Koncepcja ideowa Światyni Opatrzności - propozycja

Centrum Opatrzności Bożej/jk

publikacja 14.05.2008 11:17

Projektowane ołtarze w świątyni Opatrzności Bożej przywołują symboliczne daty, osoby, miejsca i wydarzenia, w których, niczym w soczewce, ogniskują się dzieje narodu, zarówno w wymiarze historyczno-społecznym, kulturowym, jak i tym najgłębszym, duchowym, wiążąc je z dziejami Europy i Kościoła.

Projektowane ołtarze w świątyni Opatrzności Bożej przywołują symboliczne daty, osoby, miejsca i wydarzenia, w których, niczym w soczewce, ogniskują się dzieje narodu, zarówno w wymiarze historyczno-społecznym, kulturowym, jak i tym najgłębszym, duchowym, wiążąc je z dziejami Europy i Kościoła. Ołtarze tworzą historyczny trakt, który pozwala spojrzeć na historię Polski w perspektywie działania Opatrzności Bożej. Idea ołtarzy nawiązuje do pomysłu ks. Prymasa Józefa Glempa zobrazowania czterech dróg prowadzących do niepodległości: drogi nauki, drogi sztuki, drogi oręża i drogi modlitwy. Uświadamia, w jaki sposób drogi ojczyzny ziemskiej prowadzą ku ojczyźnie niebieskiej. Strukturę owej drogi tworzą cztery kaplice: Chrztu, Maryjna, Cierpienia i Pojednania oraz Wolności, pomiędzy którymi znajdują się ołtarze, upamiętniające osoby, zdarzenia, instytucje lub zjawiska istotne w dziejach Polski. 1. KAPLICA CHRZTU Chrzest Polski. Przyjęty przez piastowskiego księcia Mieszka I chrzest oznaczał początek państwowości polskiej, nierozdzielnie związanej z chrześcijaństwem. Oznaczał także wejście Polski do rodziny narodów Europy łacińskiej. Męczeńska śmierć św. Wojciecha, z pochodzenia Czecha, misjonarza Prus (997) i ustanowienie na jego relikwiach niezależnej metropolii gnieźnieńskiej (1000) dało początek niezależnej organizacji kościelnej. Misja św. Wojciecha w Prusach stała się wzorem ewangelizacji bez użycia siły. Poniesiona – w ludzkim wymiarze - porażka przyniosła w dalszej perspektywie błogosławione owoce duchowe. 2. Ołtarz: św. Stanisław. Śmierć biskupa krakowskiego poniesiona w obronie godności człowieka stała się istotnym elementem budowy polskiego etosu narodowo-religijnego oraz modelu społeczeństwa obywatelskiego. Postać św. Stanisława przywołuje także postaci innych męczenników, obrońców praw człowieka i narodu, jak św. Jozafata Kuncewicza czy Sługi Bożego ks. Jerzego Popiełuszki. 3. Ołtarz: Uniwersytet Jagielloński w Krakowie. Założony przez Kazimierza Wielkiego uniwersytet krakowski, hojnie uposażony i poszerzony o wydział teologiczny przez św. Jadwigę Królową, był jednym z najstarszych w Europie środkowej. Uniwersytet Jagielloński przywołuje wkład nauki polskiej w budowanie europejskiej kultury. Przywołuje także późniejsze uniwersytety na terenie Rzeczpospolitej: Uniwersytet Stefana Batorego w Wilnie i Uniwersytet Jana Kazimierza we Lwowie. Profesorem UJ był Paweł Włodkowic, rzecznik tolerancji religijnej na soborze w Konstancji, a także św. Jan Kanty, wykładowca filozofii i teologii, wrażliwy na potrzeby dla najuboższych.

4. Ołtarz: Bitwa pod Grunwaldem. Zwycięska bitwa z Zakonem Krzyżackim stoczona w 1410 roku pod Grunwaldem przez wojska polskie i litewskie stała się symbolem zmagań z przemocą. Bitwa złamała potęgę Krzyżaków a tym samym przyczyniła się do usunięcia zagrożenia w tej części Europy. Wiktoria grunwaldzka przywołuje inne bitwy z udziałem oręża polskiego, które miały wpływ nie tylko na losy Polski, ale całej Europy, jak zwycięstwo Jana III Sobieskiego pod Wiedniem w 1683 roku odniesione nad Turkami, czy bitwa warszawska w 1920 roku. 5. Ołtarz: Unia z Litwą. Małżeństwo królowej św. Jadwigi z wielkim księciem litewskim Władysławem Jagiełłą było początkiem chrztu Litwy i stworzyło fundament pod czterowiekową unię, potwierdzoną i zacieśnioną w Lublinie w 1569 roku. Powstała w wyniku unii lubelskiej Rzeczpospolita Obojga Narodów stała się punktem odniesienia czterech współczesnych narodów europejskich: Polaków, Białorusinów, Litwinów i Ukraińców. Na jej terytorium mieszkali także przez wieki liczni Żydzi, Ormianie, Niemcy, nawet Tatarzy. Ołtarz przywołuje pamięć wieloetnicznej i wielowyznaniowej mozaiki składającej się na dawną Rzeczpospolitą. Ołtarz przywołuje także postać św. Kazimierza Królewicza, syna Kazimierza Jagiellończyka, patrona Polski i Litwy. 6. Ołtarz: Polska krajem tolerancji. Zgromadzona na sejmie konwokacyjnym w Warszawie w 1573 roku szlachta podjęła uchwałę gwarantującą wolność sumienia i wyznania, wyjątkową na tle wojen religijnych w Europie (konfederacja warszawska). Polska była przez wieki krajem tolerancji religijnej i etnicznej, gdzie znajdowali schronienie prześladowani za przekonania religijne i polityczne. 7. KAPLICA MARYJNA. Śluby Jana Kazimierza we Lwowie. Podczas szwedzkiego „potopu”, na fali patriotyczno-religijnego zrywu po obronie Częstochowy król Jan Kazimierz złożył w katedrze lwowskiej uroczyste śluby, ogłaszając Najświętszą Maryję Pannę Królową Polski i zapowiadając ulżenie doli chłopów po zakończeniu wojny. Kaplica maryjna ewokuje obecność Maryi w dziejach Polaków, od Bogurodzicy, pierwszej pieśni narodowo-religijnej, poprzez Częstochowę z cudownym obrazem jasnogórskim, narodowe sanktuarium, jedno z największych sanktuariów maryjnych w Europie, aż po jasnogórskie śluby narodu, po Prymasa Tysiąclecia, który „wszystko postawił na Maryję” i Jana Pawła II - „Totus Tuus”. 8. KAPLICA CIERPIENIA I POJEDNANIA Kaplica przywołuje pamięć wszystkich świętych męczenników oraz ofiary wojen, powstań narodowych, szczególnie ofiary hitleryzmu i komunizmu, takich jak Auschwitz czy Katyń. Skłania do refleksji i modlitwy za niewinne ofiary przemocy, a zarazem zachęca do przebaczenia i pojednania. Odsłania wymiar Krzyża w dziejach narodu, od chrztu Mieszka, poprzez cudowny krucyfiks baryczkowski w katedrze warszawskiej, aż po trzy krzyże w Gdańsku i krzyż papieski na Placu Piłsudskiego w Warszawie. W tej kaplicy przewidywane są konfesjonały. Będzie to miejsce sakramentu pokuty. 9. Ołtarz: Konstytucja Trzeciego Maja. Uchwalona w warszawskim Zamku Królewskim konstytucja zapewniała wolność wszystkim wyznaniom, brała ludność chłopską pod opiekę prawa, zniosła liberum veto. Była to pierwsza konstytucja uchwalona na kontynencie europejskim i choć z powodu rozbiorów Rzeczpospolitej nie weszła w życie, stała się symbolicznym punktem odniesienia w okresie narodowej niewoli. Kładła fundamenty pod budowę nowoczesnego państwa. Po uchwaleniu konstytucji król i sejm podjęli decyzję o budowie świątyni Opatrzności Bożej jako narodowego wotum dziękczynnego. Realizację przerwały rozbiory.

10. Ołtarz: Powstania narodowe. Podzielony pomiędzy trzy zabory naród polski nigdy nie pogodził się z utratą niepodległości. Wyrazem narodowo-religijnych dążeń były postania w zaborze rosyjskim – listopadowe i styczniowe, które, choć zakończone porażką, przyczyniły się w dużej mierze do pogłębienia świadomości narodowej i religijnej. Ołtarz przywołuje także pamięć wielkiej literatury romantycznej – Mickiewicza i Słowackiego, a także chrześcijańską historiozofię Cypriana Kamila Norwida. Przywołuje postać powstańca, artysty-malarza, opiekuna najuboższych - Adama Chmielowskiego, św. brata Alberta. 11. Ołtarz: Odzyskanie niepodległości. W wyniku pierwszej wojny światowej, kiedy upadły trzy zaborcze mocarstwa, Polska po 123 latach niewoli odzyskała niepodległość. Zwycięstwo nad armią bolszewicką dokonane w dniu Wniebowzięcia Maryi 15.VIII.1920 pod Warszawą zostało nazwane Cudem nad Wisłą. Bitwa warszawska uratowała nie tylko Polskę, ale i Zachód, przed naporem komunizmu. 12. Ołtarz: II Rzeczpospolita. Po pierwszej wojnie światowej Polska rozpoczęła budowę niezależnego państwa, II Rzeczpospolitej. Prezydent i Sejm II RP podjęły decyzję przodków o budowie świątyni Opatrzności Bożej. Wybuch wojny pokrzyżował te plany. Na okres międzywojenny przypadają objawienia Miłosierdzia Bożego św. Faustyny. 13. Ołtarz: Powstanie Warszawskie. Trwające od 1.VIII do 2.X Powstanie Warszawskie, z góry skazane na porażkę, było wyrazem niestłumionego pragnienia wolności. Powstanie ewokuje cały dramat Polski podczas drugiej wojny światowej, podzielonej przez Hitlera i Stalina, opuszczonej przez sprzymierzeńców i samotnie kontynuującej walkę o niepodległość. Przywołuje pamięć milionów ofiar hitleryzmu i komunizmu, przywołuje obozy koncentracyjne i łagry, przywołuje wstawiennictwo św. Maksymiliana Kolbe oraz 108 Błogosławionych Męczenników. 14. KAPLICA WOLNOŚCI Sierpień 1980, strajk w Gdańsku, czas Solidarności, to początek niepodległościowego zrywu Polaków, a zarazem pierwszym we wschodniej Europie sygnałem wolności. Dzięki chrześcijańskiemu etosowi Solidarności komunizm upadł bez jednego wystrzału. Solidarność nie była by możliwa bez heroicznej postawy Prymasa Tysiąclecia, kardynała Stefana Wyszyńskiego i bez wyboru na Stolicę Piotrową kardynała Karola Wojtyły. Rok 1980 przywołuje zrywy społeczno-narodowe w okresie dyktatury komunistycznej: w 1956 w Poznaniu, w 1970 w Gdańsku, w 1976 w Ursusie i Radomiu. Ołtarz upamiętnia także dwóch największych Polaków XX wieku: kardynała Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II oraz jego pielgrzymki do Polski.