Często nie dostrzegamy związku pomiędzy naszymi przekonaniami religijnymi a tzw. kwestią ekologiczną. Co więcej, niekiedy ulegamy stereotypom, że przeciwdziałanie kryzysowi ekologicznemu nie jest sprawą chrześcijan, lecz środowisk lewicowych. Dzięki wsparciu finansowemu NFOŚiGW 16 maja br. odbyła się na UKSW w Warszawie konferencja naukowa, podczas której podejmowano takie właśnie kwestie. Prelegenci z jednej strony zarysowali teoretyczne tło zagadnienia, z drugiej zaś strony ukazali praktyczne działania różnych chrześcijańskich organizacji ekologicznych z Polski i zagranicy.

Konferencja była okazją do przedstawienia koncepcji "ekologii integralnej", będącej katolickim sposobem podejścia do kryzysu ekologicznego, który uwzględnia zarówno potrzeby człowieka, jak i przyrody. Wydarzenie to było też okazją do wzajemnej wymiany poglądów i doświadczeń chrześcijańskich ekologów z Polski i innych krajów, którzy z pobudek religijnych czynnie angażują się w ochronę stworzenia. Zaprezentowane referaty i ożywiona dyskusja pokazały, że świadomie przeżywane chrześcijaństwo nierozerwalnie łączy się z podejmowaniem odpowiedzialności za dzieło stworzenia. Zadanie to pozostawił nam Stwórca, który wprawdzie wskazał na wyjątkową rolę człowieka wśród wszystkich stworzeń i dał człowiekowi prawo do korzystania z darów przyrody, to jednak nakazał mu troszczyć się o powierzone dziedzictwo.

Liczne fragmenty biblijne wskazują, że przyroda od samego początku była przez Boga chciana i kochana. Zanim jeszcze Bóg powołał do istnienia człowieka, na zakończenie kolejnych dni stwarzania potwierdzał, że to, co stworzył było dobre (Rdz 1). Ponadto przyroda samym swym istnieniem oddaje cześć Stwórcy (Dn 3, 57-88) i zachęca do tego człowieka (Syr 43,11). Przyroda jest Bożym dziełem, po którym człowiek rozpoznaje Stwórcę i liczne Jego przymioty. Brak troski o przyrodę i beztroskie marnotrawienie jej zasobów jest więc wykroczeniem przeciw Bogu, którego pozbawia się chwały, sprzeciwia się Jego zaleceniom, utrudnia się bliźnim doświadczenie Boga i sprowadza się na nich cierpienie z powodu zanieczyszczenia przyrody i wyczerpywania się jej zasobów.

Uczestnicy konferencji świadomi odpowiedzialności za Ziemię, która jest wspólnym domem człowieka i wszystkich innych istot stworzonych przez Boga podjęli zobowiązanie do podjęcia konkretnych działań, dzięki którym, na miarę swoich możliwości, będą troszczyć się o otaczający ich świat. Zobowiązanie to podjęli w formie "Apelu chrześcijan i ludzi dobrej woli w Polsce o poszanowanie dzieła stworzenia":

APEL  CHRZEŚCIJAN  I  LUDZI  DOBREJ  WOLI  W POLSCE O  POSZANOWANIE  DZIEŁA  STWORZENIA

Zebrani w dniu 16 maja 2019 r. na konferencji pt. "Kościół wobec kryzysu ekologicznego", zorganizowanej z okazji 30. rocznicy wydania przez Konferencję Episkopatu Polski listu pasterskiego na temat ochrony środowiska, zabieramy głos w imieniu reprezentowanych przez nas środowisk intelektualistów, przedsiębiorców, organizacji pozarządowych, administracji rządowej i samorządowej, mediów, wspólnot religijnych oraz uczniów i studentów. Świadomi wyzwań, przed którymi staje dziś ludzkość, jesteśmy przekonani o konieczności połączenia wysiłków wszystkich ludzi na rzecz troski o Ziemię - bezpieczne miejsce życia obecnych i przyszłych pokoleń.

My chrześcijanie oraz ludzie dobrej woli, świadomi ciążącej na nas odpowiedzialności, zwracamy się do tych, którzy z racji pełnionych funkcji są odpowiedzialni za stan środowiska oraz do tych, którym leży na sercu pomyślność wszystkich członków ziemskiej wspólnoty życia o podjęcie konkretnych działań w celu ochrony ziemskiego dziedzictwa.  Świadomi różnic, jakie nas dzielą, podejmujemy jednak wspólny apel o zaangażowanie na rzecz troski o otaczający nas świat. Jako chrześcijanie podzielamy wiele motywacji naszych niewierzących sióstr i braci w trosce o przyrodę ze względu na nią samą oraz ze względu na drugiego człowieka. Nasze motywacje sięgają jednak także wiary, która każe nam odpowiedzialnie zarządzać dziedzictwem powierzonym nam przez Stwórcę. Wprawdzie Bóg wyróżnił człowieka spośród wszystkich stworzeń i pozwolił mu «czynić sobie ziemię poddaną» oraz panować «nad rybami morskimi, nad ptactwem powietrznym i nad wszystkimi zwierzętami pełzającymi po ziemi» (Rdz 1,28), to przecież jednocześnie obarczył go odpowiedzialnością za powierzone mu dziedzictwo (Rdz 2,15). Potwierdził to zawierając przymierze nie tylko z człowiekiem, ale ze wszystkimi innymi istotami żywymi (Rdz 9,9-10). Ostatecznie Stwórca nie pozostawił wątpliwości, że Ziemia jest Jego własnością, człowiek jest zaś jedynie jej zarządcą (1Krn 29,11). Jeżeli nie będzie się o nią troszczył, to spotka go za to nieuchronna kara (Ap 11,18). Ponadto Bóg, zapowiadając czasy mesjańskie zapewnił, że zawrze wówczas kolejne przymierze z całym stworzeniem (Oz 2,20)
i przywróci pierwotną harmonię człowieka z przyrodą (Iz 11,6-9).

My, chrześcijanie świadomi tego, że sama przyroda oddaje cześć Stwórcy (Ps 148; Dn 3,57-81) i nas zachęca do tego samego (Syr 43,11) odczuwamy wielką odpowiedzialność za otaczający nas świat. Jednocześnie jesteśmy świadomi, że często wykraczamy przeciw nakazom Stwórcy, nie okazując przyrodzie należytego szacunku oraz korzystając z niej w sposób egoistyczny i nieodpowiedzialny, co sprawia, że stworzenie wciąż jęczy i wzdycha (Rz 8,22). W nawiązaniu do tego papież Franciszek mówi, że «zbrodnia przeciw naturze jest zbrodnią przeciw nam samym i grzechem przeciw Bogu» (Laudato si': nr 8). Chrześcijanie są zatem zobowiązani do ekologicznego nawrócenia, które przejawia się w zerwaniu z grzechem wobec przyrody (Laudato si': nr 216-221).

Mamy też świadomość, że prawo ochrony przyrody, by było wystarczająco skuteczne, powinno być wzmacniane działaniami wynikającymi z pobudek religijnych. Jesteśmy przekonani, że działania takie pozytywnie wpłyną na przezwyciężanie kryzysu ekologicznego. Dlatego zwracamy się do naszych sióstr i braci chrześcijan oraz wszystkich ludzi dobrej woli o podjęcie indywidualnych i wspólnych działań, które będą zmierzały do ochrony klimatu, oszczędności zasobów naturalnych, niemarnotrawienia żywności, nieśmiecenia, odpowiedzialnej konsumpcji, troski o zieleń wokół naszych domów, szacunku dla zwierząt, preferencji transportu publicznego i innych form redukcji zanieczyszczeń oraz negatywnego wpływu człowieka na środowisko, a także do troski o najbardziej potrzebujących, którymi są nie tylko dziś żyjący ludzie i pozostałe istoty żywe, ale także przyszli mieszkańcy Ziemi. Jednocześnie podzielamy optymizm papieża Franciszka, że z pomocą Stwórcy człowiek zdolny jest do przezwyciężania własnego egoizmu i do budowania bardziej sprawiedliwego świata, który będzie bezpiecznym domem całego stworzenia.

Sygnatariusze niniejszego Apelu zachęcają do podjęcia debaty nad praktycznymi sposobami wprowadzenia w życie zawartego w nim przesłania oraz do upowszechniania jego treści w różnych środowiskach.