UNICEF rozpoczął akcję pomocy humanitarnej już kilka godzin po katastrofie. Mimo skrajnie trudnych warunków (biuro organizacji uległo zniszczeniu podczas trzęsienia) pracownicy mobilizowali siły i środki, by pierwsza pomoc docierała do potrzebujących na czas.

UNICEF Polska był jedną z pierwszych organizacji w naszym kraju, które rozpoczęły zbiórkę środków. Od 13 stycznia do 6 czerwca zebrał ponad 2,9 mln zł.

Jak poinformowała PAP Zofia Dulska z UNICEF Polska, w szczegółowym raporcie przygotowanym 6 miesięcy po tragedii UNICEF podsumował swoje działania i określił plany na przyszłość.

"Jest takie haitańskie powiedzenie: 'We jodi-a, men sonje den men', czyli: 'Żyj dziś, ale myśl o jutrze', które doskonale odzwierciedla działania UNICEF na Haiti. Z jednej strony dostarczamy pomoc ratującą życie: leki, wodę, żywność. Z drugiej - myślimy o przyszłości, zapewniamy dzieciom edukację i pomagamy w odbudowie solidnych podstaw państwa, by dzieci, które dziś mieszkają w tymczasowych obozowiskach, mogły z nadzieją patrzeć w przyszłość" - mówi dyrektor generalny UNICEF w Polsce Marek Krupiński.

Jak wynika z raportu UNICEF, trzęsienie ziemi dotknęło ponad 3 mln ludzi: ponad 220 tys. osób straciło życie, 300 tys. osób zostało rannych, 4 tys. osób straciło przynajmniej jedną kończynę; kataklizm pozbawił dachu nad głową ponad 1,6 mln ludzi i zmusił mieszkańców Port-au-Prince i okolic do zamieszkiwania w 1342 tymczasowych obozach (połowa mieszkańców to dzieci).

Na Haiti rozpoczyna się okres huraganów, który może stanowić ogromne zagrożenie dla mieszkańców tymczasowych obozowisk (w 2008 r. huragany i sztormy tropikalne dotknęły ponad 800 tys. ludzi).

Jak podkreśla UNICEF, już przed trzęsieniem ziemi sytuacja na Haiti była bardzo trudna. 4 na 10 dzieci nie miało dostępu do sanitariatów (1,7 mln), 1 na 5 dzieci nie miało dostępu do bieżącej wody (861 tys.), tylko 71 proc. mieszkańców miast i 55 proc. mieszkańców wsi miało dostęp do bieżącej wody. Teraz w 473 obozowiskach brakuje urządzeń sanitarnych, a większość ich mieszkańców ma dostęp tylko do wody dowożonej przez ciężarówki (na jednego mieszkańca przypada zaledwie 5 litrów wody dziennie). UNICEF kieruje tzw. WASH cluster - grupą organizacji koordynujących projekty związane z wodą i higieną, przewodzi działaniom związanym z dostarczaniem wody, budową latryn i dostarczeniem zestawów higienicznych.

UNICEF dostarcza wodę do 333 tys. osób, co stanowi jedną czwartą wszystkich dostaw wody dla 1,2 mln potrzebujących, zbudował do tej pory około 9 tys. latryn (na 11 tys. zainstalowanych przez WASH cluster), dostarczył ponad 213 tys. osobom zestawy higieniczne zawierające mydło, ręczniki, pastę do zębów, środki piorące i papier toaletowy. Ok. 20,5 tys. dzieci korzysta z urządzeń sanitarnych zainstalowanych przez UNICEF przy szkołach. W planach na najbliższe miesiące organizacja ma zwiększenie dostaw wody z 5 litrów na osobę dziennie do 7,5 litra, budowę 5,5 tys. nowych latryn i kolejnych urządzeń sanitarnych przy szkołach.

Przed trzęsieniem ziemi 1,2 mln dzieci było zagrożonych przemocą, każdego roku 2 tys. dzieci padało ofiarą handlu, 50 tys. dzieci przebywało w ośrodkach opiekuńczych. Po trzęsieniu wzrosła liczba przypadków wykorzystywania seksualnego dzieci oraz handlu dziećmi.

UNICEF współkoordynuje prace organizacji zajmujących się ochroną dzieci przed przemocą (Child Protection Sub-Cluster), zapewnił techniczne wsparcie dla numeru alarmowego, pod którym można zgłaszać informacje o dzieciach pozbawionych opieki, wspólnie z partnerami zarejestrował i zapewnił opiekę ponad 2 tys. dzieci, a 337 dzieci zostało połączonych z rodzinami.

Trzęsienie ziemi zakłóciło edukację ponad 2,5 mln dzieci i dotknęło ponad 55,7 tys. nauczycieli i osób związanych ze szkolnictwem, zniszczeniu uległo 90 proc. szkół położonych w rejonie trzęsienia ziemi: prawie 5 tys. szkół zostało bezpośrednio dotknięte trzęsieniem, z czego blisko 4 tys. uległo zniszczeniu lub poważnemu uszkodzeniu. Poważnym problemem utrudniającym odbudowę szkół stała się ogromna ilość gruzu.

UNICEF zapewnił blisko 1,3 tys. namiotów szkolnych, w których uczy się 155 tys. dzieci. Ponad 62,8 tys. dzieci korzysta z zajęć rekreacyjnych i wsparcia psychologicznego w tzw. Miejscach Przyjaznych Dziecku (Child Friendly Spaces), a 185 tys. otrzymało materiały edukacyjne. UNICEF wraz z partnerami oczyszczał zagruzowany teren, tworzył tymczasowe ośrodki nauczania, dystrybuował podstawowe materiały edukacyjne oraz szkolił nauczycieli. Ponownie otwarto 80 proc. szkół w Port-au-Prince, a także wszystkie szkoły w Petit i Grand Goave oraz w Jacmel. Do tej pory 40 proc. zniszczonych szkół zostało ponownie przystosowanych do nauki. UNICEF przeszkolił 2,3 tys. nauczycieli i 3 tys. osób personelu pomocniczego. W ciągu najbliższych miesięcy UNICEF obejmie szkoleniami kolejnych 30 tys. osób, wspólnie z partnerami wesprze rząd Haiti w odbudowie i usprawnieniu całego systemu edukacji.

Przed trzęsieniem ziemi niedożywienie wśród dzieci utrzymywało się na poziomie 4,5 proc., 61 proc. dzieci poniżej piątego roku życia, oraz ponad 50 proc. kobiet w ciąży cierpiało na anemię. Obecnie ponad 65 tys. dzieci pozostaje skrajnie niedożywionych i nadal potrzebuje opieki medycznej. Przed trzęsieniem śmiertelność noworodków w regionie wynosiła 78 na tys. żywych urodzeń, natomiast śmiertelność matek wynosiła 670 na 100 tys. żywych urodzeń. Zaledwie 58 proc. dzieci było zaszczepionych przeciwko odrze. W tej chwili 900 tys. tysięcy dzieci jest zagrożonych chorobami zakaźnymi, zniszczeniu uległa prawie jedna czwarta infrastruktury zdrowotnej, 30 z 49 szpitali musi zostać odbudowanych.

UNICEF zorganizował 126 punktów terapeutycznego dożywiania dzieci, dostarczył 107 "namiotów dziecięcych" gdzie ponad 23 tys. matek uczy się, jak prawidłowo opiekować się dziećmi oraz karmić piersią. Pomoc żywnościowa jest kierowana do ponad 1,3 mln dzieci i kobiet. W najbliższych miesiącach UNICEF planuje skierować na szkolenia z zakresu walki z niedożywieniem oraz karmienia piersią 200 pracowników służby zdrowia, oraz 300 lokalnych pracowników medycznych, ustawić kolejnych 150 namiotów "dziecięcych", w których pomoc otrzyma ponad 35,5 tys. matek z dziećmi.

UNICEF rozpoczął dystrybucję 400 tys. moskitier do 200 tys. gospodarstw domowych, aby zapobiec występowaniu malarii, dostarczył 24 zestawy położnicze, 228 tys. dzieci z 727 obozowisk zostało zaszczepionych, otrzymało witaminę A i leki odrobaczające, dostarczono 177 zestawów pierwszej pomocy dla 1,77 mln osób. UNICEF wspiera także odbudowę szkoły dla pielęgniarek w Port-au-Prince, która została doszczętnie zniszczona podczas trzęsienia ziemi. Zginęło wtedy 80 uczennic.

Organizacja ma w planach m.in. przywrócenie rutynowych szczepień dzieci przy współpracy z Światową Organizacja Zdrowia, zapewnienie opieki 80 proc. kobiet w ciąży oraz usprawnienie opieki położniczej, przeprowadzanie częstszych badań kobiet w ciąży, tak aby w odpowiednim momencie mogły zacząć przyjmować leki które zapobiegną przenoszeniu wirusa HIV z matki na dziecko (przed trzęsieniem ziemi testy obejmowały zaledwie 59 proc. kobiet, a tylko co piąta ciężarna kobiet zarażona wirusem HIV otrzymywała leki antyretrowirusowe).