Prewencja nadużyć podczas ŚDM

jk /COD

publikacja 08.04.2016 05:41

Imprezy masowe przyciągają osoby problematyczne. Centrum Ochrony Dziecka wypracowało zasady ochrony uczestników Światowych Dni Młodzieży przed ewentualnym wykorzystaniem seksualnym.

Prewencja nadużyć podczas ŚDM Imprezy masowe przyciągają osoby problematyczne. - przypomina Centrum Ochrony Dziecka

Postuluje w nich m.in. by, w każdym większym zespole odpowiedzialnych za organizację Dni w Diecezjach lub spotkań organizowanych przez zakony wyznaczyć tzw. osobę zaufania, do której będzie można zgłaszać, w razie potrzeby, sygnały o ewentualnych niepokojących zachowaniach. Eksperci COD zwracają uwagę, że mianowanie takiej osoby zaufania jest standardem dla organizatorów przyjazdu na ŚDM grup młodzieży z krajów języka angielskiego, niemieckiego i hiszpańskiego. Chcą oni nawiązać współpracę ze swoimi odpowiednikami po stronie polskiej, odpowiedzialnymi za prewencję nadużyć.

Propozycje działań w zakresie ochrony młodych przed wykorzystaniem seksualnym w ramach organizacji i przeprowadzania imprez przewidzianych w różnych fazach ŚDM nie wynikają z podejrzliwości wobec naszego kraju lub wobec osób świeckich czy duchownych zaangażowanych w ŚDM, tylko z doświadczenia, że imprezy masowe przyciągają osoby problematyczne. - wyjaśnia Centrum Ochrony Dziecka. Przypomina również, że nie każde zachowanie przyjęte u nas jako „normalne” będzie tak samo odbierane przez osoby pochodzące z innej kultury i nie każde zachowanie uczestników ŚDM będzie przez nas odbierane jako odpowiednie. Może to być źródłem nieporozumień lub podejrzeń o przekroczenie granic intymności. Konieczne jest uświadomienie tej różnicy wszystkim osobom odpowiedzialnym po stronie polskiej. W razie wątpliwości lepszy jest dystans niż nadmiar gestów.

Poniżej publikujemy propozycje działań w zakresie ochrony młodych. Być może dla wielu to "oczywiste oczywistości", nie wolno jednak w wirze przygotowań o nich zapomnieć. 

W załączniku do pobrania pełny dokument oraz deklaracja wolontariusza:

I. DZIAŁANIA WSTĘPNE

1. Propozycje działań w zakresie ochrony młodych przed wykorzystaniem seksualnym w ramach organizacji i przeprowadzania imprez przewidzianych w różnych fazach ŚDM nie wynikają z podejrzliwości wobec naszego kraju lub wobec osób świeckich czy duchownych zaangażowanych w ŚDM, tylko z doświadczenia, że imprezy masowe przyciągają osoby problematyczne. Z doświadczeń organizatorów poprzednich ŚDM wiadomo, że uzasadnione były obawy o bezpieczeństwo miejsc noclegowych, zbiorowych pryszniców zagrożonych np. podglądaniem lub ekshibicjonizmem.

2. Sprawdzić miejsca noclegowe:
a. Jeśli nocleg jest u osób prywatnych – upewnić się, czy jest, rekomendacja proboszcza
b. Jeśli nocleg jest w szkołach lub innych miejscach – sprawdzić jak „zabezpieczone” są te miejsca pod kątem dyskrecji toalet, natrysków, sypialni.

3. W każdym większym zespole odpowiedzialnych w diecezji/zakonie za organizację różnych momentów ŚDM wyznaczyć jedną osobę na „osobę zaufania”, lepiej wprowadzoną w problematykę możliwych zagrożeń i prewencji. Ta osoba powinna zostać przedstawiona wszystkim odpowiedzialnym za różne aspekty organizacji i wolontariuszom, by wszyscy wiedzieli do kogo zgłosić ewentualnie zaobserwowane sygnały o niewłaściwych zachowaniach. Należy się spodziewać, że wśród organizatorów wielu grup przybywających na ŚDM, zwłaszcza z krajów języka angielskiego, niemieckiego i hiszpańskiego, będą wyznaczone „osoby zaufania”, które są w stanie przedstawić ich oczekiwania odnośnie współpracy w zakresie ochrony młodych, ich wrażliwość i standardy postępowania. „Osoby zaufania” ze strony gości i gospodarzy powinny nawiązać ze sobą kontakt, poznać się i uzgodnić wspólną linię postępowania.

4. Uświadomić wolontariuszom i kapłanom istnienie różnic kulturowych wśród młodzieży uczestniczącej w ŚDM. Te różnice przejawiają się również w gestach, w tym co, zwykło się określać jako mowę /komunikację pozawerbalną. Nie każde zachowanie przyjęte u nas jako „normalne” będzie tak samo odbierane przez osoby pochodzące z innej kultury i nie każde zachowanie uczestników ŚDM będzie przez nas odbierane jako odpowiednie. Może to być źródłem nieporozumień lub podejrzeń o przekroczenie granic intymności. Jeśli organizatorzy mają kontakt z odpowiedzialnymi za grupę, którą przyjmują powinni ich zapytać odnośnie ich zwyczajów i wrażliwości dotyczącej gestów. W oparciu o taki wywiad można odpowiednio pouczyć własnych współpracowników.

5. Do niniejszych wskazań dołączona jest również deklaracja zobowiązania do przestrzegania zasad ochrony młodych, zawartych w tym dokumencie. Zobowiązanie to powinno zostać podpisane przez wolontariuszy i organizatorów po otrzymaniu odpowiedniego przeszkolenia.

W centrum podanych niżej ogólnych i praktycznych zasad ochrony młodzieży biorącej udział w ŚDM w diecezjach, a następnie w Krakowie stoi młody człowiek, który podczas ŚDM chce spotkać Chrystusa żyjącego i działającego dzisiaj we wspólnocie Kościoła poprzez spotkania z ludźmi. Zasady te są elementem prewencji wykorzystania seksualnego osób małoletnich zgodnie z Dokumentem o prewencji przyjętym przez Konferencję Episkopatu Polski w dn. 11. 06. 2014 r. i zatwierdzonym przez Stolicę Apostolską. We wstępie do tego dokumentu czytamy m.in.: Wspólnota wiary zapewnia dzieciom i młodzieży bezpieczne i przejrzyste środowisko wzrostu, które współtworzą wszyscy odpowiedzialni za wspieranie rodziców w przekazywaniu wiary przez nauczanie i różne formy pracy duszpasterskiej. Prewencja ma na celu wyeliminowanie ryzyka popełnienia nadużyć seksualnych w ścisłym tego słowa znaczeniu przez kogokolwiek z uczestników duszpasterstwa dzieci i młodzieży. Ma również pomóc w uniknięciu psychicznych i fizycznych przekroczeń granic intymności. Cel ten ma być osiągnięty przez programy pomagające rodzicom, jak również osobom zaangażowanym w duszpasterstwo i wychowanie, w rozpoznaniu oznak wykorzystywania seksualnego i w odpowiedniej reakcji na nie. Prewencja ma się przyczynić do promocji ochrony dzieci i młodzieży przed różnymi formami przemocy i wykorzystania również poza środowiskami kościelnymi.

Przedstawione tu zasady mają pomóc w realizacji celów prewencji podczas ŚDM w Krakowie.

1. Zasady ogólne

a. W każdej diecezji/zakonie powinna być wyznaczona „osoba zaufania”, do której można zgłaszać, czy też konsultować z nią tematy związane z ewentualnym przekroczeniem granic intymności. Młodzież znajdująca się pod opieką diecezji/prowincji zakonnej powinna zostać poinformowana, kto został powołany na „osobę zaufania”.
b. Osoby posługujące podczas ŚDM (kapłani, osoby zakonne, wolontariusze) traktują każdą osobę uczestniczącą w ŚDM z respektem i szacunkiem, chroniąc jej godność.
c. Zwracając się do powierzonej młodzieży należy unikać takich zachowań, które będą odbierane przez nich jako poniżanie, dokuczanie, wykluczanie, odrzucanie, dyskryminację lub pogardliwe traktowanie.
d. Należy również zwracać uwagę na zachowania wymienione w punkcie poprzednim (1.c.), które mogą się pojawić również między rówieśnikami uczestniczącymi w ŚDM.
e. Nie należy przebywać z osobą małoletnią sam na sam w pomieszczeniach niedostępnych dla innych.
f. Nie można częstować małoletnich papierosami, alkoholem lub też innymi używkami, jak również nie można się zgadzać na używanie ich przez osoby małoletnie. Wolontariusze i opiekunowie grup nie mogą korzystać z używek w obecności osób małoletnich.
g. Podejmując rozmowy na temat płciowości należy robić to z największą delikatnością. Należy wystrzegać się wszelkich żartów o podtekście seksualnym i komplementowania odnoszącego się do wyglądu i do rozwoju fizycznego.

2. Zachowanie intymności fizycznej i emocjonalnej oraz prywatności

a. W kontakcie z młodzieżą osoby posługujące podczas ŚDM szanują granice intymności fizycznej i emocjonalnej młodych, zwracając uwagę na ich własne wyczucie granic funkcjonujące w kulturze kraju pochodzenia. W związku z tym zwracają szczególną uwagę na wrażliwość osoby małoletniej, a nie na swoje przyzwyczajenia i nawyki w traktowaniu drugiej osoby. W sytuacji niepewności lepiej kierować się powściągliwością i zachować dystans, aniżeli nadmiar gestów.
b. W sytuacji zabaw, gier itp. należy strzec się wszelkiego przekraczania granic intymności fizycznej i emocjonalnej.
c. Młodzież ma prawo do prywatności, szczególnie w miejscach noclegowych, w natryskach, toaletach, basenach, lub innych miejscach rekreacji. Osoby posługujące w ŚDM powinny zabezpieczyć te miejsca, aby były one bezpieczne dla młodzieży. W tych miejscach nie wolno wykonywać żadnych zdjęć i należy zadbać, by zdjęć nie robili sobie nawzajem młodzi. d. Fotografowanie osób małoletnich i upublicznianie ich zdjęć powinno odbywać się wyłącznie za ich zgodą
e. Sypialnie osób małoletnich, toalety, natryski w miejscach zbiorowego przebywania powinny być oddzielne dla obu płci i winny być bezpieczne, czyli takie, aby nie była możliwa również przemoc rówieśnicza.
f. Osoby dorosłe nie powinny spać same w pokoju z osobą małoletnią/osobami małoletnimi.
g. Osoby posługujące powinny zachować powściągliwość w ubiorze i nie szokować nagością.
h. Gdyby wydarzyło się coś, co budzi niepokój osób posługujących lub też samych uczestników winno się o tym natychmiast poinformować „osobę zaufania” uprawnioną do interwencji.

3. Sytuacje wyjątkowe

a. W sytuacji, gdy osoba młoda potrzebuje indywidualnej, dyskretnej rozmowy z osobą odpowiedzialną/posługującą taka rozmowa nie może się odbywać w miejscu izolowanym. Nie może być ona przedłużana poza czas, który jest potrzebny dla tej rozmowy.
b. W sytuacji spowiedzi poza Kościołem/kaplicą należy zagwarantować osobie młodej intymność sakramentu, a jednocześnie wykluczyć miejsce izolowane i niedostępne dla innych.
c. Należy zwracać szczególną uwagę na dynamikę w grupie i ewentualne konflikty mogące powodować wykluczenie jednego z członków z grupy, agresję wobec niego, itp. Konflikty należy pomóc rozwiązywać, a osobie która doświadcza trudu/problemu należy pomóc.
d. Gdy w spotkaniu uczestniczy osoba lub osoby niepełnosprawne należy je otoczyć specjalną troską. Można im pomagać w zakresie takim, w jakim tej pomocy potrzebują. Nie należy ich wyręczać w czynnościach osobistych.

4. Ochrona danych osobowych
a. Przy zbieraniu danych osobowych należy przestrzegać zasad określonych przez GIODO.