Jak upamiętnić papieża - konkurs na krzyż JP2

Kiepsko nam wychodzi uwiecznianie w materii papieża-Polaka, już prawie świętego. Ochoczo zabierają się za tę robotę tandeciarze albo artyści, którzy nie wstydzą się nawet powielać figur swojego autorstwa, byle zgarnąć coś z kasy miasta albo z tacy. Pomniki Jana Pawła II, także te nieliczne dobre, opisał Kazimierz S. Ożóg, dr historii sztuki i absolwent KUL. W swojej książce "Miedziany Pielgrzym" wspomina o 227 rzeźbach i tablicach pamiątkowych. Liczbę podobnych papieskich upamiętnień szacuje się już w Polsce na blisko pół tysiąca. Powielanie Karola Wojtyły w brązie, a nawet w tworzywach sztucznych, króluje na prowincji. Taka papamania jak dotąd omijała Warszawę. Żaden wielki kicz, tworzony przy deficycie talentu, za to na kolanach, już nam chyba nie grozi. Wraca jednak pomysł, by uwiecznić pamięć o papieżu na pl. Piłsudskiego. Dziś konferencja prasowa w Centrum Myśli Jana Pawła II przy ul. Foksal 11. - Ogłosimy konkurs na krzyż - zapowiada Wioletta Łabuda-Iwaniak, kierownik działu informacji Centrum Myśli JPII. Brzmi dziwnie. Bo co tu wymyślać? Jaki jest "nasz krzyż", każdy widzi. Kiedy dociekam, czy ma być taki jak z mszy świętej z placu Zwycięstwa w 1979 r., pani rzecznik zaprzecza: - Chodzi o symbol. Artyści i architekci biorący udział w konkursie będą mieć pełną swobodę. Choć pewnie najlepiej, gdyby to był krzyż, ale może być też jakiś inny pomnik. Byle tylko konkurs nie skończył się plagiatem albo repliką. Forma takiego a nie innego krzyża sprzed blisko trzech dekad, spod którego 2 czerwca 1979 r. padły tak często powtarzane słowa: "Niech zstąpi Duch Twój i odnowi oblicze ziemi! Tej ziemi!", ma autora. Zaprojektował go prof. Adolf Szczepiński. - To był jeden z najlepszych ołtarzy papieskich - wspominał prof. arch. Konrad Kucza-Kuczyński w czasie debaty w Warszawie "Jak upamiętnić papieża?", która odbyła się w maju 2005 r. Architekt sugerował wtedy, że ten znak powinien wrócić na miejsce. Ale stawiał też pytania: - Może krzyż ze światła? Może pod spodem powinna być jakaś rotunda, gdzie można by słuchać słów Papieża? Nowy konkurs powinien zostawić choć furtkę dla wyobraźni uczestników. Poprzedni - z 2005 r. - skończył się porażką. Jego formuła okazała się zbyt szeroka i otwarta, dopuściła do głosu także amatorów. I zaroiło się od dziwacznych koncepcji godnych faraona (gigantyczna piramida wysoka na 70 m), satrapy albo króla-Słońca, a nie papieża, który nie znosił pompy i pomnikomanii. Trzy lata temu w konkursie na upamiętnienie mszy papieskiej pierwszą nagrodę zdobył zespół Andrzeja i Barbary Kaliszewskich oraz Bohdana Napieralskiego. Architekci zaproponowali megakolumnadę na pl. Piłsudskiego z betonu i piaskowca jako "bramę triumfalną". Rozstaw 11 kolumn był nieregularny i miał wynikać z rytmu słów: "Niech zstąpi...". Każda z podpór symbolizowała coś innego. Pierwsza z datą 16 października 1978 r. i napisem "Habemus Papam" przypominała wybór kardynała Karola Wojtyły na tron Piotrowy, ostatnia o jego śmierci 2 kwietnia 2005 r. ze słowami: "Pozwólcie mi iść do domu Ojca". Skala proponowanego monumentu, jego forma przezwana "wielkimi grabiami", nie przypadła do gustu także wielu duchownym. Ks. Jan Sikorski, organizator mszy na pl. Piłsudskiego odprawionej 17 godzin po śmierci Jana Pawła II, powtarzał opinie osób, które narzekały, że "pomnik nie porywa i nie ma w nim esprit". Oby i tym razem nie zabrakło ducha, którego tak łatwo zamordować spiżem, a najlepiej oddać go przy pomocy światła czy wiatru, który przewracał kartki ewangelii na trumnie papieża na pl. św. Piotra w Watykanie.