"Łączka" cmentarzem wojennym

Kwatera Ł I Cmentarza Wojskowego na Powązkach została wpisana do ewidencji grobów i cmentarzy wojennych przez wojewodę mazowieckiego. Jej teren jest w związku z tym prawnie chroniony. Miejsce ma docelowo zostać upamiętnione przez Radę Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa pomnikiem - mauzoleum. Za wybudowanie panteonu odpowiada Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa, która w najbliższym czasie ma ogłosić konkurs na projekt upamiętnienia.

- Bliscy pochowanych w dwóch grobach rodzinnych na tym obszarze wykazały wielką wyrozumiałość i chęć współpracy, wierząc, że powstanie mauzoleum upamiętniające wszystkie ofiary zbrodni komunistycznych pochowanych na „Łączce”. Chciałbym podziękować im za zgodę na przeniesienie grobów ich bliskich. Umożliwiło to zarejestrowanie terenu kwatery Ł I jako grobu wojennego - powiedział Jacek Kozłowski, wojewoda mazowiecki. Jeden z grobów został przeniesiony na sąsiednią kwaterę 27 października, podobnie będzie z drugim.

Do przygotowania wpisu niezbędne było opracowanie karty ewidencyjnej miejsca pamięci narodowej - dzięki danym uzyskanym z Instytutu Pamięci Narodowej na podstawie prac poszukiwawczo-archeologicznych. Karta zawiera m.in. takie informacje, jak: liczba pochowanych (zidentyfikowanych i niezidentyfikowanych), stan i powierzchnia obiektu, dane historyczne.

Wpisany do ewidencji teren "Łączki" ma powierzchnię 300 metrów kwadratowych. W latach 2012-2013 prowadzono na nim prace archeologiczno-ekshumacyjne, którymi kierował Instytut Pamięci Narodowej. Wydobyto wówczas z tego miejsca, a także z przylegającej alei szczątki prawie 200 osób. Do tej pory udało się zidentyfikować 36 osób, w tym legendarnego dowódcę AK i WiN mjr Zygmunta Szendzielarza "Łupaszkę".

Prace ekshumacyjne na pozostałym terenie "Łączki" uniemożliwiają pochówki z lat 80. Wydobycie szczątków ok. 90 ofiar komunistycznej bezpieki będzie możliwe po przeniesieniu współczesnych mogił w miejsce, które powstanie po rozbudowaniu Cmentarza Powązkowskiego Wojskowego oraz po zmianie prawa dotyczącego cmentarzy, przygotowywanego przez kancelarię Prezydenta RP.

W województwie mazowieckim znajduje się ok. 1300 grobów i cmentarzy wojennych (cmentarze, kwatery, mogiły zbiorowe i indywidualne) - najwięcej w Polsce. Roczne nakłady z budżetu wojewody na ich utrzymanie wynoszą około 2,4 mln zł.

W latach 1948-1956 na "Łączce" komunistyczna bezpieka ukrywała ciała żołnierzy podziemia niepodległościowego.