Ołtarz bp. Jerina. Świadek wieków modlitwy

Agata Combik

publikacja 29.04.2019 22:53

- Dla nas, ludzi wierzących, ten ołtarz ma szczególną wartość, nie tylko artystyczną. Przed nim przez blisko 350 lat modliły się kolejne pokolenia - mówił abp Józef Kupny podczas uroczystego otwarcia wystawy w Muzeum Narodowym we Wrocławiu.

Ołtarz bp. Jerina. Świadek wieków modlitwy Agata Combik /Foto Gość - Warto kontemplować piękno tego ołtarza; dla wierzących szczególnie ważny jest również jego wymiar religijny - mówił abp Józef Kupny.

Metropolita wrocławski podkreślił, że sztuka, artyzm zawarte w ołtarzu bp. Jerina kształtowały wrażliwość religijną wielu osób, ich wyobrażenia o Bożym miłosierdziu, Bożej miłości. Pełnił funkcję czysto religijną. Następnym krokiem – po prezentacji na wystawie – będzie wprowadzenie ołtarza na miejsce w katedrze, w którym znajdował się 350 lat.

Ołtarz bp. Jerina gotowy

Foto Gość DODANE 29.04.2019 AKTUALIZACJA 30.04.2019

Ołtarz bp. Jerina gotowy

​Zrekonstruowany ołtarz - od 1591 r. do 1945 r. (z małą przerwą w środku) - znajdujący się w katedrze wrocławskiej, a także inne eksponaty, majstersztyki sztuki złotniczej można już oglądać w Muzeum Narodowym we Wrocławiu na wystawie "Dwa ołtarze. Srebrne arcydzieła z wrocławskiej katedry". Więcej TUTAJ.

więcej »

Metropolita podkreślił znaczenie wymiaru ekumenicznego dzieła – jak przypomniał dyrektor Piotr Oszczanowski, zostało ono wykonane przez luterańskich artystów (złotnika Paula Nitscha i malarza Bartholomaeusa Fichtenbergera). Również podczas otwarcia wystawy zwiedzali ją ramię w ramię katoliccy biskupi i luterański duchowny – bp Waldemar Pytel.

– Kiedy po wykonaniu wszystkich prac możemy zobaczyć ołtarz w całej okazałości, robi naprawdę wielkie wrażenie. Myślę, że będzie podobał się wiernym. Sądzę, że jeszcze w tym roku uda nam się umieścić ten ołtarz w miejscu, gdzie powinien się znajdować, w katedrze – mówił abp Józef. – Jeśli sobie jeszcze uprzytomnimy, że kiedyś Mszę św. odprawiał kapłan zwrócony twarzą właśnie do niego, jeśli pomyślimy, ile razy przy tym ołtarzu sprawowana była przez wieki Eucharystia, ile modłów było zanoszonych… Uświadamiamy sobie, jak niezwykły to świadek. Wymiar religijny jest tu kluczowy.

– Tak, trzeba też pamiętać – dodał arcybiskup – że sztuka w kościołach kiedyś miała na celu doprowadzanie do Boga, przypominanie postaci świętych, historii biblijnej. Ludzie, oglądając ołtarz, uczyli się historii zbawienia, miłości Boga. To była nauka skuteczna. Głoszonym kazaniom towarzyszył obraz – krzyża, świętych – jak choćby ukazani w tym ołtarzu św. Jan Chrzciciel, św. Andrzej, św. Jadwiga, św. Andrzej. Sztuce nowoczesnej tego często niestety brakuje.

Ołtarz bp. Jerina. Świadek wieków modlitwy   Agata Combik /Foto Gość W pełni otwarty ołtarz.

Wystawa „Dwa ołtarze. Srebrne arcydzieła z wrocławskiej katedry” dostępna jest dla zwiedzających do 25 sierpnia. Choć głównym eksponatem pozostaje na niej ołtarz ufundowany przez bp. Jerina (który znajdował się w katedrze od 1591 do 1945, z małą przerwą), zobaczyć tam można także inne dzieła złotnicze, wykonane dla katedry wrocławskiej w Augsburgu, najważniejszym w nowożytnej Europie centrum sztuki złotniczej. Tworzą one niejako drugi ołtarz – barokowy i rokokowy, współistniejący z ołtarzem bp. Jerina. Tworzą go: srebrne tabernakulum J.W. Fesenmayra, antependium A. Drentwetta, cztery figury ołtarzowe, świeczniki i tzw. tablice kanonów. Prezentowane są również przedmioty bezpośrednio związane z bp. Jerinem (w tym jego mały przenośny ołtarzyk) oraz odnalezione niedawno trzy projekty przebudowy i aranżacji prezbiterium katedry wrocławskiej z lat 30. ubiegłego wieku.

– W tym roku obchodzimy 80. rocznicę wybuchu II wojny światowej. Brak tego ołtarza to jeden z ostatnich śladów II wojny światowej w katedrze. Ołtarz powstał poniekąd jak Feniks z popiołów – bo z szafy centralnej (spalonej w 1945 r.) rzeczywiście pozostał popiół – zauważa dyrektor Muzeum Narodowego we Wrocławiu Piotr Oszczanowski, podkreślając, że prace przy wystawie poszerzyły znacznie wiedzę na temat prezbiterium wrocławskiej katedry. – W ołtarzu bp. Jerina materializuje się to, co przyniosła ze sobą odnowa trydencka Kościoła katolickiego. A bp Jerin, reformator, to jeden z najbardziej światłych przedstawicieli tamtego czasu; wykształcony, obyty. Był duchownym, ale i dyplomatą, człowiekiem renesansu.

Ołtarz bp. Jerina. Świadek wieków modlitwy   Materiały Muzeum Narodowego we Wrocławiu Bartholomaeus Fichtenberger, Dzieje św. Jana Chrzciciela (1591) - pierwsze zamknięcie ołtarza.

– Przygoda z ołtarzem trwa od 2016 r., kiedy zaczęliśmy inwentaryzację skarbca katedry z myślą o wystawie prezentującej pochodzące z niego przedmioty – mówi kurator Jacek Witecki. – Wystawa obecna, „Dwa ołtarze”, dotyczy rozmaitych elementów srebrnego wystroju prezbiterium katedry. Opowiadając o „dwóch ołtarzach”, opowiadamy właściwie historię miasta, katedry, Ostrowa Tumskiego.

Małgorzata Slawiczek-Altman, główny konserwator MNWr, podkreśla, że o decyzji rekonstrukcji ołtarza przesądził fakt, że zachowało się aż 80 proc. oryginalnej substancji zabytkowej dzieła. – Stosowaliśmy podczas pracy tradycyjne techniki – złoto płatkowe, srebro (25 kg), dębowe drewno, ręcznie tkany aksamit sprowadzany z Francji – wyjaśnia. – Przykładowo przy ołtarzowej skrzyni nie były wykorzystywane gwoździe, ale łączenia stolarskie na czopy, wpusty, kołki drewniane; zawiasy zostały wykute specjalnie, aksamit ręcznie tkany na wąskich krosnach.

– Nie wyobrażałem sobie, że efekt rekonstrukcji będzie tak wspaniale się prezentował. Owoc pracy zespołu konserwatorów Muzeum Narodowego we Wrocławiu przerasta moje oczekiwania – mówi ks. Paweł Cembrowicz, proboszcz katedralnej parafii, wyrażając wdzięczność abp. Józefowi Kupnemu za wspieranie prac przy ołtarzu. Dodaje, że prawdopodobnie po wakacjach zaczną się prace w prezbiterium przygotowujące do wprowadzenia ołtarza. Jest już zatwierdzony przez konserwatora miejskiego projekt, a także zabezpieczone fundusze.

Wystawie będzie towarzyszyć wiele interesujących wydarzeń. Więcej na stronie Muzeum Narodowego we Wrocławiu.

Zobacz także:

Trwają ostatnie prace przy rekonstrukcji ołtarza bp. Jerina

Ołtarz bp. Jerina. Eucharystia wśród arcydzieł