Andrzej Grajewski: Brał Pan udział w Urzędzie Wojewódzkim  w Katowicach w konsultacjach programu wsparcia polskich rodzin, kto w nich uczestniczył?

Stanisław Szwed: Było to spotkanie z przedstawicielami urzędów gmin, miast, które dzisiaj wypłacają świadczenia rodzinne, a które będą wypłacać świadczenie wychowawcze, przyznawane  w ramach programu Rodzina 500 plus.Założyliśmy, że będzie to ich zadanie własne, zlecone przez rząd gminom. Jeśli w mieście jest jeszcze inna instytucja zajmująca się wypłatą świadczeń rodzinnych, to ona także będzie uczestniczyła w tym programie. W spotkaniu, które traktowaliśmy jako wysłuchanie publiczne, uczestniczyli również wójtowie, burmistrzowie, przedstawiciele organizacji pozarządowych, związków zawodowych, przedstawicieli pracodawców, byli również dyrektorzy Caritasu, jak widać szeroka reprezentacja, mocno zainteresowana tak oczekiwanym programem wsparcia polskich rodzin na niespotykaną skalę.

Kogo będzie on dotyczył?

Według naszych szacunków program Rodzina 500 plus obejmie dwa miliony siedemset tysięcy rodzin oraz trzy miliony osiemset tysięcy dzieci. To największy program tego typu, jaki kiedykolwiek był w Polsce realizowany. Podczas dyskusji wiele uwagi poświęciliśmy omówieniu problemów, jakie mogą się pojawić w pierwszych tygodniach jego funkcjonowania, kiedy prawdopodobnie zostanie złożona największa liczba wniosków.  Chciałbym jednak wyjaśnić, że nasz projekt przewiduje, że wnioski będzie można składać w dowolnym momencie w ciągu pierwszych trzech miesięcy obowiązywania ustawy. Wypłata zaś świadczeń będzie i tak obowiązywała od dnia wejścia w życie ustawy. Czyli jeśli ustawa wejdzie w życie w kwietniu, a ktoś złoży wniosek w czerwcu, świadczenie będzie miał wypłacane od kwietnia. Nie ma więc zagrożenia, że jeśli ktoś spóźni się ze złożeniem wniosku, jakaś część należnych mu pieniędzy przepadnie.

A kiedy ustawa zostanie uchwalona?

Zakładam, że nastąpi to w kwietniu.

Czyli każda osoba mająca dziecko, które nie ukończyło 18 lat, będzie mogła złożyć wniosek ?

Na każde drugie i trzecie dziecko będzie mogła złożyć wniosek każda osoba, bez jakichkolwiek innych, dodatkowych dokumentów. Zaś w przypadku wniosku o świadczenie dla pierwszego dziecka, obowiązywać będzie kryterium dochodowe. Trzeba będzie w tym przypadku przedstawić dokumenty, z których wynikać będzie, że nie przekroczono dochodu wysokości 800 zł. na członka rodziny, albo 1200 zł w przypadku dziecka niepełnosprawnego. Do wniosku będzie więc musiało być dołączone oświadczenie o wysokości zarobków, aby można było ustalić kryterium dochodowe. Tu ważna kwestia przy ustalaniu kryterium liczymy dochód w rodzinie również na dzieci do 25 roku życia.

A jaka będzie sytuacja rodzin wielodzietnych, których dochód przekracza wysokość określoną w ustawie?

Jeśli rodzina czy osoba ma np. trójkę dzieci, a jej dochód przekracza zapisaną w ustawie kwotę 800 zł, będzie mogła wystąpić z wnioskiem o otrzymanie świadczenia na drugie i trzecie dziecko. W tym przypadku nie będzie musiała składać żadnych dodatkowych dokumentów o swych dochodach i otrzyma świadczenie w wysokości tysiąca złotych.

Czyli w stosunku do kolejnych dzieci kryteria dochodowe nie będą obowiązywać?

Dokładnie tak będzie to regulowała ustawa. Kryterium dochodowe będzie brane pod uwagę jedynie w przypadku ubiegania się o świadczenie dla pierwszego dziecka.

Ile ten program będzie kosztował budżet państwa?

Zakładając, że jeśli program Rodzina 500 plus  ruszy od kwietnia, będzie kosztował ok. 17 mld. zł. Środki na jego realizację są już w budżecie zabezpieczone. Natomiast w przyszłorocznym budżecie trzeba będzie na ten cel zarezerwować kwotę ponad 22 mld zł. i podobnie w następnych latach.

Jak będzie można złożyć wniosek ?

Osobiście w miejskich bądź gminnych ośrodkach pomocy społecznej, albo przez Internet. Staramy się maksymalnie uprościć procedurę, aby nie obarczać ludzi zbędnymi formalnościami. Jak zaczniemy realizację tego programu, to zobaczymy, co należy zmienić, aby funkcjonował sprawnie. Jeśli potrzebna będzie jakaś korekta, to po jakimś czasie będziemy wprowadzać dodatkowe regulacje. Jedno jest pewne, chcemy całą naszą politykę rodzinną zbudować wokół programu Rodzina 500 plus i wokół niego tworzyć także inne systemowe rozwiązania.

Nie obawia się Pan, że w terenie nie poradzą sobie z lawiną wniosków, jaka spadnie na ośrodki pomocy społecznej po wejściu w życie ustawy ?

Przewidujemy przeznaczenie 2 proc.wysokości dotacji na dodatkowe koszty administracyjne, które będą ponosić samorządy na  obsługę tego programu. Sądzę więc, że nie powinno być większych problemów, choć z pewnością pierwsze tygodnie będą najtrudniejsze. Później natomiast, gdy program zostanie wdrożony, większych problemów nie powinno już być.  W tej chwili podobne konsultacje z udziałem całego naszego ministerstwa odbywają się w 16 Urzędach Wojewódzkich, aby w terenie wyjaśnić wszystkie wątpliwości oraz odpowiedzieć na pytania tych, którzy ten program będą realizowali. Ja uczestniczyłem w spotkaniach w Opolu, Krakowie oraz dwóch w Katowicach ze względu na ilość podmiotów, które w tym programie będą uczestniczyć.

Jak przebiegać będzie proces legislacyjny ?

Do końca 22 stycznia kończymy proces konsultacji i zamykamy pracę nad projektem ustawy. Następnie zostanie on przedłożony Radzie Ministrów, a później trafi do Sejmu, co powinno się stać w lutym. Mam nadzieję, że parlament będzie nad nim szybko procedował, aby ustawa Rodzina 500 plus z dniem 1 kwietnia weszła w życie. Dodatkowych informacji można uzyskać na stronie www.mrpips.gov.pl zakładka rodzina500+. Zapraszam.