnego, sztablekarza i inspektora lekarskiego Guberni Płockiej, Stanisława Siennickiego - "płockiego Judyma". Zakonserwowano również ocalały fragment pochodzącego z 1813 r. nagrobka Stanisława Sonnenberga, adwokata Trybunału Departamentu Płockiego, a także nagrobek Henryka Grendyszyńskiego, Radcy Prawnego Rządu Gubernialnego Płockiego, zmarłego w 1868 r. Po kweście w 2002 r. , dzięki dodatkowemu wsparciu sposnorów udało się zrobić jeszcze więcej. Poddano konserwacji ocalały fragment płyty epitafijnej z nieistniejącego nagrobka zmarłego w 1841 r. w Hotelu de Berlin przy Starym Rynku 8 w Płocku Jana Gugenmusa - legionisty, oficera wojsk Księstwa Warszawskiego i potomka królewskich zegarmistrzów, którego biografia przypomina legendę o żołnierzu tułaczu. Odnowiono pochodzący z 1859 r. pomnik Antoniego i Józefa Kozłowskich z alegoryczną figurą płaczki z piaskowca szydłowieckiego. Odrestaurowano płytę epitafijną z nagrobka Pauliny Wilewskiej, 13-letniej dziewczynki zmarłej w 1830 r., zaś na cmentarzu ewangelicko-augsburskim zakonserwowano nagrobek Władysława Sztromajera - pierwszego prezesa Rady Miejskiej Płocka drugiej Rzeczpospolitej, jednego z najwybitniejszych organizatorów życia społecznego w mieście. Po zbiórce w 2003 r. poddano renowacji grobowiec Orląt Lwowskich - rodzeństwa Heleny, Jana i Tadeusza Grabskich - młodziutkich płocczan poległych w 1920 r. w walkach o Lwów. Sfinansowano także planowaną od początku akcji konserwację pochodzącego z 1856 r. nagrobka rodziny Pestugiów, która przyjechała do Płocka z Lombardii i należała do zamożniejszych rodów kupieckich na północnym Mazowszu. W kolejnym roku Towarzystwo Naukowe Płockie sfinansowało konserwację nagrobka Aleksandra i Marii Macieszów, czcząc w ten sposób 130. rocznicę urodzin i 60. śmierci swojego wieloletniego prezesa i pierwszego po latach niewoli polskiego burmistrza Płocka, prezesa Towarzystwa Lekarskiego (warto zaznaczyć, że Macieszowie byli wielkimi społecznikami, cały swój majątek przekazali TNP). Zakonserwowano również nagrobek Lubowidzkich i Broniewskich - spoczywają tu dziadkowie największego płockiego poety Władysława Broniewskiego oraz jego ojciec, Antoni Broniewski, urzędnik bankowy, działacz Płockiego Towarzystwa Wioślarskiego. Zakonserwowano także i częściowo zrekonstruowano żeliwny krzyż i ogrodzenie z pochodzącego z 1880 r. nagrobka Władysławy Gradomskiej.

Po kweście w 2005 r. wspólnie z Kurią Diecezjalną Płocką sfinansowano konserwację nagrobka rodziny Nowowiejskich, w którym spoczywają rodzice bł. abp. Antoniego Juliana Nowowiejskiego: Maria z Sutkowskich oraz Antoni; zorganizowano także symboliczny grób Arcybiskupa, zakatowanego w 1941 r. przez hitlerowców w Działdowie. Wspólnie ze "Społem" PSS "Zgoda" sfinansowano prace konserwatorskie przy wzniesionym po 1889 r. grobie Kalinowskich, gdzie został pochowany Józef Mądrzejewski - wieloletni prezes "Zgody", członek Rady Miejskiej, szef izby skarbowej oraz ochotniczej straży pożarnej. Wspólnie z płocczanami - Krystyną i Marianem Hanuszami - sfinansowano konserwację pomnika zmarłego w 1874 r. urzędnika Komisji Spraw Wewnętrznych Józefa Hanusza. Środki z ubiegłorocznej kwesty również zostały powiększone przez sponsorów: wraz z Kurią Diecezjalną oraz Towarzystwem Salezjańskim w Płocku podjęto konserwację powstałego między 1890 a 1901 r. grobu rodziny Lasockich - pochowani są w nim rodzice ks. Ignacego Lasockiego - prałata płockiej kapituły katedralnej, twórcy zakładu dla młodzieży "Stanisławówka" i patrona ulicy położonej obok kościoła św. Stanisława Kostki. Renowacja wykonanego z piaskowca i marmuru, zniszczonego przez czas i ludzi nagrobka to największa do tej pory praca, wykonana w ramach akcji "Ratujmy >>Płockie Powązki<<". "Płockie Powązki" uznawane są za najstarszy polski cmentarz nieprzykościelny w Polsce. Liczy sobie już 227. Powstał 10 lat przed warszawskim Cmentarzem Powązkowskim i ok. 20 lat przed Cmentarzem Rakowickim w Krakowie. Bogatszą historią może poszczycić się jedynie wileńska Stara Rossa, założona w 1769 r. Mimo że oficjalna data założenia płockiej nekropolii to rok 1780, według przekazów historycznych cmentarz w tym miejscu istniał już wcześniej. Przez długi czas nie dokonywano na nim pochówków, z uwagi na silny opór mieszkańców przed grzebaniem zmarłych nie przy kościele, lecz na granicy miasta. Według XIX-wiecznej relacji pisma "Korespondent Płocki" pierwszy pochówek odbył się właśnie w 1780 r. Jak odnotował ówczesny dziennikarz, pochowano trójkę dzieci, "z wielką, niechęcią i przekleństwami rodziców". Od XIX w. cmentarz zaczął normalne funkcjonowanie. Nekropolia stała się miejscem pochówku wielu znakomitych mieszkańców Płocka. Po ok. 100 latach funkcjonowania cmentarz stał się za ciasny i rozpoczęto grzebanie zwłok na terenie znajdującym się naprzeciw - po drugiej stronie obecnej ul. Kobylińskiego. Z czasem nekropolia podupadła i przez długi czas pozostawała zaniedbana. Sytuacja zmieniła się przed kilku laty, gdy nekropolia przeszła pod zarząd płockiej parafii pw. Ducha św. Jej proboszcz ks. kan. Zbigniew Zbrzezny rozpoczął intensywną renowację nekropolii. Od 2000 r. trwa także społeczna akcja "Ratujmy Płockie Powązki", w trakcie której znani mieszkańcy Płocka kwestują na rzecz odrestaurowania najcenniejszych nagrobków nekropolii. W zbiórce bierze ok. 100 osób, wśród których są m.in. księża, politycy, dziennikarze, aktorzy i nauczyciele. Pieniądze zbierane są zawsze 1 i 2 listopada. W Płocku funkcjonuje jeszcze kilka zabytkowych nekropolii. Obok powstałego w 1876 r. Cmentarza Miejskiego (tzw. katolickiego), istnieją cmentarze: na Radziwiu (założony w XIX w.), w Ośnicy (XIX w.), Imielnicy i Trzepowie (oba z początku XX w.). W mieście są też cmentarze innych religii i wyznań: dwa ewangelickie (jeden nieczynny), żydowski, mariawicki, prawosławny i historyczny cmentarz garnizonowy. Istnieje także nowoczesny cmentarz komunalny z 1973 r.