Nie siłą. Respektowaniem prawa

Już połowa listopada. Na szczęście dżdżystości póki co minęły, a pojawiło się okraszające resztki kolorów jesieni słońce. I w Polsce i w świecie ciągle nie widać jeszcze tendencji do odwrotu z drogi konfrontacji, ale kto wie, może różni w tym świecie rządzący i ich pretorianie niebawem trochę zmądrzeją? Cuda się czasem zdarzają... 

Pojawiła się wczoraj informacja, że Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał, iż Polska wobec „A.R” naruszyła Europejską Konwencję Praw Człowieka. Sprawa dotyczyła dostępności do aborcji w przypadku genetycznych wad dziecka po wyroku naszego Trybunały Konstytucyjnego z października 2020 roku, który stwierdził, że prawo zezwalające na zabijanie dzieci ze względu na wady genetyczne jest niezgodne z konstytucją. ETPCz odrzucił skargę, jakoby Polska naruszyła artykuł 3 wspomnianej konwencji, dotyczący zakazu tortur, nieludzkiego lub poniżającego traktowania albo karania, ale uznał, że naruszony został jej ... artykuł 8, dotyczący prawa do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego. Ma dwa punkty. Przytoczmy je. 

1. Każdy ma prawo do poszanowania swojego życia prywatnego i rodzinnego, swojego mieszkania i swojej korespondencji.
2. Niedopuszczalna jest ingerencja władzy publicznej w korzystanie z tego prawa z wyjątkiem przypadków przewidzianych przez ustawę i koniecznych w demokratycznym społeczeństwie z uwagi na bezpieczeństwo państwowe, bezpieczeństwo publiczne lub dobrobyt gospodarczy kraju, ochronę porządku i zapobieganie przestępstwom, ochronę zdrowia i moralności lub ochronę praw i wolności osób.

Jak z tego wywiedziono naruszenie praw kobiety, która obawiała się, że po wyroku TK nie będzie mogła legalnie przeprowadzić aborcji w Polsce i z tego względu pojechała do Holandii trudno dociec. Wyjątki, które w tej zasadzie ustanowiono dotyczą raczej tego, że wolno wkraczać w prywatność, gdy w grę wchodzi bicie żony, wykorzystywanie seksualne dzieci, podejrzenie przestępstw gospodarczych i temu podobne. No ale sędziowie z dotychczasowego orzecznictwa..., na podstawie takiego a takiego już wydanego wyroku...  I tak dalej. 

Dlaczego o tym piszę? Myślę, że sprawa pokazuje jak ważne jest – jeśli chcemy zachować demokrację, a nie zamienić się ją na jakąś formę „elitokracji” – by trzecia władza była w tym systemie właściwie umiejscowiona. By, z jednej strony nie zastępowała władzy ustawodawczej interpretując ogóle zasady prawa (takie jak konstytucja czy wspomniana konwencja) w dowolny sposób, z pominięciem ustaw.  By jednak podlegała suwerenowi, czyli choćby tylko pośrednio wyborcom, a nie tylko i wyłącznie samej sobie, czyli kolegom, którzy dochrapali się w tej władzy ważnych stanowisk. Z drugiej zaś strony chodzi o to, by władza ta nie była zależna od kaprysów aktualnie rządzących: by przez różnorodne naciski nie można było zbyt łatwo sądami manipulować (bo jak sędzia nie ma kręgosłupa, to manipulować nim zawsze można). To, co w ostatnich latach widzimy w Polsce to zarówno próba wpływania na trzecią władzą, jak i próby, kiedy już się nań wpłynie, zabetonowania nowego układu. To są działania antydemokratyczne. Niestety...

Jako chrześcijanin nie jestem przywiązany do demokracji jak niewolnik do swego pana. Wiem, że Kościół nie uważa, jakoby był to jedyny uczciwy sposób sprawowania władzy; być może najlepszy, ale nie pozbawiony wad i na pewno nie jedyny z moralnie dopuszczalnych.  Kiedy więc widzę różne autorytarne zapędy – jak w czasach, gdy Rzym z demokracji przeradzał się w cesarstwo – nie rozdzieram szat: będzie jak będzie. Jako zwykłemu obywatelowi te działania jednak mi się nie podobają. I budzą we mnie ogromny niesmak. 

Wiem, nie musi być tak, jak ja chcę. Decyduje większość? Właśnie Zapisane w naszej konstytucji zasady jednak powinny obowiązywać. Wszak została przyjęta w demokratycznie przeprowadzonym referendum, nie tak? Na to się wtedy zgodziliśmy. I dopóki, zgodnie z  zasadami, nie zostanie zmieniona, to politycy i sędziowie powinni się jej trzymać. I nie uzurpować sobie kosztem innych uczestników tej gry większej władzy, niż owa konstytucja im przyznaje.