Narodowe Zaduszki na Matysce

Były sceny kucia kos, kobiety w żałobnych czarnych sukniach i powstańcy. W Radziechowach na górze Matysce w ten wyjątkowy sposób uczczono 150. rocznicę Powstania Styczniowego.

Do Kurhanu Narodwej Pamięci trafiła ziemia z powstańczych mogił
Alina Świeży-Sobel /GN

Już od siódmej rano przy drodze na szczyt Matyski można było obserwować  grupę zapaleńców. Krzątali się przy przygotowaniu scen plenerowych; budowali chatę, kuźnię, stawiali armatę i fragmenty XIX-wiecznego dworku, słup graniczny i zasieki. Kolejna grupa to aktorzy. Przebierali się w stroje z epoki, każdy z nich otrzymał broń: kosę lub karabin. Szykowali rekwizyty.

Za chwilę początek sztuki plenerowej: "Z dymem pożarów, z kurzem krwi bratniej, do Ciebie Panie zanosimy głos”. - W tegorocznych Zaduszkach Narodowych oddamy cześć naszym przodkom, którzy oddali życie w Powstaniu Styczniowym oraz tym, którzy po powstaniu cierpieli zsyłkę na nieludzkiej ziemi. Zainspirowa­ni szkicami serii „Polonia” Artura Grottgera przedstawimy szereg scen przybliżających tamte czasy. Pragniemy, aby były one wyjątkową lekcją historii - mówił narrator. Kolejno przed oczami uczestników Zaduszek Narodowych przetaczały się sceny branki, kucia kos, powstańczej bitwy i pełne rozpaczy pożegnania.

Wyruszyli w drogę wzdłuż plenerowych stacji Drogi krzyżowej - Golgoty Beskidów, wzniesionej według projektu prof. Czesława Dźwigaja. Uczniowie z Gimnazjum nr 6 z Tomaszowa Mazowieckiego, jedni z laureatów Ogólnopolskiego Konkursu na Biżuterię Patriotyczną, zabrali na trasę 15 wiązanek uplecionych z liści dębu, symbolizującego upór powstańców i kiście czerwonej jarzębiny, oznaczającej przelaną krew. Wiązanki były składane przy kolejnych stacjach...

Zaduszki Narodowe odbyły się w Radziechowach na szczycie Matyski już po raz dziewiąty. Po raz pierwszy były podsumowaniem kilku patriotycznych i wychowawczych działań związanych z pamięcią o Powstaniu Styczniowym. Patriotyczną inscenizację zakończoną Mszą Świętą i uroczystością dosypania ziemi do Kurhanu Narodowej Pamięci dopełnił Apel Poległych oraz podsumowanie konkursu na biżuterię patriotyczną.

- Zależało nam, aby pomóc  zwłaszcza młodzieży uświadomić sobie, jakim wydarzeniem było Powstanie Styczniowe i w jak wielu wymiarach wpłynęło na naszą narodową tożsamość - mówi Jadwiga Klimonda z radziechowskiego stowarzyszenia "Dzieci Serc", które jest inicjatorem i organizatorem Zaduszek, przyciągających z roku na rok coraz większe grono zainteresowanych z różnych stron Polski. Co roku szlakiem Golgoty Beskidów wędrują grupy młodzieży i dorosłych, uczestnicząc w historycznych inscenizacjach.

Apel przy Kurhanie Narodowej Pamięci

Na szczycie Matyski znajduje się Kurhan narodowej Pamięci, do którego co rokuj dosypywana jest ziemia z miejsc narodowej pamięci oraz z miejsc związanych z bohaterami naszej historii. Rok temu, gdy wspominali  opozycjonistów antykomunistycznych i solidarnościowych, bestialsko pomordowanych w latach 1956-1989, była to ziemia przywieziona z grobów Grzegorza Przemyka, Romana Strzałkowskiego i zamordowanych górników z kopalni Wujek. Tym razem do Kurhanu dołączyła ziemia z mogił powstańców styczniowych.

Delegacja z gminy Hanna przywiozła ziemię z powiatów włodawskiego i bialskopodlaskiego, gdzie w 1863 r. powstańcy stoczyli bitwy w Wyrykach-Suchawie, Osowej, Wytycznie, Urszulinie, Adamkach, Janówce, Cycowie, Rudce Łowieckiej. Reprezentanci gminy Fajsławice przywieźli ziemie ze zbiorowej mogiły, w której pochowano poległycvh w bitwie pod Fajsławicami 24 sierpnia 1863 r. Trzecia była delegacja gminy Jarczów, gdzie podczas powstania w nocy z 24 na 25 października 1863 r. w Jarczowie doszło do zaciętej walki pomiędzy oddziałem konnym powstańców pod dowództwem majora Czyżewicza a kozakami. Oddziały kozackie poniosły w tej walce klęskę. Dosypano również ziemię z Jarczowa.

Odczytany został Apel Poległych. Co roku tekst Apelu wybierany jest podczas ogólnopolskiego konkursu historycznego. Tym razem jego laureatkami zostały Karolina Witos i Joanna Świniańska z Gimnazjum nr 3 w Juszczynie, które pisały pod opieką Moniki Dyrlaga oraz  Laura Tomczyk z Gimnazjum nr 1 im. Kar. Stefana Wyszyńskiego w Luboniu, pisząca pod opieką Anita Plumińskiej-Mieloch.

W konkursie można też było przygotować patriotyczny montaż poetycki. Tu pierwsze miejsce zajęli Nikodem Gajczak i Eryk Drzewiecki z ZSS w Rzykach, którzy opracowali montaż pod opieką Jadwigi Paleczny.

Przy Kurhanie Narodowej Pamięci odbyło się też rozdanie nagród laureatom ogólnopolskiego konkursu na biżuterię patriotyczną. Uczestniczący w nim uczniowie mieli niepowtarzalną szansę poznać odpowiedź na pytania: po co właściwie powstawała biżuteria patriotyczna? Jaki cel przyświecał jej twórcom? Co dawało noszenie takiej biżuterii? Dlaczego kobiety 150 lat temu nosiły czarne suknie i to nawet latem?