Jak uczniowie oceniają wiedzę zdobytą na wychowaniu do życia w rodzinie?

WDŻ wprowadzono do szkół 20 lat temu, jest przedmiotem nieobowiązkowym. Zajęcia mają wspierać rodziców w wychowywaniu dzieci w tych obszarach, o których w wielu domach mówi się niewiele lub wcale.

Ocena przedmiotu

Portal Wychowanie do Życia w Rodzinie (stworzony przez jedno z wydawnictw wydających podręczniki do WDŻ) informuje za periodykiem "Wychowawca" (nr 9/2012) o wynikach badań przeprowadzonych przez dr. Szymona Czarnika, socjologa z Uniwersytetu Jagiellońskiego, na temat oceny zajęć z WDŻ przez samych uczniów. Wynika z nich, że uczniowie uczęszczający na WDŻ mają bardzo dobre zdanie na temat nauczycieli prowadzących zajęcia.

Badania wskazują, że osoba prowadząca zajęcia "dobrze odnosi się do uczniów" (ocena 4,7/6), ponadto "ma dużą wiedzę z tej dziedziny" (4,7/6), "uczy mądrych zasad postępowania" (4,5/6) oraz "mówi w interesujący sposób" (4,2/6).

Oceną lekcji zajął się także Instytut Badań Edukacyjnych (badanie z 2015 r.), funkcjonujący pod nadzorem MEN ośrodek, który zajmuje się interdyscyplinarnymi badaniami nad efektywnością systemu edukacji w Polsce. Uczniowie docenili w badaniu nauczycieli WDŻ za otwartość, atmosferę panującą na zajęciach i rzetelną wiedzę.

Na przykład na pytanie, czy osoba prowadząca zajęcia była otwarta na pytania uczniów - aż 80 proc. odpowiedziało twierdząco (w tym 49 proc. zdecydowanie tak). Z kolei pytanie o przydatność przekazywanych na lekcjach informacji - łącznie 74 proc. odpowiedziało twierdząco (31 proc. zdecydowanie).

Czy uczniowie mogli swobodnie wyrażać swoje myśli i odczucia? "Zdecydowanie" i "raczej" się zgodziło łącznie 76 proc. pytanych.

Podstawy prawne

Wiedzę o seksualności wprowadzono do polskich szkół na początku lat 90. Art. 4 ust. 1 ustawy z 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży brzmi: "Do programów nauczania szkolnego wprowadza się wiedzę o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji".

Zgodnie z tą ustawą, sposób nauczania szkolnego i zakres treści tego przedmiotu ustali minister właściwy do spraw oświaty i wychowania (art. 4 ust. 3).

Jednym z przedmiotów szkolnych zawierających elementy wiedzy o seksualności jest wychowanie do życia w rodzinie. Uczniowie polskich szkół uczęszczają na te zajęcia od 1999 r. Celem przedmiotu jest przygotowanie uczniów do podejmowania życiowych decyzji i odpowiedzialnego wypełniania ról rodzinnych. Zajęcia są realizowane od IV klasy szkoły podstawowej do III klasy szkół ponadgimnazjalnych i ponadpodstawowych dla dzieci i młodzieży (wszystkich typów).

Podstawy prawne zajęć wychowanie do życia w rodzinie reguluje rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 12 sierpnia 1999 r. w sprawie sposobu nauczania szkolnego oraz zakresu treści dotyczących wiedzy o życiu seksualnym człowieka, o zasadach świadomego i odpowiedzialnego rodzicielstwa, o wartości rodziny, życia w fazie prenatalnej oraz metodach i środkach świadomej prokreacji zawartych w podstawie programowej kształcenia ogólnego.

Rozporządzenie to jest wykonaniem wspomnianej wyżej delegacji wynikającej z ustawy z dnia 7 stycznia 1993 r. o planowaniu rodziny, ochronie płodu ludzkiego i warunkach dopuszczalności przerywania ciąży.

Zasady organizacji zajęć

Zgodnie z par. 2 ust. 2 rozporządzenia MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r. w brzmieniu ustalonym przez rozporządzenie MEN z 2 czerwca 2017 r., zajęcia są realizowane w klasach IV–VIII szkoły podstawowej i w szkołach ponadpodstawowych: branżowej szkole I stopnia, w klasach I–III liceum ogólnokształcącego i w klasach I–III technikum, dla dzieci i młodzieży, publicznych i niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych.

Na realizację zajęć w szkołach publicznych przeznacza się w szkolnym planie nauczania, w każdym roku szkolnym, dla uczniów poszczególnych klas, po 14 godzin, w tym po 5 godzin z podziałem na grupy dziewcząt i chłopców. Natomiast w szkołach niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych przeznacza się liczbę godzin nie mniejszą od wymiaru godzin dla szkół publicznych.

Zajęcia są organizowane w oddziałach albo liczących nie więcej niż 28 uczniów grupach międzyoddziałowych. Prawodawca nie przewiduje organizowania zajęć w grupach międzyklasowych. Wymiar godzin i sposób organizacji zajęć został określony w par. 3 i 3a rozporządzenia MEN z dnia 12 sierpnia 1999 r.