27 kwietnia 1960 r. na nowohuckim os. Teatralnym doszło do krwawych starć. Przysłani przez władze robotnicy usiłowali wówczas wykopać wysoki, 8-metrowy drewniany krzyż, który stanął 3 lata wcześniej u zbiegu ówczesnych ulic Marksa i Majakowskiego (obecnie Ludźmierska i Obrońców Krzyża), w pobliżu Teatru Ludowego. W tym miejscu miał stanąć kościół, ale władze zmieniły decyzję i postanowiły zbudować tu szkołę.

Mieszkańcy Nowej Huty, przede wszystkim kobiety i robotnicy z kombinatu, obronili jednak krzyż. Doszło przy tym do starć ze sprowadzonymi oddziałami milicji, wiele osób zostało poranionych i aresztowanych.

W obronie krzyża nowohuckiego brał udział m.in. Adam Macedoński, Honorowy Obywatel Miasta Krakowa, wówczas młody plastyk i poeta.

- Gdyśmy podeszli nieco bliżej krzyża otoczonego przez milicjantów, spotkaliśmy się z grupą robotników. Szybko zdecydowaliśmy, że trzeba atakować. Wziąłem kilka kawałków gruzu, którego było pełno na jezdni. Ruszyliśmy szybko w kierunku krzyża, wołając: „Won spod krzyża, won spod krzyża!” - wspominał A. Macedoński.

Krzyż wprawdzie pozostał na swoim miejscu, ale kościoła tutaj wówczas nie zbudowano. Zezwolenia na budowę pierwszej nowohuckiej świątyni udzielono dopiero w 1967 r., w innym punkcie os. Bieńczyce. Tak powstała słynna Arka Pana, którą w 1977 r. konsekrował kard. Karol Wojtyła.

Kościół obok obronionego krzyża stanął dopiero w latach 90. ub. wieku. Świątynię pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa konsekrował w 2001 r. kard. Franciszek Macharski. W 2007 r. obok kościoła, na miejscu repliki dawnego krzyża, powstał pomnik Krzyża Nowohuckiego projektu prof. Stefana Dousy.

- Pamiętamy o obronie krzyża. W rocznicę obrony, w poniedziałek 27 kwietnia, za obrońców będziemy się modlić w trakcie Mszy św. o godz. 18. Później zaś pomodlimy się przy samym krzyżu - poinformował ks. Stanisław Puzyniak, proboszcz parafii Najświętszego Serca Pana Jezusa na os. Teatralnym w Krakowie-Nowej Hucie.

O obrońcach pamiętają również kibice nowohuckiego klubu sportowego Hutnik. 27 kwietnia o godz. 19.50 zbiorą się na pl. Centralnym. „Potem aleją Róż i ul. Żeromskiego udamy się na os. Teatralne, gdzie złożymy hołd nowohuckim bohaterom” - poinformowali na Facebooku.