Hierarchowie przywołują pamięć o licznych pokoleniach Polaków „realizujących swym życiem dewizę służby Deo et Patriae”. Przypominają o wydarzeniach z 5 marca 1940 r., kiedy to „najwyższe władze ZSRR podjęły decyzję o wymordowaniu ok. 23 tys. Polaków” co miało doprowadzić do „wyeliminowania z życia narodu środowisk przywódczych” i „sprowadzenie go do stanu społeczeństwa pozbawionego własnej kultury i tożsamości narodowej”

„Zakończenie wojny nie przyniosło narodowi wolności. Dopiero wydarzenia lat 80-tych, determinacja i mądrość społeczeństwa polskiego wspartego głosem Kościoła Katolickiego doprowadziła do zmian pozwalającym Polakom decydować o własnym losie” czytamy w liście.

„Kształtowanie przyszłości nie jest jednak możliwe bez należytej troski o pamięć historyczną”. Duchowni wskazują na rolę  IPN, którego „działalność na trwałe wpisała się w świadomość społeczeństwa (…) tym bardziej mogą budzić zaniepokojenie (…) głosy domagające się zmian sposobu funkcjonowania tej instytucji”

Kardynał Gulbinowcz i abp Tokarczuk zwracają uwagę, że „żmudny wysiłek pracowników IPN zapoczątkował drogę naukowego poznania wojennych i powojennych  dziejów Polski”. Badań tych „nie można utrudniać i marginalizować”.