"Ci którzy mają wpływ na opinię publiczną, mogą narazić pokój na niebezpieczeństwo, jeśli zabiegają o pokój, ale szerzą nienawiść" - dodał. "Pamięć o rozpoczęciu II wojny światowej powinna nas zachęcać do tego, by czynić wszystko, aby wszędzie na świecie panował, albo nastał, pokój".

Niedzielnej liturgii przewodniczył ordynariusz Berlina kardynał Georg Sterzinski. Biskupi wezwali do modlitwy o pokój na świecie i pojednanie między Polakami a Niemcami.

- Przed wykorzystywaniem ofiar II wojny światowej do politycznych celów przestrzegł biskup tarnowski Wiktor Skworc w homilii. "Wojna zniszczyła człowieka i to, co on osiągnął, aż do fundamentów" - powiedział.

Dodał, że przedstawiciele dwóch wspólnot: Kościołów w Niemczech i Polsce, "nie chcą popełnić błędu, potępiania na nowo historii, wyliczania na nowo ofiar i próby zmierzenia w ten sposób cierpień". "Należy przyznać, że po zakończeniu wojny nie wszystkie działania, gesty i postawy zmierzały do przebaczenia, pojednania i łaski" - powiedział.

Nie wykluczył, że działo się tak z tego powodu, iż przebaczenie i pojednanie mogą mieć miejsce tylko w prawdzie i wolności. "Ten warunek nie został spełniony po II wojnie światowej, bo dla Polaków oraz dużej części Niemców wojna skończyła się dopiero przed 20 laty. Pokojowa rewolucja, rozpoczęta przez +Solidarność+ w Polsce, wyzwoliła Europę z łańcuchów i podziałów wojny" - dodał biskup tarnowski.

Zachęcał również, by wejrzeć w głąb sumienia. "Do tego zachęcamy wszystkich, także tych, którzy dla osiągnięcia politycznych celów instrumentalnie wykorzystują cierpienia ofiar wojny. Nikt nie ma moralnego prawa do takiego zachowania!" - podkreślił Skworc.

"Pośród nas są także przymusowo przesiedleni, deportowani. Modlimy się za nich wszystkich: za każdą ofiarę apokalipsy wojny" - dodał.

Również arcybiskup Bambergu Ludwig Schick zaznaczył we wprowadzeniu do nabożeństwa, że "polityka może zagrozić pokojowi, jeśli jest nacjonalistyczna i nie ma na względzie dobra wszystkich ludzi na świecie. "Ci którzy mają wpływ na opinię publiczną, mogą narazić pokój na niebezpieczeństwo, jeśli zabiegają o pokój, ale szerzą nienawiść" - dodał Schick.

"Pamięć o rozpoczęciu II wojny światowej powinna nas zachęcać do tego, by czynić wszystko, aby wszędzie na świecie panował, albo nastał, pokój" - dodał arcybiskup.

Słowo końcowe wygłosił ordynariusz warszawski arcybiskup Kazimierz Nycz.