U grekokatolików inaczej

Grekokatolicy w Polsce obchodzą święta Bożego Narodzenia 6 stycznia, według kalendarza juliańskiego. Ale wierni Kościoła greckokatolickiego w Warszawie świętują razem z katolikami obrządku rzymskiego, 25 i 26 grudnia. - Taki mamy zwyczaj w stolicy, by obchodzić święta razem z katolikami łacińskimi - powiedział KAI br. Mateusz z zakonu św. Bazylego Wielkiego w Warszawie.

- W parafiach greckokatolickich w całej Polsce obchodzimy święta Bożego Narodzenia według kalendarza juliańskiego, tzn. 6 stycznia - powiedział KAI ks. Grzegorz Nazar z Przemyśla. - Według obowiązującego w Kościele rzymskim kalendarza, święta obchodzą jedynie grekokatolicy w Warszawie - dodał.

- W Kościele greckokatolickim święta przypadają 6 stycznia - potwierdza br. Mateusz, bazylianin z Warszawy. - Ale do tradycji należy już, że w stolicy obchodzimy święta razem z katolikami łacińskimi. Ma to sprzyjać jedności między wiernymi naszych Kościołów.

Grekokatolicy to wierni Kościoła wschodniego, którzy w wyniku unii brzeskiej (1596 r.) i unii użhorodzkiej (1646 r.) oraz unii w Alba Iulia (1700 r.), uznali zwierzchnictwo Rzymu, zachowując obrządek wschodni. Kościół greckokatolicki uznaje dogmatykę i jurysdykcję Kościoła rzymskokatolickiego, w tym prymat papieża, ale zachowuje własną liturgię, prawo kanoniczne i duchowość. Nazwę "Kościół Greko-Katolicki" wprowadziła imperatorowa Austro-Węgier Maria Teresa w 1774 r., dla odróżnienia od Kościołów: rzymskokatolickiego i ormiańskiego. Grekokatolicy posługują się kalendarzem. Pieśni liturgiczne - podobnie jak w Kościołach prawosławnych - śpiewają bez towarzyszenia organów.

Ukraiński Kościół greckokatolicki - największy Kościół wschodni na świecie - liczy ponad 5,5 mln wiernych, żyjących na różnych kontynentach. Zwierzchnikiem Kościoła greckokatolickiego na Ukrainie jest arcybiskup większy Lwowa. Natomiast w Polsce arcybiskup metropolita przemyski obrządku wschodniego Jan Martyniak, podporządkowany bezpośrednio Stolicy Apostolskiej. Metropolie i diecezje greckokatolickie są rozsiane po całym świecie; poza Europą m.in. w Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Argentynie, Brazylii i Australii.

Na terenie Polski działają dwie diecezje greckokatolickie. Miasta leżące po prawej stronie Wisły należą do archidiecezji przemyskiej, której biskupem metropolitą jest abp Jan Martyniak, a po lewej do diecezji wrocławsko-gdańskiej, w której rządy sprawuje bp Włodzimierz Juszczak. Wiele wspólnot greckokatolickich wciąż nie ma swoich świątyń. Korzystają z gościnności świątyń rzymskokatolickich. W Polsce jest ok. 120 tys. grekokatolików, rozproszonych po całym kraju wskutek przeprowadzonej przez władze komunistyczne w 1947 r. Akcji Wisła. Wówczas ok. 140 tys. osób pochodzenia ukraińskiego oraz Łemków zostało wysiedlonych z terenów województw południowo-wschodnich - od Nowego Targu po Włodawę.