Nowe akta IPN w sprawie księży zamordowanych przez SB

Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej pozyskało akta prokuratorskie dotyczące głośnych spraw końca lat 80. XX wieku – śmierci księży Stefana Niedzielaka i Stanisława Suchowolca.

Duchowni ponieśli śmierć w styczniu 1989 r. Według oficjalnego stanowiska ówczesnych władz, kapłani zginęli w wyniku nieszczęśliwych wypadków we własnych mieszkaniach: ks. Niedzielak na skutek upadku skutkującego uszkodzeniem kręgosłupa, a ks. Suchowolec – zaczadzenia spowodowanego przez niesprawny piecyk elektryczny.

Jednakże już w 1989 r. w środowiskach opozycyjnych pojawiły się poważne wątpliwości dotyczące przyczyn śmierć duchownych. Kreowane przez władze teorie stały bowiem w sprzeczności z ujawnionymi faktami, których nie udało się ukryć mimo śledztwa prowadzonego w kierunku udowodnienia przyjętego na wstępie założenia o nieszczęśliwych wypadkach.

Nie bez znaczenia w tej sprawie było zaangażowanie kapłanów w działalność opozycyjną: ks. Niedzielak działał w konspiracji w Armii Krajowej i Zrzeszeniu Wolność i Niezawisłość, w latach 80. był współzałożycielem Stowarzyszenie Rodzina Katyńska w Warszawie. Ks. Suchowolec udzielał się jako duszpasterz Konfederacji Polski Niepodległej i „Solidarności” w Białymstoku, ponadto propagował prawdę o śmierci ks. Jerzego Popiełuszki, jawnie wskazując funkcjonariuszy SB jako winnych tej zbrodni.

Przed śmiercią kapłani byli zastraszani, grożono im śmiercią, gdyby nie zaprzestali swoich działań. Na ks. Suchowolca zaaranżowano również nieudany zamach. W kontekście śmierci kapłanów oraz późniejszego o pół roku równie tajemniczego zgonu ks. Sylwestra Zycha pojawiają się doniesienia o działającym w resorcie spraw wewnętrznych „komandzie śmierci”, wykonującym wyroki na osobach niewygodnych dla władz komunistycznych.

Przejęte przez Instytut Pamięci Narodowej archiwalia to akta Prokuratury Wojewódzkiej w Warszawie: 11 tomów akt (główne i podręczne) w sprawie zabójstwa ks. Stefana Niedzielaka (art. 148 § 1 kk) oraz 7 tomów akt w sprawie utrudniania w 1989 r. postępowania przygotowawczego prowadzonego w sprawie śmierci ks. Stanisława Suchowolca (art. 252 § 1 kk).

Materiały te są dostępne w Archiwum IPN pod sygnaturami IPN BU 3672/1-11 oraz IPN BU 3673/1-7.