79 biskupów będzie uczestniczyć w obradach z urzędu, 129 zostało mianowanych przez swe konferencje biskupie a 36 to członkowie Synodu z nominacji papieskiej – jednym z nich jest biskup warszawsko-praski abp Henryk Hoser SAC.

Zgromadzenie obradować będzie od 4 do 25 bm. pod hasłem „Kościół w Afryce w służbie pojednania, sprawiedliwości i pokoju. «Wy jesteście solą ziemi ... wy jesteście światłem świata»”. Pierwsze tego rodzaju spotkanie poświęcone Kościołowi na Czarnym Lądzie obradowało w Watykanie w dniach 10 kwietnia-8 maja 1994 nt. „Kościół w Afryce i jego misja ewangelizacyjna u progu roku 2000: »Będziecie moimi świadkami« (Dz 1,8)”. Uczestniczyło w nim wówczas 313 osób, w tym 242 ojców synodalnych, a owocem tamtych obrad była adhortacja apostolska Jana Pawła II „Ecclesia in Africa”, którą podpisał on 14 września 1995 w stolicy Kamerunu – Jaunde.

Wśród uczestników obecnego zgromadzenia jest 33 kardynałów, 75 arcybiskupów, 120 biskupów i 8 zakonników wybranych przez Unię Wyższych Przełożonych Zakonnych. 37 ojców synodalnych to przewodniczący konferencji biskupich, 189 są biskupami diecezjalnymi, 4 – koadiutorami, 2 to biskupi pomocniczy i 8 arcybiskupów seniorów.

W Synodzie weźmie udział 25 szefów różnych urzędów Kurii Rzymskiej i 14 kardynałów afrykańskich. 197 ojców synodalnych pochodzi z Afryki, pozostałych 47 – z innych kontynentów, w tym 34 z Europy, 10 z Ameryki (jako całości), 2 – z Azji i jeden z Oceanii. Wśród nich też są przewodniczący episkopatów z 4 części świata, którzy na początku obrad skierują słowa pozdrowienia do całego zgromadzenia.

Program prac przewiduje 20 kongregacji generalnych, czyli codziennych posiedzeń plenarnych i 9 sesji w tzw. „circuli minores”, czyli w kołach tematycznych, podzielonych na trzy języki: francuski, angielski i portugalski. W obradach wezmą udział również 29 ekspertów – 19 mężczyzn i 10 kobiet oraz 49 audytorów: 29 mężczyzn i 20 kobiet.

Na zaproszenie Benedykta XVI w pracach zgromadzenia będą uczestniczyć trzech goście specjalni: patriarcha Kościoła Etiopskiego abuna Paweł, były szef Wspólnej Misji Pokojowej Narodów Zjednoczonych i Unii Afrykańskiej dla Darfuru – Rudolf Adada i dyrektor generalny Światowej Organizacji ds. Wyżywienia i Rolnictwa (FAO), muzułmanin Jacques Diouf. Dwaj ostatni będą mówili o działalności tych instytucji na rzecz zapewnienia pokoju i bezpieczeństwa żywnościowego w Afryce.

Warto jeszcze dodać, że instytucję Synodu Biskupów, sięgająca swymi korzeniami pierwszych wieków chrześcijaństwa, która później jednak zanikła w Kościele zachodnim, przywrócił w Kościele katolickim Paweł VI na mocy motu proprio „Apostolica sollicitudo” (Apostolska troska) z 15 września 1965 r. Pierwsze zgromadzenie synodalne w tym nowym kształcie odbyło się w dniach 29 września-29 października 1967 i było poświęcone zachowaniu i wzmocnieniu wiary katolickiej, jej integralności, zapału, rozwoju, spójności doktrynalnej i historycznej.

Dotychczas odbyło się 12 zgromadzeń zwyczajnych Synodu Biskupów, 2 nadzwyczajne i 7 specjalnych (poświęconych Kościołowi na różnych kontynentach lub w jednym kraju – Libanie, w 1995). Jan Paweł II zwołał też w styczniu 1980 jedno zgromadzenie partykularne – nt. Kościoła w Holandii. Owocem niemal wszystkich zgromadzeń zwyczajnych i specjalnych są dokumenty papieskiej – adhortacje apostolskie.