Potrzebna mądra edukacja o holokauście

Jak relacjonowała podczas briefingu po zakończeniu obrad minister edukacji narodowej Katarzyna Hall, uczestnicy konferencji przedstawili swe doświadczenia i pomysły dotyczące nauczania pamięci o holokauście. Delegaci często podkreślali, że aby edukacja dotycząca tej kwestii była skuteczna, nie może brakować w niej emocji.

"Same informacje o suchych datach, faktach w podręcznikach historii - to zdecydowanie za mało" - mówiła Hall w wystąpieniu podsumowującym konferencję. Jak podkreśliła, należy dążyć, by młodzi ludzie, wraz z wychowawcami, mogli uczestniczyć w sposób możliwie aktywny - odwiedzać miejsca pamięci, spotykać świadków historii, poznawać ich relacje, dawać możliwość odczucia ich emocji.

Oceniła, że konferencja pokazała stosunkowo dużą skalę sił i środków przeznaczanych w wielu krajach właśnie na takie pogłębiające wrażliwość formy edukacji. Zaznaczyła jednak, że wobec zmniejszania się grupy coraz starszych bezpośrednich świadków tych wydarzeń, tym ważniejsze jest rozważenie, jak przenosić myślenie o edukacji nt. holokaustu w przyszłość.

Jak podkreślił podczas briefingu przewodniczący PE Jerzy Buzek, edukacja młodych ludzi o holokauście i z tego wynikającej konieczności ochrony praw człowieka, jest obecnie w Europie "sprawą najważniejszą". "To połączenie okropności, które zdarzyły się w Auschwitz z koniecznością ochrony praw człowieka wydaje mi się szczególnie zasadne" - mówił Buzek.

Ocenił też, że obecność w Oświęcimiu ministrów odpowiedzialnych za edukację z całej Europy i spoza niej, w 65. rocznicę wyzwolenia Auschwitz, "jest dowodem, że ta wielka tragedia nie pozostaje bez śladu na naszą przyszłość". "Ważne, abyśmy z tego wielkiego i strasznego, najstraszniejszego w historii ludzkości doświadczenia, potrafili skorzystać, aby nigdy się nie powtórzyło" - zaznaczył przewodniczący PE.

Pytany o wpływ takich przedsięwzięć jak środowa konferencja w Oświęcimiu na sposób nauczania o holokauście w Izraelu, minister edukacji tego kraju Gideon Sa'ar zaznaczył, że uczenie się i nauczanie o tej kwestii jest tam więcej niż sprawą naturalną - jest częścią izraelskiej tożsamości.

Izraelczycy z zadowoleniem natomiast obserwują - wskazał Sa'ar - że w coraz większej liczbie państw wiedza i uczenie o holokauście staje się sprawą ważną. Ocenił też, że inicjatywa polskiego ministerstwa edukacji narodowej jest bardzo istotna, zwłaszcza wobec pojawiających się nowych przykłady antysemityzmu czy zaprzeczania holokaustowi.

Podczas kilkugodzinnej konferencji w oświęcimskim Centrum Dialogu i Modlitwy o swoich doświadczeniach edukowania o holokauście krótko opowiadali m.in. zaproszeni przez minister Hall przedstawiciele 35 krajów. Na czele dziewięciu delegacji stanęli ministrowie konstytucyjni odpowiedzialni za oświatę i wychowanie - przedstawiciele: Polski, Kanady, Chorwacji, Grecji, Izraela, Rosji, Serbii, Słowenii i Szwajcarii.

Do wygłoszenia referatów podczas konferencji zaproszono też specjalistów, m.in. Krystynę Oleksy i Piotra Trojańskiego z Międzynarodowego Centrum Edukacji o Auschwitz i Holokauście oraz przewodniczącą Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej Ilze Brands Kehris. W podsumowaniu obrad uczestniczyli przewodniczący PE Jerzy Buzek oraz przewodniczący Międzynarodowej Rady Oświęcimskiej prof. Władysław Bartoszewski.

Spotkanie - bez udziału mediów - było rejestrowane. Według zapowiedzi MEN, na podstawie wystąpień prelegentów oraz dostarczonych przez nich materiałów ma powstać publikacja papierowa i elektroniczna. W zamierzeniu ministerstwa, ma ona pomóc nauczycielom w dotarciu do doświadczeń innych krajów związanych z nauczaniem pamięci o holokauście.

Do uczestnictwa w konferencji ministerstwo edukacji narodowej zaprosiło ministrów edukacji krajów europejskich oraz pozostałych krajów członkowskich organizacji Task Force for International Cooperation on Holocaust Education, Remembrance and Research. Organizacja ta powstała w 1998 r. z inicjatywy ówczesnego szwedzkiego premiera Gorana Perssona we współpracy z prezydentem USA Billem Clintonem i brytyjskim premierem Tonym Blairem.

Obecnie należy do niej 26 krajów, których zadaniem jest wspieranie edukacji, upamiętniania i badań o stanie wiedzy społecznej na temat holokaustu. Organizacja propaguje upowszechnianie wiedzy o zagładzie ludności żydowskiej podczas II wojny światowej oraz potrzebę prowadzenia badań dotyczących wiedzy o holokauście.

Konferencją była częścią uroczystości 65. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz.