Piotr Legutko: „Z każdych trzech Żydów, którzy w czasie wojny uciekli Niemcom, dwóch zamordowali Polacy”. Jak Pan przyjmuje taką informację?

Mateusz Szpytma: A czy to jest prawda?

Ponoć naukowo udowodniona. Tak twierdzą autorzy książki „Dalej jest noc” – Barbara Engelking i Jan Grabowski.

Jeszcze przed ukazaniem się publikacji pojawiały się wypowiedzi tych autorów. Wynika z nich, że w rzeczywistości było inaczej, że wliczają w ten szacunek także tych Żydów, którzy zostali zamordowani przez Niemców w wyniku donosów lub rozstrzelani przez aparat okupacyjny po obławach, realizowanych przecież zwykle na rozkaz Niemców. Prezentowanie takich sformułowań to wielka odpowiedzialność i powinno być czynione po skrupulatnym zbadaniu każdego przypadku negatywnego zachowania sąsiadów, ale i roli okupantów. Dodatkowo zwracam uwagę, że podawane są dane z dziewięciu powiatów, a w samym Generalnym Gubernatorstwie było ich kilkadziesiąt.

To znamienne, że IPN nie znał przed publikacją takiej książki. Przecież nie jest to przedsięwzięcie prywatne, ale efekt grantu badawczego, jaki Centrum Badań nad Zagładą Żydów otrzymało od Narodowego Centrum Nauki w 2013 r.