Światowe Dni Młodzieży w wehikule czasu

Od 1986 w każdą Niedzielę Palmową Kościół katolicki na całym świecie obchodzi także Światowy Dzień Młodzieży - w tym roku wypada on 25 marca.

ŚDM w Rio de Janeiro w 2013 r. Jakub Szymczuk /Foto Gość

Co roku odbywa się on na szczeblu parafialnym i diecezjalnym a raz na dwa-trzy lata są organizowane w innym terminie jego obchody ogólnoświatowe w wybranym przez papieża mieście za każdym razem na innym kontynencie. Najbliższe takie spotkanie globalne zaplanowano na styczeń 2019 w Panamie. Przypomninamy pokrótce dzieje tego wydarzenia.

Jan Paweł II u zarania Dni

Światowe Dni Młodzieży są inicjatywą "autorską" Jana Pawła II, który – zanim jeszcze rozpoczął swój pontyfikat – znany był m.in. ze swego wielkiego zainteresowania sprawami młodych ludzi i umiał nawiązywać z nimi łatwy i bezpośredni kontakt. I jako zwykły kapłan w parafii, i jako biskup pomocniczy, a potem metropolita krakowski, i wreszcie jako Następca św. Piotra – Karol Wojtyła do końca życia potrafił zachować bliskie i serdeczne związki z młodzieżą, odwzajemniane zresztą na każdym kroku. Nawet w chwili, gdy odchodził do Domu Ojca, powiedział – jak przekazał to później jego sekretarz abp Stanisław Dziwisz: „Czekałem na was, a wy przyszliście do mnie”, mając na myśli tłumy młodych ludzi, którzy towarzyszyli mu w ostatnich chwilach na Placu św. Piotra.

Najważniejszy był jednak i jest duchowy wymiar tej inicjatywy papieskiej – co dała ona młodym, na ile pogłębiła ich wiarę, jak wpłynęła na życie Kościoła lokalnego i powszechnego... Można chyba powiedzieć, że Dni ogromnie ożywiły cały Kościół, a dający się zauważyć od wielu lat stały wzrost powołań kapłańskich i zakonnych w różnych rejonach świata stanowi z pewnością ważny owoc tego wydarzenia w wymiarach globalnych.

Światowe Dni Młodzieży

Zanim doszło do ustanowienia Światowych Dni Młodzieży, odbyły się dwa międzynarodowe spotkania młodych ludzi w Rzymie w latach 1984 i 1985. Pierwsze z nich było częścią kończącego się wówczas Roku Odkupienia, którego wcześniej ustalony program przewidywał, że w Niedzielę Palmową 1984 r. – na tydzień przed oficjalnym zamknięciem Roku – odbędzie się w Rzymie Jubileusz Młodych. Uroczystości te, trwające od 11 do 15 kwietnia z udziałem ok. 600 tys. młodzieży z całego świata, w tym kilkuset Polaków, były prawdziwą manifestacją wiary i entuzjazmu młodych chrześcijan. 15 kwietnia papież odprawił dla nich Mszę św., udzielił im specjalnego błogosławieństwa i wręczył im Krzyż Roku Świętego, który odtąd – jako Krzyż Światowych Dni Młodzieży – wędruje regularnie przez ich kolejne “stacje".

Wielki sukces tego wydarzenia, a także ogłoszenie przez ONZ następnego roku Międzynarodowym Rokiem Młodzieży sprawiły, że Ojciec Święty postanowił wprowadzić na stałe coroczne światowe spotkania młodych do kalendarza Kościoła, przy czym miała to być zawsze Niedziela Palmowa. Oficjalnie ogłosił to publicznie podczas spotkania z kardynałami i pracownikami Kurii Rzymskiej 20 grudnia 1984.

Papież wyznał później, że na jego decyzję wpłynęło też wspomnienie procesji w Niedzielę Palmową 1979 r. w Rzymie, a zwłaszcza widok tysięcy młodych ludzi, idących w procesji z dużymi palmami w dłoniach i w ten sposób dających świadectwo wyznawanej wiary.

Dotychczasowe Dni

Tamto światowe spotkanie młodych w Rzymie z okazji Międzynarodowego Roku Młodzieży stanowiło niejako kościelny wkład do tego wydarzenia. Odbyło się ono 30 i 31 marca 1985 r. pod hasłem “Chrystus naszą nadzieją". Pierwszego dnia na plac św. Jana na Lateranie przed bazyliką przybyli młodzi ludzie z Krzyżem Roku Świętego, a ich koledzy, reprezentujący 9 narodów (w tym 1 Polak), przedstawili kilkugodzinne widowisko, opowiadające papieżowi i wszystkim zebranym o najważniejszych problemach młodego pokolenia.

Z tej samej okazji (czyli Roku Młodzieży) Ojciec Święty skierował List apostolski do młodych chłopców i dziewcząt świata (z datą 31 marca 1985) i zapowiedział, że odtąd co roku w Niedzielę Palmową Kościół katolicki obchodzić będzie Światowy Dzień Młodzieży, przy czym w jednym roku obchody mają mieć charakter scentralizowany – w Rzymie, później także w innych miastach i krajach, a w następnym będą obchodzone lokalnie - na szczeblu diecezji, dekanatów i parafii. Oficjalnie Jan Paweł II ustanowił ten Dzień 20 grudnia tegoż roku.

• Pierwszy Światowy Dzień Młodzieży odbył się 23 marca 1986 właśnie na tym niższym szczeblu pod hasłem “Bądźcie zawsze gotowi do obrony wobec każdego, kto domaga się od was uzasadnienia nadziei, która w was jest" (1 P 3,15).
• II Światowy Dzień Młodzieży (11-12 kwietnia 1987 r). przebiegał w Buenos Aires (gdzie przebywał wówczas Jan Paweł II) pod hasłem: “Myśmy poznali i uwierzyli miłości, jaką Bóg ma ku nam" (1 J 4,16). Te pierwsze poza Rzymem centralne obchody Dnia zgromadziły prawie 1,8 mln z ponad 20 krajów, głównie Ameryki Łacińskiej.
• III Dzień wypadał 27 marca 1988 i przebiegał pod hasłem “Zróbcie wszystko, cokolwiek wam powie" (J 2,5). Obchody odbywały się w poszczególnych diecezjach i parafiach. W Rzymie papież zapowiedział pewną zmianę, a mianowicie, że obchody w następnym roku przebiegać będą najpierw, tradycyjnie, w Niedzielę Palmową (19 marca) w diecezjach i parafiach, a następnie latem – centralne uroczystości w Santiago de Compostela (Hiszpania).
• I istotnie w dniach 19-20 sierpnia 1989 miasto św. Jakuba Apostoła – głównego patrona Hiszpanii – przyjęło blisko pół miliona młodych pątników z całego świata. Również papież przybył tam jako pielgrzym, idąc ostatnie pół kilometra z laską i w płaszczu z peleryną z naszytymi na nią muszelkami (był to w dawnych wiekach tradycyjny strój pielgrzymi na południu Europy). Spotkanie przebiegało pod hasłem “Ja jestem Drogą, Prawdą i Życiem" (J 14,6).
• V Światowy Dzień Młodzieży odbył się 8 kwietnia 1990 r. pod hasłem “Ja jestem krzewem winnym, a wy latoroślami" (J 15,5). Po Mszy św. przed bazyliką św. Piotra w Watykanie Ojciec Święty zapowiedział, że miejscem następnego Dnia będzie nasze narodowe sanktuarium maryjne na Jasnej Górze, które – przypomniał – “od ponad 600 lat jest sercem dziejów narodu polskiego".
• VI Światowy Dzień, którego hasło brzmiało “Otrzymaliście ducha przybrania za synów" (Rz 8,15), miał znów podwójny przebieg. Najpierw, 24 marca 1991 r. odbyła się jego część pierwsza – diecezjalna i parafialna. A później – w dniach 14-15 sierpnia – odbyło się w Częstochowie niezapomniane spotkanie ponad miliona młodych dosłownie z całego świata, w tym po raz pierwszy na dużą skalę z byłych państw komunistycznych, wśród nich z ówczesnego Związku Sowieckiego. Właśnie ich masowy udział był najlepszym bodaj uzasadnieniem celowości tego rodzaju spotkania w Polsce. Tu bowiem było najłatwiej i najtaniej dotrzeć młodym ludziom z Białorusi, Rosji, Ukrainy, krajów nadbałtyckich, a także wielu innych państw do niedawna “realnego socjalizmu". A ponieważ akurat w tym czasie w Moskwie doszło do puczu wojskowego, który doprowadził wkrótce do rozpadu ZSRR, więc młodzi zza wschodniej granicy wracali do swych domostw jakby w nieznane...
• VII Światowy Dzień Młodzieży, przebiegający pod hasłem “Idźcie na cały świat i głoście Ewangelię" (Mk 16,15), odbył się 12 kwietnia 1992 r. i znów miał charakter lokalny.
• VIII Światowy Dzień Młodzieży w 1993 r., przebiegający pod hasłem “Ja przyszedłem po to, aby [owce] miały życie i miały je w obfitości" (J 10,10), odbywał się w dwóch etapach. Najpierw, tradycyjnie w Rzymie i w Kościołach lokalnych w Niedzielę Palmową 4 kwietnia. A później w dniach 14-15 sierpnia w stolicy amerykańskiego stanu Kolorado – Denver zebrało się ponad 700 tys. młodych ludzi z całego świata, głównie z USA.
• Przed IX Dniem w 1994 r. Papież ogłosił 27 listopada 1993 r. jedno wspólne hasło dla dwóch najbliższych Dni: “Jak Ojciec Mnie posłał, tak i Ja was posyłam" (J 20,21). Pierwsze z tych spotkań odbyło się 27 marca 1994 r. w Rzymie i diecezjach.
• Spotkanie w dniach 14-15 stycznia 1995 r. w Manili – pierwsze w Azji i pierwsze w styczniu (pora letnia na antypodach) – przeszło do historii Kościoła Powszechnego nie tylko z obu tych powodów, ale również ze względu na największe, jak dotychczas, zgromadzenie ludzi wokół Następcy św. Piotra: według różnych ocen, w stolicy Filipin zebrało się 4-5 mln ludzi. Napływ wiernych był tak ogromny, że trudności z dostaniem się na miejsce mieli nawet kardynałowie i biskupi, mający koncelebrować główną Mszę św. wraz z Papieżem. Innym ważnym wydarzeniem tego Dnia był udział w uroczystościach grupy biskupów i księży z Chin, należących do tzw. Patriotycznego Stowarzyszenia Katolików, kontrolowanego przez władze komunistyczne. Dotychczas ani “patrioci" nie utrzymywali żadnych stosunków z Watykanem, ani Stolica Apostolska nie kontaktowała się z nimi.
• XI ŚDM wrócił do obchodów rzymskich i diecezjalnych. Odbył się 31 marca 1996 r. i przebiegał pod hasłem „Panie, do kogóż pójdziemy? Ty masz słowa życia wiecznego” (J 6,68).
• XII ŚDM w 1997 r. pod hasłem “Nauczycielu, gdzie mieszkasz? Chodź i zobacz” (J 1,38.46), odbył się najpierw tradycyjnie w Niedzielę Palmową 23 marca, a następnie główne uroczystości – 19-24 sierpnia w Paryżu. 21 sierpnia przybył do stolicy Francji Ojciec Święty, entuzjastycznie – jak zwykle – przyjmowany przez młodych. Obecnych był około miliona osób, czyli ponad dwa razy więcej niż spodziewali się organizatorzy, a w zamykającej to wydarzenie Mszy św. uczestniczyło ok. 1,2 mln osób.
• W 1998 r. XIII Światowy Dzień Młodzieży wypadał 5 kwietnia i przebiegał pod hasłem: „Duch Święty was nauczy”.
• XIV Światowy Dzień Młodzieży pod hasłem „Ojciec was miłuje” (por. J 16,27) odbył się 28 marca 1999 r. i miał też wymiar zdecentralizowany.
• XV Światowy Dzień Młodzieży, przebiegający w roku 2000 pod hasłem: „Słowo stało się ciałem i zamieszkało wśród nas” (J 1, 14), odbył się znów dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową (16 kwietnia) na szczeblu diecezjalnym, a następnie w Rzymie w dniach 15-20 sierpnia uroczystości centralne, ogólnoświatowe, jako Jubileusz Młodych w ramach Wielkiego Jubileuszu Roku Świętego w Wiecznym Mieście. Jeśli początkowo liczbę uczestników tego spotkania oceniano na 700-800 tys., to w dwóch ostatnich dniach (sobota-niedziela), było ich już ponad dwa miliony ze 160 krajów, w tym także niekatolicy, a nawet niechrześcijanie. Jednym z wielkich „odkryć” tych Dni było nieoczekiwane przez organizatorów na taką skalę odrodzenie sakramentu pokuty – do konfesjonałów w rzymskich kościołach i na Tor Vergata, gdzie odbywały się główne uroczystości, ustawiały się ogromne kolejki młodych ludzi, którzy często jakby na nowo odkrywali ten sakrament i głęboko go przeżywali.
• XVI Światowy Dzień Młodzieży w 2001 r. wypadał 8 kwietnia i miał znów charakter zdecentralizowany. Przebiegał on pod hasłem: „Jeśli kto chce iść za Mną, niech się zaprze samego siebie, niech co dnia bierze krzyż swój i niech Mnie naśladuje” (Łk 9, 23).
• XVII ŚDM w 2002 r. pod hasłem „Wy jesteście solą ziemi, wy jesteście światłością świata” (Mt 5,13-14) znów odbywał się dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową 24 marca w diecezjach i parafiach, a następnie w dniach 18-28 lipca w kanadyjskim mieście Toronto. W głównych uroczystościach pod przewodnictwem Jana Pawła II uczestniczyło, mimo deszczu i brzydkiej pogody, ok. miliona młodych ludzi.
• XVIII ŚDM w 2003 obchodzony był 13 kwietnia na szczeblu diecezjalnym pod hasłem „Oto Matka Twoja” (J 19, 27).
• XIX ŚDM wypadał 4 kwietnia 2004 a jego hasłem były słowa: „Chcemy ujrzeć Jezusa” (J 12, 21). Obchodom w Rzymie po raz ostatni, jak się miało okazać, przewodniczył Jan Paweł II. Już wcześniej ogłosił, że następne centralne obchody Dnia odbędą się w Kolonii (Niemcy) i przebiegać będą pod hasłem „Przybyliśmy oddać Mu pokłon”. Te słowa mędrców ze Wschodu nawiązywały do szczególnej relikwii, przechowywanej w katedrze kolońskiej – szczątków Trzech Króli.
• XX ŚDM w 2005 obchodzono pod hasłem „Przybyliśmy oddać Mu pokłon” (Mt 2, 2) najpierw w Niedzielę Palmową 20 marca w wymiarze diecezjalnym, a następnie na szczeblu centralnym w dniach 16-21 sierpnia właśnie w Kolonii. 2 kwietnia tegoż roku zmarł Inicjator tych spotkań, a 19 tegoż miesiąca nowym biskupem Rzymu został Benedykt XVI i to on przewodniczył temu wydarzeniu. Dni przebiegały pod znakiem spotkania młodych z dwoma papieżami: Janem Pawłem II, który patronował im z góry i z jego następcą, dla którego była to pierwsza podróż zagraniczna od czasu wyboru. Ojciec Święty spotkał się zresztą nie tylko z młodymi, ale także z całym Kościołem w swej ojczyźnie oraz z wyznawcami judaizmu i islamu. Na zakończenie zapowiedział, że następne centralne obchody tego Dnia odbędą się za 3 lata w Sydney – po raz pierwszy na ziemi australijskiej.
• XXI Światowy Dzień Młodzieży wypadał 9 kwietnia 2006 i przebiegał pod hasłem „Twoje słowo jest lampą dla moich stóp i światłem na mojej ścieżce” (Ps 119 [118], 105).
• XXII ŚDM – „Abyście się wzajemnie miłowali, tak jak Ja was umiłowałem” (J 13,34), był obchodzony 1 kwietnia 2007, też w wymiarze zdecentralizowanym.
• XXIII Światowy Dzień Młodzieży pod hasłem „Gdy zstąpi na was Duch Święty, otrzymacie Jego moc i będziecie moimi świadkami” (Dz 1,8) znów przebiegał dwuetapowo: najpierw w Niedzielę Palmową 16 III 2008 w diecezjach i parafiach, a następnie w dniach 15-20 lipca 2008 w Sydney odbyły się jego obchody centralne z udziałem papieża.
• XXIV ŚDM (5 kwietnia 2009) przebiegał pod hasłem „Złożyliśmy nadzieję w Bogu żywym” (1 Tm 4,10) i był obchodzony w diecezjach i parafiach.
• XXV ŚDM (28 marca 2010) miał również wymiar lokalny, a przyświecało mu hasło „Nauczycielu dobry, co mam czynić, aby osiągnąć życie wieczne?” (Mk 10,17).
• XXVI ŚDM w 2011, którego hasłem są słowa „Zakorzenieni i zbudowani na Chrystusie, mocni w wierze” (por. Kol 2,7), znów przebiegały dwustopniowo: najpierw – 17 kwietnia – lokalnie, a następnie na szczeblu ogólnoświatowym w dniach 16-21 sierpnia w Madrycie.
• XXVII ŚDM. „Radujcie się zawsze w Panu” (Flp 4, 4) – 1 IV 2012; obchody lokalne
• XXVIII ŚDM. „Idźcie i nauczajcie wszystkie narody” (Mt 28, 19) – najpierw lokalnie 24 marca 2013, a następnie centralnie w dniach 23-28 lipca w Rio de Janeiro. Było to pierwsze tego rodzaju wydarzenie, któremu przewodniczył nowy papież – Franciszek.
• XXIX ŚDM: „Błogosławieni ubodzy w duchu, albowiem do nich należy królestwo niebieskie” (Mt 5, 3) – 13 IV 2014 – obchody lokalne.
• XXX ŚDM przebiegały pod hasłem „Błogosławieni czystego serca, albowiem oni Boga oglądać będą” (Mt 5, 8) – 29 III 2015, na szczeblu diecezjalnym i parafialnym.
• XXXI ŚDM w 2016 pod hasłem „Błogosławieni miłosierni, albowiem oni miłosierdzia dostąpią” (Mt 5, 7) odbyły się najpierw 20 III – lokalnie oraz w dniach 25-31 VII – obchody centralne w Krakowie. Z tej okazji do Polski przybył Ojciec Święty Franciszek.
• XXXII ŚDM przebiegał na szczeblu diecezjalnym i parafialnym pod hasłem „Wielkie rzeczy uczynił mi Wszechmocny” (Łk 1,49) w dniu 9 IV 2017.
• XXXIII ŚDM odbywa się na szczeblu lokalnym pod hasłem „Nie bój się Maryjo, znalazłaś bowiem łaskę u Boga” (Łk 1, 30) – 25 III 2018.

Alfabetyczny wykaz miast, w których odbywały się dotychczas centralne obchody ŚDM (w nawiasie numer kolejnych Dni i data):

1. Buenos Aires (II, 11-12 IV 1987)
2. Częstochowa (VI, 14-15 VIII 1991)
3. Denver (VIII, 14-15 VIII 1993)
4. Kolonia (XX, 16-21 VIII 2005)
5. Kraków (XXXI, 25-31 VII 2016)
6. Madryt (XXVI, 16-21 VIII 2011)
7. Manila (X, 14-15 I 1995)
8. Paryż (XII, 19-24 VIII 1997)
9. Rio de Janeiro (XXVIII, 23-28 VII 2013)
10. Rzym (XV, 15-20 VIII 2000)
11. Santiago de Compostela (IV, 19-20 VIII 1989)
12. Sydney (XXIII, 16-21 VII 2008)
13. Toronto (XVII, 18-28 VII 2002)

Międzynarodowe Fora Młodych

Od II Światowego Dnia Młodzieży w 1987 r. do XV w 2000 centralne obchody poprzedzały Międzynarodowe Fora Młodych z własnym programem i często też hasłem, przygotowywane przez Papieską Radę ds. Świeckich.

• Po raz pierwszy odbyło się ono w Buenos Aires w dniach 6-10 kwietnia 1987 r. i zgromadziło kilkuset uczestników z blisko 40 krajów świata.
• II Międzynarodowe Forum Młodych obradowało w kolegium „La Barcia” koło Santiago de Compostela w dniach 13-15 sierpnia 1989 r. z udziałem ponad 200 delegatów z 55 krajów, przy czym każdy dzień miał własny temat: „Młodzi w poszukiwaniu sensu i pełni życia”, „Chrystus spotyka młodych dzisiaj” oraz „Głosić i świadczyć o Chrystusie dzisiaj”.
• III Forum obradowało w Częstochowie w dniach 10-13 sierpnia 1991 r. pod hasłem: „Duch synostwa Bożego, duch wolności”. Uczestniczyło w nim ok. 300 osób z 74 krajów, w tym wielu ze Wschodu.
• W IV tego rodzaju spotkaniu uczestniczyło na Uniwersytecie Regis w Denver w 1993 r. kilkuset młodych z całego świata, a głównymi tematami obrad były: „Spojrzenie na życie świata”, „Wybrać Chrystusa to wybrać życie” i „Razem dla życia”.
• V Międzynarodowe Forum Młodych zgromadziło od 6 do 10 stycznia 1995 r. na Królewskim i Papieskim Uniwersytecie św. Tomasza w Manili przedstawicieli 105 państw, a obradowano nad tym, jak „być misjonarzem w sercu społeczeństwa”.
• VI Forum obradowało na politechnice w Palaiseau pod Paryżem w dniach 14-18 sierpnia 1997 r. z udziałem delegatów młodzieży z całego świata.
• VII Forum odbyło się w dniach 12-15 sierpnia 2000 r. w Domu Maryi Matki Kościoła w Rzymie pod hasłem: „Mówię to do wszystkich: wyruszmy w drogę śladami Chrystusa!”, z udziałem ponad 300 osób z całego świata, reprezentujących 128 krajów (w tym także Polskę) oraz prawie 50 ruchów, stowarzyszeń i wspólnot kościelnych.
• VIII Międzynarodowe Forum Młodych obradowało w Rocca di Papa koło Rzymu w dniach 31 marca-4 kwietnia 2004 pod hasłem „Młodzi a uniwersytet: świadczyć o Chrystusie w środowisku uniwersyteckim”. Tym razem nastąpiła zmiana w jego charakterze i czasie przeprowadzenia. Zorganizowano je między dwoma głównymi obchodami ŚDM, aby – jak podano w Watykanie – umożliwić Papieskiej Radzie ds. Świeckich śledzenie głównego wydarzenia z większą troską i aby włączyć w prace Forum młodych najbardziej zaangażowanych na polu duszpasterskim. W spotkaniu wzięli udział delegaci prawie 90 krajów oraz ponad 30 ruchów i stowarzyszeń kościelnych.
• IX Forum zebrało się również w Rocca di Papa, tym razem w dniach 28 marca-1 kwietnia 2007 pod hasłem „Świadczyć o Chrystusie w świecie pracy”.
• X Forum, 24-28 III 2010 – miejsce jw., pod hasłem „Nauczyć się, aby kochać”.

Organizacją każdego Dnia zajmuje się ze strony watykańskiej Papieska Rada ds. Świeckich, która 1 września 2016 weszła w skład utworzonej formalnie w tym dniu Dykasterii ds. Świeckich, Rodziny i Życia, a ściślej istniejąca od 1986 w jej ramach Sekcja ds. Młodzieży, którą od 24 października 2013 kieruje brazylijski prałat ks. João Wilkes Rebouças Chagas Júnior. Gdy Dzień obchodzony jest centralnie poza Rzymem, główny ciężar jego organizacji spoczywa na barkach Kościoła lokalnego, zazwyczaj komisji ds. młodzieży lub innego organizmu w łonie miejscowego episkopatu, zajmującego się sprawami młodego pokolenia.