65. rocznica konferencji Narodów Zjednoczonych

Początki tworzenia Organizacji Narodów Zjednoczonych sięgają II wojny światowej i współpracy pomiędzy państwami koalicji antyhitlerowskiej. Zapowiedzią powstania ONZ było już podpisanie w 1941 roku przez USA i Wielką Brytanię Karty Atlantyckiej, opierającej przyszłą współpracę państw po wojnie na zasadzie wolności słowa i religii, wolności od biedy oraz prawie do życia bez lęku przed agresją innego państwa. Karta zapowiadała również utworzenie powszechnego systemu bezpieczeństwa oraz współpracę Narodów Zjednoczonych.

Głównym autorem koncepcji ONZ, zasygnalizowanej już na konferencji w Teheranie w 1943 roku, był prezydent USA Franklin Delano Roosevelt. Pomysł nazwy pochodził zaś od premiera Wielkiej Brytanii Winstona Churchilla. Bliższe szczegóły funkcjonowania organizacji były tematem wielu międzynarodowych spotkań. Latem 1944 roku na roboczej konferencji w Stanach Zjednoczonych mocarstwa stworzyły projekt działania organizacji, zaś na konferencji w Jałcie w lutym 1945 roku zdecydowano o zwołaniu konferencji założycielskiej ONZ.

Rozpoczęła się ona 26 kwietnia 1945 roku w San Francisco z udziałem 50 państw. Przedstawiciele Polski z przyczyn politycznych nie mogli uczestniczyć w spotkaniu, mimo to kraj został zaliczony w poczet członków-założycieli ONZ. Konferencję zakończyło 25 czerwca uchwalenie i podpisanie Karty Narodów Zjednoczonych regulującej działalność organizacji. Weszła ona w życie 24 października 1945 roku. Ten dzień obecnie jest obchodzony jako Światowy Dzień ONZ.

Preambuła Karty przybliża najważniejsze cele Organizacji Narodów Zjednoczonych. Należą do nich: utrzymanie pokoju i bezpieczeństwa międzynarodowego oraz rozwijanie i umacnianie przyjaznych stosunków między narodami, opartych na zasadach suwerennej równości i prawie do samostanowienia narodów. Do innych celów zaliczono również popieranie rozwoju gospodarczego i społecznego wszystkich narodów oraz współpracy państw w celu rozwiązywania problemów społecznych, gospodarczych, humanitarnych i kulturalnych, a także popieranie podstawowych wolności i praw człowieka.

Siedzibą główną ONZ został Nowy Jork, językami oficjalnymi początkowo był angielski, francuski, hiszpański, rosyjski i chiński, z czasem dołączył do nich niemiecki i arabski. Głównymi organami Organizacji są: Zgromadzenie Ogólne, Rada Bezpieczeństwa, Rada Gospodarczo-Społeczna, Rada Powiernicza, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości i Sekretariat.

W skład Organizacji Narodów Zjednoczonych wchodzą także organizacje wyspecjalizowane: Międzynarodowa Organizacja Pracy, Organizacja Wyżywienia i Rolnictwa, Organizacja Narodów Zjednoczonych ds. Oświaty, Nauki i Kultury, Międzynarodowy Bank Odbudowy i Rozwoju, Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Światowa Organizacja Zdrowia, Międzynarodowe Towarzystwo Naukowe oraz Międzynarodowa Organizacja Handlu.

Obecnie suwerennymi członkami ONZ są 192 państwa.