publikacja 21.07.2014 14:13
Pamiątkę po legendarnym partyzancie podarowano Muzeum Armii Krajowej w Krakowie. Oficjalnie trafiłdo zbiorów 22 lipca, podczas otwarcia wystawy "»Burza« we Lwowie".
Adam Wojnar Prof. Władysław Zalewski (po lewej), przekazuje pas mjr. "Łupaszki" dr. Januszowi Mierzwie, dyrektorowi Muzeum AK
Właściciel pasa Zygmunt Szendzielarz ps. „Łupaszka” urodził się w 1910 roku. Był oficerem służby stałej 4 Pułku Ułanów Zaniemeńskich, wchodzącego w skład Wileńskiej Brygady Kawalerii. Na czele 2 szwadronu 4 pułku walczył w kampanii wrześniowej 1939 roku. Potem był żołnierzem Związku Walki Zbrojnej i Armii Krajowej w Wilnie. W 1943 r. mianowano go dowódcą 5 Wileńskiej Brygady AK. W 1944 r. udało mu się wraz ze swoimi żołnierzami uniknąć aresztowania przez bolszewików. Rozformował oddział i wraz z grupami jego żołnierzy przedarł się w lasy augustowskie. Walczył z komunistami do połowy 1948 roku, gdy został aresztowany przez UB w Osielcu pod Jordanowem. Przewieziony do Warszawy, po ciężkim śledztwie został skazany w 1950 r. na 18-krotną karę śmierci. Po latach ów wyrok został uznany za zbrodnię sądową. Mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka” został zamordowany 8 lutego 1951 r. W 2013 r. na terenie tzw. Łączki cmentarza wojskowego na warszawskich Powązkach odnaleziono jego szczątki.
- Pamiątkę po majorze przechował prof. Władysław Zalewski, pochodzący z Lwowa znany konserwator zabytków, wykładowca Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie. Pas „Łupaszki” otrzymał od Stanisława Dunaja, żołnierza Armii Krajowej, który jeszcze po wojnie walczył u boku Szendzielarza. Pan Stanisław nie ujawnił się po likwidacji oddziału i przedostał z bronią w okolice Mszany Dolnej, gdzie ułożył sobie życie na nowo. W latach 70. ub. wieku profesor Zalewski przebywał na urlopie w Mszanie i mieszkał w domu pana Stanisława - poinformował Piotr Koziarz z krakowskiego Muzeum AK.
- Po kilkakrotnym pobycie u niego w lecie zawarł z nami na tyle bliską znajomość, że szczegółowo opowiedział o swojej partyzanckiej przeszłości. Wtedy okazało się, że wciąż ukrywa swoją broń i pas należący do dowódcy - powiedział prof. Zalewski.
Pas majora „Łupaszki” nie będzie jedyną osobistą pamiątką po wybitnych żołnierzach, która znalazła się w Muzeum AK. - W naszych zbiorach znajdują się m.in. kartki z dziennika bojowego mjr. Henryka Dobrzańskiego „Hubala”, mundur garnizonowy gen. Tadeusza Komorowskiego „Bora”, dowódcy AK i Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, oraz pamiątki po o. Adamie Studzińskim, dominikaninie, kapelanie spod Monte Cassino, generale brygady Wojska Polskiego - powiedział P. Koziarz.
Otwarcie wystawy „»Burza« we Lwowie” odbyło się 22 lipca o godz. 17 w siedzibie Muzeum Armii Krajowej przy ul. Wita Stwosza 12.