Przygotowana przez Oddział IPN w Poznaniu wystawa "Powstanie wielkopolskie 1918-1919” została zaprezentowana 22 grudnia jednocześnie we wszystkich 11 oddziałach Instytutu Pamięci Narodowej. Otwarcie wystawy ma związek z przypadającą na 27 grudnia 103. rocznicą wybuchu niepodległościowego zrywu oraz obchodzonym po raz pierwszy w tym roku Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

- Powstanie wielkopolskie do tej pory było wydarzeniem lokalnym, którego obchody odbywały się głównie w Poznaniu i województwie wielkopolskim. Chcemy przełamać sposób opowiadania historii, według którego o powstaniu warszawskim najlepiej wiedzą warszawiacy, o wielopolskim - Wielkopolanie, a o śląskim - Ślązacy. Najwyższy czas, żebyśmy tę wiedzę regionalną połączyli w jedną, wspólną narrację - powiedział dr Dariusz Gałaszewski, naczelnik Odziałowego Biura Edukacji Narodowej IPN w Warszawie.

Dodał, że pamięć o 103. rocznicy powstania jest żywa głównie w Wielkopolsce i wśród mieszkańców Poznania. - Chcemy, żeby kolejne rocznice zrywu wpisały się na stałe w kalendarz najważniejszych wydarzeń historycznych ważnych dla całej Polski i Polaków - powiedział naczelnik OBEN.

Obecny na otwarciu wystawy dr Piotr Oleńczak, pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych zwrócił uwagę, że dzisiejsze wydarzenie jest kolejnym akcentem  łączącym Wielkopolskę i Mazowsze.

- Trzeba pamiętać, że w okresie międzywojennym w Warszawie mieszkało wielu powstańców wielkopolskich, którzy założyli nawet Oddział warszawski powstańców wielkopolskich, a na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach znajduje się kwatera weteranów powstania wielkopolskiego - powiedział pełnomocnik Wojewody Mazowieckiego do spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych. - Wszystkie mogiły mają status grobów weteranów walk o niepodległość Rzeczpospolitej, który nadaje IPN po zasięgnięciu opinii wojewody mazowieckiego - dodał.

Czytaj więcej na następnej stronie >>

Dr Piotr Oleńczak zwrócił uwagę, że akcentów łączących powstanie wielkopolskie i Mazowsze jest więcej. Jako przykład podał współpracę z Wielkopolskim Urzędem Wojewódzkim, dzięki której udało się zlokalizować w Palmirach grób córki dowódcy powstania wielkopolskiego, Agnieszki Dowbor-Muśnickiej, który jest pod opieką wojewody mazowieckiego. - Została rozstrzelana w Palmirach, razem z Januszem Kusocińskim należała do konspiracyjnej Organizacji Wojskowej "Wilki”, była więziona na Pawiaku - powiedział dr Piotr Oleńczak. - Od kilku lat przyjeżdża do Palmir delegacji z Wielkopolski, by oddać hołd - dodał.

Dodał, że losy całej rodziny generała Józefa Dowbor-Muśnickiego są symboliczne dla naszego narodu. Starsza córka, Janina Lewandowska, jako jedyna kobieta-pilot zginęła z kolei w Katyniu.

- Powstanie wielkopolskie nie jest zamkniętą historią, cały czas, jak widać, odkrywamy jego nowe aspekty. Bardzo się cieszę, że ta wystawa odbywa się w Warszawie. Ta łączność Mazowsza z Wielkopolską była jest i z pewnością będzie - dodał.

Na planszach wystawy przygotowanej przez Oddział IPN w Poznaniu przedstawiono najważniejsze zagadnienia i wydarzenia związane z powstaniem jak na przykład - wybuch zbrojnego zrywu, walki o zdobycie lotniska "Ławica”, objęcie dowództwa przez generała Józefa Dowbor-Muśnickiego, aż do zakończenia walk. Dokonano także próby bilansu powstania i wkładu Wielkopolan w walki o granice całej II RP. W świadomości społecznej utrwaliło się skojarzenie walki o niepodległość głównie z przegranymi powstaniami listopadowym i styczniowym, tymczasem wielkopolska insurekcja z 27 grudnia 1918 r. jest jednym z nielicznych zwycięskich powstań.

- Trzeba uczciwie dodać, że było to jedyne powstanie zorganizowane w czasie, gdy Polska miała korzystną międzynarodową koniunkturę, o czym nie można powiedzieć, chociażby w kontekście powstania warszawskiego - wyjaśnił dyrektor Oddziału IPN w Warszawie, prof. Jerzy Eisler. Podkreślił jednocześnie, że wystawa nie jest wystawą edukacyjną. - Nie przekazuje wszystkich faktów i wydarzeń związanych z powstaniem wielkopolskim, jej celem jest wzbudzenie zainteresowania i wydobycia ważnego w dziejach Polski wydarzenia z marginesu historycznej świadomości - dodał.

Wystawę "Powstanie wielkopolskie 1918-1919” można oglądać do 10 stycznia 2022 r. w Centrum Edukacyjnym IPN Przystanek Historia, następnie w arkadach przy pl. Bankowym w Warszawie.