Naturalne prawo człowieka

Decyzja o zwolnieniu przez prezydent Warszawy prof. Bogdana Chazana z funkcji dyrektora Szpitala im. Świętej Rodziny rodzi różne dylematy natury etycznej czy politycznej. Najważniejszym z nich jest jednak pytanie o naturę i sposób działania sumienia.

Istotą klauzuli sumienia jest to, że człowiek ma prawo wybrać drogę postępowania, którą wskazuje mu sumienie. Może otworzyć bądź zamknąć „drzwi” ustalone w systemie prawnym
canstockphoto

Cóż to jest sumienie? Odpowiedzi różnych tradycji intelektualnych są różne, ale wszystkie podkreślają, że jest to jakiś wewnętrzny głos, którego człowiek powinien słuchać. Co więcej, wskazują na to, że w możliwym konflikcie między nakazem prawa stanowionego a sumieniem należy podjąć decyzję zgodną z tym ostatnim. Przykładem choćby znana z klasycznej tragedii greckiej Antygona, która wbrew zakazowi władcy, a zgodnie ze swym sumieniem grzebie swoich braci.
 

Czym jest sumienie?

Sumienie bardzo trudno w sposób prosty zdefiniować czy określić. Trudno też w tak krótkim tekście przywoływać i dyskutować różne jego koncepcje. Paweł VI w jednej ze swych katechez w trakcie audiencji generalnej zaznaczy: „Sumienie – praktycznie – jest sądem o prawości, to znaczy o moralności naszych czynów, czy to rozważanych w ich ujęciu zwyczajnym, nawykowym, czy w poszczególnych aktach” (12.02.1969 r.). I w takim sensie głos sumienia jest doświadczeniem powszechnym, przeżywanym przez każdego człowieka, opisywanym przez wielu filozofów, od Sokratesa począwszy.