Plac Piłsudskiego już czeka

W sobotę na pl. Piłsudskiego w Warszawie rozpoczną się główne obchody 30. rocznicy pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski. Zakończą się w niedzielę na warszawskich Polach Wilanowskich przy powstającej tam Świątyni Opatrzności Bożej. Niedziela będzie obchodzona jako II Dzień Dziękczynienia.

Jan Paweł II przebywał z pierwszą wizytą apostolską w Polsce, jeszcze komunistycznej, od 2 do 10 czerwca 1979 r. Było to wydarzenie bez precedensu - wcześniej żadnemu papieżowi nie było dane odbyć podróży apostolskiej do Polski, ani do jakiegokolwiek kraju bloku komunistycznego. Dlatego historycy są zgodni, że pierwsza wizyta Jana Pawła II w Polsce w 1979 r. miała duże znaczenie nie tylko dla wolności religijnej Kościoła w Polsce, lecz też pośrednio przyczyniła się do odzyskania przez nasz kraj wolności i niepodległości. To właśnie podczas tej pielgrzymki Ojciec Święty w dniu 2 czerwca w czasie mszy św. na pl. Zwycięstwa w Warszawie (dziś pl. Piłsudskiego) wypowiedział słowa: "Niech zstąpi Duch Twój! Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!". Wielu komentatorów uznało, że słowa te przyczyniły się do powstania "Solidarności" i obalenia komunizmu nie tylko w Polsce, ale w całej Europie Środkowowschodniej. Sam papież Jan Paweł II nazwał tę pielgrzymkę "bierzmowaniem dziejów narodu polskiego", mówiąc do rodaków zgromadzonych na krakowskich Błoniach: "musicie być mocni". Natomiast historycy podkreślają, że papież podczas tej pielgrzymki "przezwyciężył w nas lęk i podniósł nas z kolan, a także przezwyciężył lęk u części władzy komunistycznej". Historycy podkreślają też, że idee, które ukazał podczas niej Ojciec Święty, oznaczały, że "przyniosą one zmiany w Polsce, gdyż wskazywał na konieczność wyzwolenia z więzów komunistycznych". Pielgrzymkę Jan Paweł II rozpoczął od Warszawy. Po wylądowaniu na lotnisku Okęcie i ucałowaniu polskiej ziemi papież w przemówieniu powitalnym powiedział m.in.: "Pragnę, ażeby mój pobyt w Polsce przysłużył się również tej niestrudzonej woli życia moich rodaków na ziemi, która jest naszą Matką i Ojczyzną. Oby służył dobru wszystkich Polaków, wszystkich polskich rodzin, narodu i państwa. Oby - powiem to jeszcze raz - pobyt ten mógł się przysłużyć się wielkim sprawom pokoju, przyjaznego współżycia pomiędzy narodami i sprawiedliwości społecznej". "Czyż moja pielgrzymka do Ojczyzny w roku, w którym Kościół w Polsce obchodzi dziewięćsetną rocznicę śmierci św. Stanisława, nie jest zarazem jakimś szczególnym znakiem naszego polskiego pielgrzymowania poprzez dzieje Kościoła - nie tylko po szlakach naszej Ojczyzny, ale zarazem Europy i świata?" - pytał wówczas Jan Paweł II. W Gnieźnie papież przypominał o tysiącleciu chrztu Polski, męczeństwie św. Wojciecha i św. Stanisława oraz o wspólnych chrześcijańskich korzeniach całej Słowiańszczyzny. "Czyż Chrystus tego nie chce, czy Duch Święty tego nie rozrządza, ażeby ten papież Polak, papież Słowianin właśnie teraz odsłonił duchową jedność chrześcijańskiej Europy, na którą składają się dwie wielkie tradycje: Zachodu i Wschodu? Tak. Chrystus tego chce. Duch Święty tak rozrządza, ażeby to zostało powiedziane teraz, tutaj w Gnieźnie" - powiedział Jan Paweł II podczas mszy św. na Wzgórzu Lecha. Na Jasnej Górze Jan Paweł II w homilii podczas mszy św. dla pielgrzymów wiele miejsca poświęcił pojęciu wolności: "Wolność jest wielkim darem Bożym. Trzeba go dobrze używać. Miłość stanowi spełnienie wolności, a równocześnie do jej istoty należy przynależeć - czyli nie być wolnym, albo raczej być wolnym w sposób dojrzały!". W homilii wygłoszonej na terenie obozu hitlerowskiego w Oświęcimiu-Brzezince Jan Paweł II nazwał to miejsce "Golgotą naszych czasów", przestrzegając cały świat przed totalitaryzmem. Zakończył ją wymownym ostrzeżeniem: "Nigdy jeden naród nie może się rozwijać za cenę drugiego, za cenę jego uzależnienia, zniewolenia, za cenę jego eksploatacji i za cenę jego śmierci". Na krakowskich Błoniach Jan Paweł II w homilii skierowanej do ok. 2 mln wiernych mówił: "Musicie być mocni! Musicie być mocni tą mocą, którą daje wiara! Musicie być mocni mocą wiary! Musicie być wierni! Dziś tej mocy bardziej wam potrzeba niż w jakiejkolwiek epoce dziejów. Musicie być mocni mocą nadziei, która przynosi pełną radość życia i nie dozwala zasmucać Ducha Świętego!". Ojciec Święty apelował też: "Nie trzeba się lękać! Trzeba otworzyć granice. Pamiętajcie, że nie ma imperializmu Kościoła. Jest tylko służba. Jest tylko śmierć Chrystusa na Kalwarii. Jest tylko działanie Ducha Świętego jako owoc tej śmierci, który trwa z nami wszystkimi, trwa z ludzkością całą +aż do skończenia świata+". Na zakończenie homilii Jan Paweł II powiedział: "Zanim stąd odejdę, proszę was: abyście całe to duchowe dziedzictwo, któremu na imię +Polska+, raz jeszcze przyjęli z wiarą, nadzieją i miłością - taką, jaką zaszczepia w nas Chrystus na chrzcie świętym, abyście nigdy nie zwątpili i nie znużyli się i nie zniechęcili, abyście nie podcinali sami tych korzeni, z których wyrastamy". Zaapelował też, abyśmy "nigdy nie utracili tej wolności ducha, do której Chrystus +wyzwala+ człowieka". Jan Paweł II w liście przesłanym 2 czerwca 2004 r. przewodniczącemu Konferencji Episkopatu Polski, abp. Józefowi Michalikowi z okazji obchodów 25. rocznicy pierwszej pielgrzymki do Polski, nawiązał do wydarzenia z 1979 r. "Dziś można powiedzieć, że było to wydarzenie opatrznościowe. Kiedy wraz z biskupami, duchowieństwem i wszystkimi wiernymi modliłem się wówczas o dar Ducha Świętego, o to, aby zstąpił i odnowił oblicze naszej ziemi, czy mogłem przypuszczać, że tak szybko ujrzymy pierwsze owoce tej modlitwy? Potężne działanie Bożego Ducha otwarło przed naszym narodem nową przestrzeń wolności" - napisał Ojciec Święty.

Metropolita warszawski abp Kazimierz Nycz, nawiązując do 30. rocznicy pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II do Polski, podkreślił w rozmowie z PAP, że byliśmy wtedy w niewoli komunistycznego systemu i nic nie wskazywało na to, że stan ten się zakończy. "Papież Jan Paweł II przyjechał do Polski, do Gniezna, później przybył na Jasną Górę, poprowadził do Oświęcimia, Brzezinki, aby przestrzec cały świat przed totalitaryzmem. Na zakończenie, na krakowskich Błoniach, otoczony dwoma milionami wewnętrznie wolnych ludzi, zawołał: +musicie być mocni+. To bierzmowanie dziejów, dokonane w Krakowie, było ostatnim słowem do warszawskiego wołania: +Niech zstąpi Duch Twój Panie i odnowi oblicze tej Ziemi+" - zaznaczył metropolita warszawski. Abp Nycz podkreślił, że czerwcowe obchody 30-lecia pierwszej pielgrzymki papieża Jana Pawła II do Polski to "czas, kiedy możemy podjąć jego wołanie na nowo". Prymas Polski kardynał Józef Glemp w rozmowie z PAP powiedział, że pierwsza pielgrzymka papieża Jana Pawła II do Ojczyzny była "otwieraniem się Polski na publiczną wiarę, na publiczny kontakt ze Stolicą Apostolską". "Wiemy, jakie były trudności, ale Ojciec Święty potrafił to przełamać. I my dzisiaj musimy to bardziej doceniać, bo otwarta została pewna karta w historii naszej religijności" - podkreślił prymas. Kard. Glemp uznał też, że pielgrzymka ta była jednym z bardzo ważnych elementów torujących drogę do wolności Polski. Zdaniem prymasa, osobowość papieża Jana i to wszystko, co wyniósł z duchowości polskiej, w dużej mierze zaważyły na odwadze tych Polaków, którzy chcieli zmiany systemu i wyzwolenia człowieka ku wolności, ku demokracji. "Nie ulega wątpliwości, że osoba Jana Pawła II, jego nauka i postawa wywarły wielki wpływ na odzyskanie przez Polskę niepodległości i swobód demokratycznych. Jego postawa i nauczanie dały odwagę i śmiałość wielu ludziom do realizowania tych celów" - powiedział prymas. Podczas historycznej pielgrzymki w 1979 roku, przebiegającej pod hasłem "Gaude Mater Polonia", Jan Paweł II odwiedził Warszawę, Gniezno, Częstochowę, Kraków, Kalwarię Zebrzydowską, Wadowice, Oświęcim i Nowy Targ. Ojcu Świętemu na szlaku pielgrzymim towarzyszyły tłumy wiernych. Szacuje się, że czynny udział wzięło w niej udział ok. 10 mln osób, a jeszcze więcej jej przebieg śledziło przed telewizorami. Jan Paweł II podczas pierwszego pobytu w Polsce spotkał się z przedstawicielami Kościołów zrzeszonych w Polskiej Radzie Ekumenicznej i władzami państwowymi, m.in. z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem. Główne uroczystości rocznicowe upamiętniające tamtą pielgrzymkę, z udziałem Episkopatu Polski i najwyższych władz państwowych, rozpoczną się w sobotę na pl. Piłsudskiego. Zostanie m.in. odsłonięty pamiątkowy krzyż-pomnik ufundowany z inicjatywy władz Warszawy; ma on 9 metrów i jest wykonany z białego granitu. Stanął w miejscu, gdzie Jan Paweł II dwukrotnie odprawił mszę świętą: w 1979 i w 1999 roku. Krzyż ten zostanie odsłonięty przez prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz i metropolitę warszawskiego abp. Kazimierza Nycza. Następnie zostanie odprawiona msza św. z udziałem Episkopatu Polski, której przewodniczyć będzie abp Nycz, który też wygłosi homilię. Uroczystościom towarzyszyć będzie całodzienne ogólnopolskie czuwanie modlitewne wszystkich ruchów katolickich. Weźmie w nim udział ok. 25 tys. młodzieży z całej Polski. Poprzedzi je marsz gwiaździsty młodzieży na pl. Piłsudskiego, na którym nastąpi prezentacja ruchów i wspólnot katolickich uczestniczących w modlitewnym czuwaniu. Towarzyszyć mu będzie katecheza: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi. Tej ziemi! 30 lat temu i dzisiaj". Na czas czuwania krzyż stojący na pl. Piłsudskiego także zostanie przyozdobiony stułą oraz wizerunkiem Matki Bożej, który towarzyszył modlitwie 30 lat temu. Jego uczestnicy będą modlić się o ponowne zstąpienie Ducha Świętego na Polskę, Europę i świat. Modlić się też będą o odnowę wiary i życia chrześcijańskiego w Polsce i Europie, o odnowę wspólnot, o odnowę życia społecznego i politycznego. Wieczorne czuwanie o godz. 21.00 zakończy Apel Jasnogórski, a słowo pasterskie do jego uczestników skieruje abp Nycz. Uroczystości będą kontynuowane w niedzielę, 7 czerwca, podczas obchodów II Dnia Dziękczynienia na warszawskich Polach Wilanowskich przy budującej się tam świątyni Opatrzności Bożej. Uroczystej mszy św. przewodniczyć będzie przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski, abp Józef Michalik, a homilię wygłosi metropolita krakowski kard. Stanisław Dziwisz. Obchody 30. rocznicy pierwszej pielgrzymki Jana Pawła II odbędą się w całym kraju, w sposób szczególny w tych miastach, które odwiedził.