Kościół katolicki a sport

KAI/J

publikacja 06.08.2008 19:44

Promocja zdrowego trybu życia, apele o etyczną rywalizację na światowych stadionach, bieżniach i halach sportowych oraz wychowywanie młodzieży poprzez sport do życia w poszanowaniu bliźnich - to niektóre wymiary sportowego zaangażowania Kościoła katolickiego.

Zdaniem wielu biskupów, duszpasterzy i kapelanów sportowych, sport może być jednym ze współczesnych sposobów na osiąganie porozumienia między poróżnionymi narodami, państwami, a nawet Kościołami i wspólnotami wyznaniowymi. Arcybiskup Wiednia kard. Christoph Schönborn stwierdził krótko po zakończeniu Euro 2008, że impreza ta okazała się udanym świętem dobrych relacji między ludźmi i stanowiło wyraz dojrzałości Europy. Wyraził nadzieję, że wartości, jakie rozwinęło Euro 2008, w tym przede wszystkim zasady fair play, będą miały pozytywne działanie na nową Europę. „Wprawdzie Euro kończy się w niedzielę, ale Europa trwa” - dodał kard. Schönborn. Na trzy dni przed otwarciem Igrzysk Olimpijskich w Pekinie sekretarz stanu Stolicy Apostolskiej kard. Tarcisio Bertone, towarzyszący odpoczywającemu w Bressanone papieżowi Benedyktowi XVI, wyraził zadowolenie na spotkaniu z dziennikarzami, że w kościoły w stolicy Chin będą podczas zmagań sportowych dostępne dla wiernych chcących się modlić i brać udział w Mszach św. Poinformował także, że w ceremonii otwarcia wezmą udział biskupi z Makao i Hongkongu. Kard. Bertone nazwał to "pozytywnymi sygnałami, których nie można zlekceważyć". Najbliższy współpracownik papieża powtórzył, że olimpiada „jest dla świata okazją, by nakłonić wielki naród chiński do postępu na drodze do większej mądrości i harmonii, co leży w jego tradycji i aspiracjach”. Pod auspicjami Papieskiej Rady ds. Świeckich i we współpracy z episkopatem Włoch powołana do życia w lipcu br. Fundacja Jana Pawła II na rzecz sportu zorganizuje w przyszłym roku maraton na trasie Jerozolima - Rzym. Maraton, nazwany "biegiem śladami św. Pawła" będzie jedną z imprez kończących obchody Roku św. Pawła. Wyruszy on 24 kwietnia z Betlejem i po trzech etapach w Ziemi Świętej przeniesie się na Maltę, a stamtąd do Włoch. Zakończy się 21 czerwca na Placu św. Piotra, na którym z tej okazji powstanie „wioska sportowa” - wielkie boisko. O inicjatywie poinformował „L'Osservatore Romano”. Dziennik przypomniał przy tym Mszę św. odprawioną przez Jana Pawła II na rzymskim stadionie olimpijskim 29 października 2000 r., z okazji tzw. jubileuszu sportowców. Realizacją podjętych wówczas zobowiązań, między innymi aby sport był dla dzieci i młodzieży „szkołą demokracji, uczestnictwa i solidarności” jest właśnie fundacja Jana Pawła II. Założyło ją pięć włoskich organizacji i stowarzyszeń katolickich, zajmujących się sportem i kulturą fizyczną, na czele z obchodzącym niedawno 60 lat istnienia „Centro sportivo italiano” (Włoski ośrodek sportu). Fundacja stawia sobie za cel „pielęgnowanie i przekazywanie nauczania Jana Pawła II na temat sportu, ze szczególnym uwzględnieniem młodzieży, owych 'strażników poranka', o których tak często myślał Jan Paweł II, sam miłośnik narciarstwa, wioślarstwa i innych dyscyplin sportowych” - podkreśla prezes fundacji Edio Costantini. W ramach Papieskiej Rady ds. Świeckich działa m.in. sekcja Kościół i Sport, której przedstawiciel - ks. Kevin Lixey - gościł w lipcu br. w Polsce podczas jubileuszowej XX Parafiady Dzieci i Młodzieży. Podczas międzynarodowego sympozjum "Ruch rzeźbi umysł, serce i ciało” ks. Lixey zwrócił się do duchownych i świeckich opiekunów placówek wychowawczo-sportowych w Polsce z apelem o odkrywanie sportu jako jednego z najważniejszych współcześnie elementów formacji duchowej młodzieży. Duchowny podkreślał, że "sport wyrabia w człowieku cechy, które mogą się przekładać również na cnoty duchowe". - Sport musi odzyskać swoją formacyjną rolę. Odpowiedzialni za to jesteście m.in. wy - dyrektorzy placówek, towarzystw sportowych, przedstawiciele ministerstw - mówił ks. Lixey.

Przedstawiciel Papieskiej Rady ds. Świeckich tłumaczył, że "trener sportowy to bardzo często ostatnia osoba, która uświadamia sobie, że powinna być dla dzieci i młodzieży również wychowawcą” – podkreślił, że rola trenera – odpowiedzialnego dorosłego, który towarzyszy młodemu człowiekowi i pomaga mu kształtować charakter – może być olbrzymia, zwłaszcza, że w okresie dojrzewania młodzi odczuwają naturalną potrzebą autonomii i dystansu wobec rodziców. Ks. Lixey zwraca uwagę, że wartości obecne w sporcie to wartości ludzkie pozwalają wyzwolić w sportowcu także wartości duchowe. Odwołując się do listów św. Pawła zaznaczył, że te wartości to głównie szacunek do samego siebie i swojej cielesności, dyscyplina i umiejętność poświęcania się dla osiągnięcia zamierzonego celu, praca zespołowa i dostrzeganie innych, silna wola i zdolność do przezwyciężania trudności czy porażek, pokora w kontekście swoich zwycięstw oraz wytrwałość – wierność w walce do samego końca. Z opinią, że trenerzy dojrzałych sportowców powinni być także wychowawcami młodzieży, zgadza się ks. Edward Pleń SDB, krajowy duszpasterz sportowców. Dlatego zwraca uwagę, że duszpasterstwo ludzi sportu z jednej strony adresowane jest w kierunku ludzi uprawiających sport masowo, czyli przede wszystkim do dzieci i młodzieży, z drugiej – do sportowców zawodowych, wyczynowych. W obydwu przypadkach istotny jest czynnik formacyjny. W istniejące w Polsce duszpasterstwo sportowców zaangażowanych jest kilkuset kapelanów. Delegatem Konferencji Episkopatu Polski ds. duszpasterstwa sportowców jest bp Marian Florczyk, biskup pomocniczy kielecki, znany m.in. jako pomysłodawca i aktywny uczestnik Rodzinnej Majówki Rowerowej, organizowanej co roku w Kielcach. Oprócz pijarów w duszpasterstwo sportowe dzieci i młodzieży w wymiarze krajowym i międzynarodowym aktywnie angażują się także salezjanie. Od lat w niemal wszystkich większych miastach Polski znane są rozgrywki salezjańskiej ligi piłkarskiej. Zgromadzenie organizuje także Światowe Igrzyska Młodzieży Salezjańskiej, których 16. edycja pod hasłem "Młodzi budują nowy świat bez granic" odbyła się w 2005 r. w Warszawie. W Polsce działa także Salezjańska Organizacja Sportowa Rzeczypospolitej Polskiej (SALOS). Jest ona jednym z większych organizatorów imprez sportowych i sportowo-rekreacyjnych w naszym kraju. Przez stowarzyszenia lokalne organizuje rozgrywki o zasięgu sołeckim, gminnym, powiatowym, wojewódzkim, ogólnopolskim i międzynarodowym. Część z nich ma charakter zamknięty i obejmuje wyłącznie młodych (dziewczęta i chłopców) członków stowarzyszenia. Jednak większość imprez ma charakter otwarty i uczestniczą w nich wszyscy młodzi, którzy chcą na sportowo, w sposób ciekawy i atrakcyjny spędzić czas wolny od zajęć obowiązkowych. Wszystkie imprezy charakteryzują się ciekawym programem sportowym, kulturalnym i religijnym. Są one wspaniałą promocją kultury fizycznej, aktywnego stylu życia, bez dewiacji i patologii społecznych. W 2007 r. w obozach sportowych SALOS-u wzięło udział 20 tys. młodzieży. Od kilku lat działa Katolickie Stowarzyszenie Sportowe Rzeczypospolitej Polskiej (KSS RP). Celem działania Stowarzyszenia jest dbałość o prawidłowy rozwój psychofizyczny i zdrowie dzieci, młodzieży oraz dorosłych poprzez kulturę fizyczną w oparciu o zasady etyki Kościoła katolickiego, podejmowanie i prowadzenie działań pożytku publicznego nieodpłatnie, a także upowszechnianie i popularyzacja sportu. KSS patronuje także udziałowi młodych w programach międzynarodowej wymianie młodzieży oraz w katolickich krajowych i międzynarodowych imprezach sportowo-turystycznych. Duży nacisk stowarzyszenie kładzie na promocję sportu w środowiskach osób niepełnosprawnych, integracji sportowców pełno- i niepełnosprawnych oraz organizacji paraolimpijskich zawodów sportowych. Poprzez sport chce także chronić dzieci przed wchodzeniem w konflikt z prawem i zapobiegać patologiom społecznym wśród młodzieży. KSS tworzy ponadto Parafialne Kluby Sportowe, których członkowie, dzieci i młodzież, bierze co roku udział w tzw. parafiadach. Ich finały gromadzą zawsze kilka tysięcy młodych z kraju i zagranicy. Również co roku odbywa się Ogólnopolska Pielgrzymka Sportowców na Jasną Górę, sympozja naukowe o relacjach sportu i wiary, spotkania opłatkowe i wielkanocne, w których bierze udział kilka tysięcy osób. W organizowanych przez KSS obozach wyczynowo-sportowych w 2007 r. uczestniczyło 11,5 tys. dzieci. W rozgrywki parafiadowe zaangażowało się aż 150 tys. dzieci i młodzieży. KSS odwołuje się do ponawianych wielokrotnie przez Jana Pawła II apeli o traktowanie sportu jako dziedziny życia człowieka, która dla sportowców, trenerów i działaczy sportowych jest "okazją do wzbudzenia w sobie energii twórczej i woli działania tak aby mógł sprostać — nie ulegając wynaturzeniu — potrzebom naszych czasów, aby był sportem, który "chroni słabych i nie wyklucza nikogo, uwalnia młodych z sideł apatii i obojętności i wzbudza w nich wolę zdrowego współzawodnictwa". Ma to być sport, który "stanie się czynnikiem emancypacji krajów uboższych, pomoże w walce z nietolerancją i w budowie świata bardziej braterskiego i solidarnego", a także "będzie budził miłość do życia, uczył ofiarności, szacunku i odpowiedzialności, pozwalając należycie docenić wartość każdego człowieka".