Dzień Judaizmu znakiem pamięci

Uczestnikami Dnia na zaproszenie abp. Józefa Michalika, metropolity przemyskiego obrządku łacińskiego i abp. Jana Martyniaka, metropolity przemysko-warszawskiego Kościoła greckokatolickiego oraz bp Mieczysława Cisło, przewodniczący Komitetu do spraw Dialogu z Judaizmem przy Konferencji Episkopatu Polski, byli: naczelny rabin Polski, Michael Schudrich; naczelny rabin Krakowa, Boaz Pash; rabin Galicji, Edgar Gluck oraz prezydent Przemyśla, Robert Choma.

We wspólnej konferencji prasowej abp Michalik stwierdził, że bez judaizmu nie można wyobrazić sobie chrześcijaństwa, ani kultury polskiej. Przypomniał, że „między chrześcijanami, a Żydami są różnice doktrynalne, ale nie ma miejsca na nienawiść”. Jego zdaniem należy tworzyć atmosferę dobra, przypominając, że naród Żydowski „wycierpiał więcej od innych”.

Rabin Schudrich zauważył, że „jak jest zło, które trudno zrozumieć, jakim był Holocaust, tak jest i dobro, które trudno zrozumieć, a takim dobrem były postawy wielu osób, które ryzykowały życiem ratując Żydów”. Wyraził także jedność z chrześcijanami, którzy są obecnie prześladowani w różnych krajach świata.

W ramach obchodów Dnia Judaizmu przypomniano postaci bł. ks. Emiliana Kowcza – grekokatolika, który za pomoc Żydom zginął w obozie na Majdanku oraz rodziny Ulmów, zamordowanej za ukrywanie dwóch rodzin żydowskich. Ich heroizm przypomniały dwa filmy dokumentalne wyświetlane w Wyższym Seminarium Duchownym w Przemyślu.

Z kolei wystawa w ratuszu miejskim poświęcona została pamięci społeczności żydowskiej zamieszkującej przed wojną w tym mieście. W dniu rozpoczęcia II wojny światowej Przemyśl zamieszkiwało ponad 19 tys. Żydów.

O grekokatolikach, którzy ratowali Żydów podczas wojny, mówił abp Martyniak także podczas uroczystego nabożeństwa w obrządku wschodnim, jakie odbyło się w katedrze Kościoła greckokatolickiego w Przemyślu z udziałem biskupów rzymskokatolickich i rabina Krakowa, Boaza Pasha.

Abp Martyniak przypomniał, że w klasztorach greckokatolickich uratowanych zostało bardzo wiele dzieci żydowskich. Podkreślił szczególną rolę metropolity Andrzeja Szeptyckiego oraz jego brata o. Klemensa Szeptyckiego, ihumena klasztoru Studytów w Uniejowie. W oparciu o ten klasztor została zorganizowana szeroka sieć pomocy Żydom. A sam metropolita, nie zważając na niebezpieczeństwo, wysyłał apele o zaprzestanie represji wobec Żydów. Zabraniał też swym wiernym pomagać Niemcom w mordowaniu Żydów.

Wspólne nabożeństwo z przedstawicielami judaizmu odbyło się również w rzymskokatolickiej katedrze Przemyśla. Abp Michalik i bp Cisło przypomnieli słowa Jana Pawła II: „Kto spotyka Jezusa, spotyka judaizm”.

Bp Cisło przypomniał, że papież-Polak nie bał się bolesnej przeszłości, czego wyrazem była kartka włożona przez niego podczas modlitwy przed Ścianą Płaczu w Jerozolimie, na której napisał prośbę o przebaczenie za wszelkie krzywdy wyrządzone przez chrześcijan wobec Żydów. Biskup zauważył też, że Benedykt XVI kontynuuje misję swojego poprzednika w dialogu z Żydami.