Spotkanie z „Jankowskim"

Po cichu liczyłem, że bohater artykułu zademonstruje więcej odwagi i zdobędzie się na słowa prawdy. Stało się inaczej. Rozumiem, że komuś, kto ponad 20 lat musiał przestrzegać instrukcji nakazujących zachowanie tajemnic zawodowych, niełatwo jest wejść w rolę penitenta i „autodemaskatora”. W wywiadzie dla Życia Warszawy z 17 maja (w tym samym numerze, w którym pojawił się mój tekst) ks. Czajkowski zaprzeczył ujawnionym faktom i zarazem przekazał informację, która potwierdza, iż to on jest postacią występującą w czterech tomach dokumentów pod pseudonimem Jankowski. Nawiązując do epizodu związanego ze staraniami o paszport, powiedział: „Nigdy nie zabiegałem o paszport w inny sposób, niż pisząc oficjalne podanie do władz. Wiedziałem zresztą, że paszport otrzymam. Mój proboszcz ze Świdwina, prałat Eugeniusz Kłoskowski, załatwił mi to u swego szkolnego kolegi Bolesława Podedwornego, ówczesnego wiceprzewodniczącego Rady Państwa.” Otóż fragment dokumentu noszącego tytuł „Ocena spotkania z TW ps. Jankowski z dn. 13 X 60 r.”, który przytoczyłem w moim artykule, zaznaczając kropkami miejsca skrótu, brzmi tak: »Jankowskiemu« bardzo zależy na wyjeździe na studia do Rzymu. Ma on obiecane poparcie w tej sprawie ze strony pana Podedwornego, do którego ma się zwrócić w tej sprawie ks. Kłoskowski jako do swego dobrego znajomego. W sprawie wyjazdu złożył wszystkie papiery wymagane przez B.P. Zagr. Prosił, by z naszej strony przyjść mu z pomocą”. Od faktów nie da się uciec. Można co najwyżej weryfikować szczegóły wydarzeń sprzed lat. Ksiądz Czajkowski miał możliwość wcześniejszego zapoznania się z moim artykułem. Gdyby po jego przeczytaniu zaproponował mi spotkanie i spróbował przekonać mnie, że sprawy wyglądały inaczej, jestem przekonany, że redakcja gazety wstrzymałaby się z publikacją do czasu wyjaśnienia wszelkich wątpliwości. Obrał jednak inną strategię. Antylustracyjna nagonka Media zareagowały przewidywalnie. Ponieważ publiczne wystąpienie prof. Jana Żaryna z IPN potwierdziło wiarygodność dokumentów mówiących o tym, że ks. Czajkowski rzeczywiście był współpracownikiem służb specjalnych (z tego, co wiem, odnalazł się już mikrofilm zawierający odtajnione materiały z okresu współpracy księdza profesora z wywiadem PRL), niektóre media, znane z propagowania antylustracyjnych poglądów, postanowiły zająć się autorem i dyrekcją Biura Udostępniania i Archiwizacji Dokumentów IPN. Reporterzy zaczęli prześcigać się w zadawaniu podchwytliwych pytań a luminarze dziennikarstwa przekształcać je w pytania retoryczne: skąd…, dlaczego…, jakim prawem…, ktoś niemalże prosto z ulicy, nie historyk, ale mieszkający w USA polonista, który kiedyś podważał wyniki śledztwa IPN w sprawie mordu w Jedwabnem, a dziś publikuje w skrajnie prawicowym „Głosie”, uzyskał dostęp do archiwów? Jakim prawem ktoś taki stawia się w roli sędziego? To niemożliwe, żeby nie stały za tym dzisiejsze służby specjalne… Po dziennikarzach głos zabrali przedstawiciele Kościoła, politycy (nawet wicepremier Lepper zapamiętał moje nazwisko!).